Eminönü sahilinde mekânsal değişimin incelenmesi: 20. yüzyıl başında Balıkpazarı ve Yemiş iskelesi
Research of the spatial change in Eminönü coast: Balikpazari and Yemiş quay at the beginning of 20th century
- Tez No: 386134
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞEN ÖZAYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Şehircilik ve Bölge Planlama, History, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Yenileme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu çalışma geçmişte Eminönü sahilinde yer almış, şu anda ise izlerinin büyük bir kısmı silinmiş olan Balıkpazarı ve Yemiş İskelesi bölgesine odaklanıyor. Bizans döneminden 1950'li yıllara kadar liman işlevi gören, Osmanlı İstanbul'unun gıda deposu olan dükkânların yer aldığı, o dönemin gündelik hayatı için en önemli alanlardan birisi olan bu bölge kentin modernleşme süreci sonunda yıkılmıştır. Neredeyse mekânsal tüm izlerinin kaybolmasıyla beraber kentin belleğinden de silinmiştir. Tanzimat sonrası Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde modernleşme istekleriyle beraber mekâna müdahale biçimleri değişik şekillerde denenmiş, modernleşme isteği ile“anıtları öne çıkaran”kentsel koruma anlayışı beraber sürdürülmüştür. Bunun sonucu olarak anıtsal binalar korunurken, anıtların çevresinde yer alan sivil ve ticari yapılar yıkılarak geniş yollar açılmıştır. Etrafı temizlenmiş anıtlar, çevresinden ve bağlamından koparılarak eski anlamlarını yitirmişlerdir. Anıtlar anlamlarını değiştirirken, günlük hayatın en önemli yerleri olan mahalleler de yok olmuştur. Çalışma alanı olan Balıkpazarı ve Yemiş İskelesi bölgesinin 20. yüzyılın ilk yarısından 1950'lerdeki yıkımına kadar olan zaman diliminde fiziksel, ekonomik ve sosyal özelliklerinin nasıl değiştiği ve bu değişimle beraber buranın yıkılma noktasına nasıl geldiği incelenmiştir. Balıkpazarı ve Yemiş İskelesi bölgesinin fiziksel değişiminin yanı sıra ekonomik ve sosyal özellikleri de değişmiştir. Yüzyılın ilk yarısında geçirilen hızlı değişimler sonrasında bölgenin ekonomik ve sosyal özellikleri ülke ve şehir ölçeğinde izlenen politikalar sonucunda değişmiştir. Bölge dar, bakımsız ve eski binalarıyla eskiden olduğu gibi“İstanbul'un gıda deposu”olması için yetersiz bulunmuş, bu fonksiyonlar için daha modern çözümler düşünülmüştür. Bölgenin sosyal dokusunu oluşturan etnik gruplar ve oluşturdukları profil de uygulanan politikaların sonucunda hızla değişmiştir. Osmanlı döneminde modernleşme ve“yabancılara hoş görünme”isteği Cumhuriyet döneminde“kurtulmak istenen mazi”ye dönüşmüştür. Bu bölge ise“geleneksel, eski, köhne ve sefil”tüm özellikleriyle“kurtulmak istenen mazi”nin nesnesi haline gelmiş, eski İstanbul'u“besleyen”bu alan artık gözden çıkarılmış ve süreç içerisinde alınan mekânsal kararlar sonucunda yıkılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis focuses on Balıkpazarı and Yemiş Quay, which once took part in Eminönü and whose many traces are erased today. This district; which acted as a harbour from Byzantine era to 1950s, hosted many food stores of Ottoman Istanbul and was one of the important areas for daily life; was demolished as a result of the modernization of the city. It had also been erased from urban memory as almost all the spatial traces were lost. In the Ottoman and Republic era after Tanzimat reform, along with the modernization requests, different intervention forms were undertaken and an urban protection percept which“put forward”the monuments was maintained. As a result of this, while monumental buildings were protected, large paths were expanded by demolishing the civil and commercial structures around the monuments. As a consequence the surrounding area of monuments were cleaned up but the monuments lost their previous meanings as they were detached from their surroundings and contexts. While the monuments changed their meanings, the neighbourhoods, as very important places of daily life, disappeared. In this thesis, it is researched how physical, economic and social features of Balıkpazarı and Yemiş Quay area are changed from first half of 20th century to the demolishment years in 1950s and also how it was reached to the demolishment point along with these changes. Balıkpazarı and Yemiş Quay area's economic and social features also changed along with the physical appearance. After the rapid changes in the first half of the century, the economic and social features of the area changed as a result of the policies followed in scale of country and city. The area was found insufficient to be“food store of Istanbul”as it was before, with its narrow, neglected and old buildings; and more modern solutions were considered for these functions. The ethnical groups that formed area's configuration and composed profil also rapidly changed as a result of adopted policies. The desire of modernization and“to look appealing in the eyes of foreigners”in the Ottoman era, transformed into“an unwanted past”. And this area became an object of this“unwanted past”with all its“traditional, old, worn and miserable”features; and this area which fed“old Istanbul”was discarded and finally demolished as a result of the spatial desicions taken in the process.
Benzer Tezler
- Spaces of masculinities: Bachelor rooms in Süleymaniye
Erkeklik mekanları: İstanbul Süleymaniye'de bekar odaları
NURHAYAT KIZILKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Bölümü
DOÇ. DR. AYŞE SAKTANBER
- Eminönü ve Fatih ilçelerinin (İstanbul) kentsel ekolojik özellikleri
The Urban ecological characteristics of Fatih and Eminönü (İstanbul) districts
NİLÜFER ŞAHİN
- Tarihi yarımada içerisinde yer alan çeşitli kamu taşınmazlarının turizme tahsisi ile elde edilecek değerin tespiti
An assessment of the value to be generated from various public immovables on the Historic peninsula through their allocation for tourism
ÖMER ENES BERSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAKAN YAMAN
- Kentsel çevrede vandalizm: Vandalizmin bank tasarımına etkileri
Vandalism in urban environment: Effects of vandalism on sitting bench design
F: NURAY TARAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİGAN BEYAZIT