Sanat yapıtında nesne estetiğinin izleyici beğenisi üzerindeki etkisi
The affect of object's aesthetics over viewer's appreciation in the works of art
- Tez No: 396588
- Danışmanlar: PROF. TURAN AKSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yeditepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Plastik Sanatlar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Sanatçılar üretim süreçlerinde yaşanmışlıklarını nesneler üzerinden aktarırken, izleyici üzerinde iz bırakmaya çalıştıkları söylenebilir. Sanat yapıtlarındaki nesneler sadece reel yanlarıyla değil sanatçının ruhununda dahil olduğu kişisel yanlarıyla yansırlar dolayısı ile sanat eserlerinde izleyiciyi etkileyen sadece nesnenin gerçek hali değildir. Bir eser karşısında beğeni yargısına varmak kompleks bir süreçtir. Bir esere 'güzel' yada 'çirkin' diyebilmek için ne sadece nesnenin estetiği ne de esere bakan öznenin gözü yeterlidir, bir eser her ikisine de ihtiyaç duyar. Bir nesnenin güzel sıfatını alabilmesi için antik çağdan günümüze geçerli olan oran-simetri, renk ve kompozisyon, ifade ve biçim gibi kriterlere uygun olması beklenir. Beğeni olgusu insani bir durum oluşu sebebiyle sadece felsefenin konusu olmaktan çıkmış, psikoloji ve sosoyoloji alanlarınında konusu haline gelmiştir. Görsel algı, duyuların yanında duygu ve hislerin de devreye girmesiyle oluşur. Görsel algının oluşması ve akabinde bu algının sanatsal algıya dönüşmesi sürecinde bireyin sahip olduğu psikolojik ve sosyolojik etmenler önem taşır. Beğeni sürecinin işlemesinde; izleyicinin kişilik özelliklerinin yanısıra dahil olduğu çevre, eğitim durumu, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik durumu gibi etmenler etkili olmaktadır. Buna bağlı olarak; farklı kültür ve eğitim imkanlarına sahip insanların beğenilerinin farklılık göstererek bir eser karşısında farklı hazlar duyabilecekleri söylenebilir. İzleyicinin statik bir varlık olmayışı sebebiyle, değişen dünya koşullarında izleyici algısıda değişiyor ve zamana paralel olarak beğenilerde değişim gösteriyor. Sanat tarihinde her dönemin kendi değer yargıları üzerinde estetik yaklaşımlar geliştirmesi bu değişimin kanıtı niteliğindedir. Sanat tarihine bakıldığında bir dönemin onayladığı estetik yaklaşımı diğeri reddediyor, öyle ki klasik dönemin yüce sanat ilan ettiği idealize edilmiş biçimsel güzellik anlayışının günümüzde gerçekleri yansıtmada yetersiz kaldığı ve bu nedenle de izleyicide uyandırdığı hazzında yetersiz olduğu düşüncesiile sanatçılar izleyicileri zaman zaman meraklandırarak, heyecanlandırarak, korkutarak, tiksindirerek düşünsel hazlar yaratmaya çalışmaktadırlar. Postmodern çağın estetik algısı düşünsel-iletişimsel kavramların varlığında gelişmektedir. Çalışmada bir sanat eseri karşısında izleyicinin beğeni yargısı geliştirirken hangi aşamalardan geçtiği felsefik, psikolojik ve sosoyolojik olarak irdelenerek, nesnelerin estetik yapısının izleyici beğenisini ne yönde etkilediği sanat kavramları eşliğinde araştırılmıştır. Kelimeler: Nesne-özne, estetik, güzel, çirkin, zevk, haz, beğeni
Özet (Çeviri)
Saying that an art work is beatiful or ugly is a complex process, in this process it is needed both an object and a subject. It has been examined how natural and man made (artifical) objects which are in works of art affect viewer's appreciation judgement. While object has been explicated with criteria of beauty like ratio-symetry, harmony, expression, composition, etc. in the aspects of artistic and philosophical, subject has been explored in phisicological and sociological dimentions and results has been showed that different socio-cultures, socio-economics and education level bring different viewer's appreciation for works of art. Also psychological conditions, charactarize, feelings and emotions of a viewer effect on getting appreciation, too. Due to improving technology, human's life is changing and this change brings back diversified appreciation. In this context, it has been seen that every art period, antiquite, renaissance, modern and postmodern have differnt easthetic approach. The perception of beauty of antiquity is not allowed by today's art world, the idealized form of beauty which is in the convention art is giving its place to more intellectual pleasures. Today, the idealized formal beauty of the classical preiod was seen across the sensory pleasures enadequate and artist trying to create intellectual pleasures over viewers time to time by disquiting, exciting, scaring, thrilling and claying. Also the aesthetic perception of postmodern era contains communicative and intellectual dimentions. It can be said that today visual pleasures getting from a work of art turns to intellectual pleasures which make viewers more think. In this study, it has been examined a viewer passing which level as forming esthetical judgement by the philasopical, psychological, sociological aspects, it has been investigated how esthetical structure of objects affect the appreciation of the viewers accompanied by art theories. Words: Object-subject, aesthetic, beautiful, ugly, pleasure, appreciation.
Benzer Tezler
- Grasping the space of the heart/mind: Artistic creation and natural beauty in the later philosophy of Kitar? Nishida (1870-1945)
Zihin/kalbin uzamını kavramak: Kitar? Nishida?nın (1870-1945) geç dönem felsefesinde sanatsal yaratım ve doğa güzelliği
İBRAHİM SONER ÖZDEMİR
- Pio Baroja'nın 'Camino de Perfeccion (Pasion Mistica)' adlı romanında Arthur Schopenhauer'ın 'isteme ve tasarım olarak dünya' eserinden yansımalar
Reflections of Arthur Schopenhauer's work 'The world as will and representation' in Pío Baroja's 'camino de perfección (Pasión Mística)'
MÜKERREM AKTOPRAK KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİL ÜNSAL
- Sinemada iğrenme duygusunun estetik varoluşu
The aesthetic existence of feeling of disgust in the cinema
HATİCE AFŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGörsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELÇUK ULUTAŞ
