The moderating role of sensory-processing sensitivity in the relationship between spousal caregiving, perceived social support and marital quality
Uyarıcı işleme hassasiyetinin eş bakımı, algılanan sosyal destek ve evlilik kalitesi arasındaki ilişkideki düzenleyici rolü
- Tez No: 379926
- Danışmanlar: PROF. DR. NEBİ SÜMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Yatkınlık-stres modeli, ayırıcı yatkınlık hipotezi, avantajlı hassasiyet, uyarıcı işleme hassasiyeti, evlilik kalitesi, Diathesis-stress model, differential susceptibility hypothesis, vantage sensitivity, sensory-processing sensitivity, marital quality
- Yıl: 2014
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Bu tez çalışmasının amacı, uyarıcı işleme hassasiyetinin eş bakımı, algılanan sosyal destek ve evlilik doyumu ve evlilik iletişim kalitesi arasındaki ilişkide düzenleyici (moderator) rolünü araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, iki ayrı çalışmada üç yaklaşım; (1) yatkınlık-stres modeli, (2) ayırıcı yatkınlık hipotezi ve (3) avantajlı hassasiyet modeli, kişilik-çevre etkileşimi kapsamında Aktör-Partner Bağımlılık Analizi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Uyarıcı işleme hassasiyetinin düzenleyici rolünün araştırma değişkenleri arasındaki ilişkide bulunması halinde, bu etkinin yatkınlık-stres modeli, ayırıcı yatkınlık hipotezi ya da avantajlı hassasiyet modellerinden birini destekleyici nitelikte olması beklenmektedir. Birinci çalışmada, orijinalde tek boyutlu olarak ele alınan içeren uyarıcı işleme hassasiyetini ölçmek için kullanılan Yüksek Duyarlı Kişi Ölçeği (YDKÖ; Aron ve Aron, 1997) Türkçeye uyarlanmış ve 341 üniversite öğrencisi üzerinde ölçeğin psikometrik özellikleri betimleyici ve doğrulayıcı faktör analizi teknikleri kullanılarak ve geçmiş çalışmalarda önerilen faktör yapıları ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Birinci çalışmanın sonuçları, YDKÖ'nin, veriye daha uygunluk gösteren dört boyutlu faktör yapısı ile tanımlanması durumunda psikometrik bakımdan geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermiştir. İkinci çalışmada, Aktör-Partner Bağımlılık Modeli kullanılarak uyarıcı işleme hassasiyetinin düzenleyici rolü 133 evli çift üzerinde incelenmiştir. Çalışmanın sonuçları, kadınların ve kocaların düşük uyarıcı hassasiyeti düzeylerinin, partnerlerinin düşük sosyal destek ve kadınların olumsuz iletişim şekilleri kullanımı arasındaki ilişkide düzenleyici rolü olduğunu göstermiştir. Bulgular ayırıcı yatkınlık hipotezini ve avantajlı hassasiyet modelini destekleyici nitelikte değildir, ancak yatkınlık-stres modeli kısmi olarak desteklenmiştir. Düşük seviye uyarıcı hassasiyetinin düzenleyici rolü ve kişilik-çevre etkileşimi kuramlarının evlilik ilişkisi içerisindeki işleyişi, ilgili kuramlar, geçmiş araştırmalar ve kültürel özellikler dikkate alınarak tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to examine the moderating role of sensory-processing sensitivity (SPS) in the relationship between caregiving, perceived social support and marital quality. Specifically, in two studies the role of SPS was tested by comparing the three trait-environment interaction approaches, namely (1) diathesis-stress model, (2) differential susceptibility hypothesis, and (3) vantage sensitivity model, using the Actor-Partner Interdependence Model (APIM). It was expected that if SPS has a moderating effect in the relationship between the proposed study variables, this effect would support for either diathesis-stress model, differential susceptibility hypothesis or vantage sensitivity. In the first study, the Highly Sensitive Person Scale (HSPS; Aron & Aron, 1997), originally developed as an unidimensional measure of SPS, was adapted into Turkish and its psychometric properties of the HSPS were investigated on 341 Turkish university students by utilizing exploratory and confirmatory factor analyses and comparing the alternative models that were suggested in the previous studies. The results suggested that the HSPS is psychometrically valid and reliable measure with its four-factor structure, which showed a better fit to the data than the alternative factor solutions. In the second study, the moderating effect of SPS was tested using APIM analysis on 133 Turkish married couples. The results suggested that both wives' and husbands' low sensitivity significantly moderated the relationship between their partners' low level of social support and wives' use of negative communication patterns. The findings were unsupportive for differential susceptibility hypothesis and vantage sensitivity. However diathesis-stress model was partially supported. The implications of moderating effects of low sensitivity and operation of trait-environment interactions in marital dynamics were discussed considering relevant theories, past research, and cultural aspects.
Benzer Tezler
- The relationship between perceived parental rejection and internalizing behaviors: Moderating role of sensory processing sensitivity and gender
Algılanan ebeveyn reddi ve içe yönelim problemleri arasındakı ilişkiler: Duyusal duyarlılık ve cinsiyetin düzenleyici rolleri
BİLGE ONURSAL ÖZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KAZAK BERUMENT
- Parenting practices and prosocial behaviors of children and adolescents: The moderating role of temperament
Ebeveyn uygulamaları ve çocuk ve ergenlerin olumlu sosyal davranışları: Mizacın düzenleyici rolü
BERİL KIYAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KAZAK BERUMENT
- Parkinson hastalarında sensoryel temporal diskriminasyon eşik değerleri, klinik bulgularla ilişkisi ve parkinson hastalığı patofizyolojisindeki önemi
Sensory temporal discrimination threshold values for the patients with Parkinson's disease, its relation to clinical findings and role in the pathophysiology of Parkinson's disease
ASLI KARAKUŞ
- Duyusal deneyimlerin destinasyon duygusuna etkisinde kişiliğin düzenleyici rolü ve davranışsal niyetlere etkisinde destinasyon duygusunun aracı rolü
The moderating role of personality in the effect of sensory experiences on destination emotion and the mediating role of destination emotion in the effect of sonsory experiences on behavioral intentions
HÜSEYİN ERHAN ALTUN
Doktora
Türkçe
2024
TurizmAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞRUL AYYILDIZ
- Customer shopper characteristics in omni-channel experience in turkey - the case of home ımprovement sector
Türkiye'deki bütünleşik-kanal deneyiminde tüketicilerin alışveriş özellikleri - ev geliştirme sektöründe bir uygulama
DEMET ULUSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
İşletmeİstanbul Bilgi ÜniversitesiPazarlama Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERAP ATAKAN