Eski Türkçe ile Yakutçanın sözvarlığının ünlüyle başlayan sözcükler bakımından karşılaştırılması
A comparative study on the old Turkic and Yakut words starting with vowels
- Tez No: 391221
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 556
Özet
Bu çalışma Türk dili tarihinde VIII.-XIII. yüzyılları kapsayan ve Türkoloji literatüründe Eski Türkçe olarak adlandırılan tarihî dönemin sözvarlığı ile Yakutçanın sözvarlığını karşılaştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma Eski Türkçe dönemine ait ünlüyle başlayan sözcüklerle, ünlüyle başlayan sözcükler ise kök durumunda ve yapım ekleriyle türemiş olan Türkçe kökenli verilerle sınırlandırılmıştır. Yakutçanın Eski Türkçe ile karşılaştırma amacıyla seçilmesindeki temel ölçüt, bu dilin ortak Türk dilinden uzun bir zaman önce ayrılması ve yapısında birtakım eskicil ögeleri barındırmasıdır. Kimi önemli fonetik ve morfolojik farklarla Yakutçadan ayrıldığı için çalışmada Dolgancaya da yer verilmiştir. Çalışmanın sonucunda, tarama kapsamına alınan yaklaşık 2600 Eski Türkçe sözcükten 2150'ye yakın bir bölümünün Yakutça ve Dolgancada varlığını sürdürmediği belirlenmiştir. Yakutça ve Dolgancada varlığını sürdürmeyen sözcükler içinde en büyük çoğunluğu, yalnızca Karahanlı metinlerinde geçen yaklaşık 990 sözcük oluşturmaktadır. Bunu yalnızca Eski Uygurca metinlerde geçen yaklaşık 760 sözcük ile Eski Uygur ve Karahanlı metinlerinin ortak sözvarlığından oluşan yaklaşık 450 sözcük izlemektedir. Yakutça ve/veya Dolgancada varlığını sürdüren sözcükler yaklaşık 450 adetttir. Bu 450 sözcük içinde en büyük çoğunluğu, ilk olarak Eski Uygurca metinlerde ortaya çıkan ve Karahanlı metinlerinde de geçen yaklaşık 140 sözcük oluşturmaktadır. Bunu yalnızca Karahanlı metinlerinde geçen 130 sözcük izlemektedir. İlk olarak Eski Uygurcada ortaya çıkan ve Eski Türkçe dönemine ait diğer metinlerde geçmeyen 60 sözcük de Yakutçada ve/veya Dolgancada varlığını sürdürmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims at comparing the vocabulary of the old Turkic, known as a period lasted from 8th to 13th centuries, to the vocabulary of Yakut language. The data is limited to the words whose initial sounds are vowels. This group of words includes both the stems and the derivated forms. The main criteria for choosing Yakut language as a means of comparison is that it separated from the common Turkic family long ago hence it still possesses many archaic features. Dolgan vocabulary was also included although it represents some phonetic and morphological differences in word formation. The results of the study shows that 2150 out of total 2600 words from Old Turkic Period do not survive in Yakut and Dolgan. The distrubition of the non existing words is as follows: The highest amount of these non exsisting words belong to Karakhanid texts with total 990 words. There are approximately 760 words that appeared only in old Uighur texts. The amount of words that appeared in both Old Uighur and Karakhanid texts is 450 out of 2600. There are total 450 words that still survive in Yakut and/or Dolgan. A considerable amount of surviving words (140) first appears in Old Uighur and in Karakhanid texts in the following periods. There are total 130 words that appear only in Karahanid texts. Another finding is that there are total 60 words that appeared only in Uyghur texts and do not exist in any of the texts from old Turkic period. These words also survive in Yakut and Dolgan.
Benzer Tezler
- Dîvânu Lugâti't-Türk ile Yakutçanın söz varlığı bakımından karşılaştırılması
A comparative study of Compendium of the Turkic Dialects and Yakut in terms of vocabulary
CAN SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimAnadolu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA YILDIZ
- Orhon Türkçesi ile Yakutçanın sözvarlığı ve sözyapımı bakımından karşılaştırılması
A comperative study of Orkhon Turkic vocabularies and their derivations
HÜLYA YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıAnadolu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÖLMEZ
- Türk kültüründe köpek (İnanış, uygulama ve anlatılar)
Dog in Turkish culture (Conviction, practice & narratives)
ZÜLEYHA TÜRKERİ BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Balıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇA
- Eski Türkçe ile Tuvacanın karşılaştırmalı fiil varlığı
Comparative verb presence of Old Turkic with Tuvan
FATOŞ KARADAĞ TOPRAK
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN ÇETİN
- Eski Türkçe ile İrani diller arasındaki söz denklikleri
Word equivalences between old Turkish and Iranian languages
CANAN ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
PROF. DR. GAZİ OSMAN ÖZGÜDENLİ