Safi Baba ve Divanı (İnceleme-karşılaştırmalı metin-sadeleştirme-sözlük-dizin)
Safi Baba and divan's (Study-comparative text-simplification-glossary-index)
- Tez No: 397638
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAMİ ECE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1040
Özet
Sâfî Baba, XVIII. yüzyılın ikinci yarısı ile XIX. yüzyılın ilk çeyrek diliminde yaşamış, divanında kaydettiği pek az şiirde manevi ve göksel bir adlandırma olduğu izlenimi uyandıran Yıldırım ismini ve yine pek az şiirde Sadullah adını kullanmış, çokça şiirini Sâfî mahlasıyla yazmış Bektaşi ve İşraki meşrepli bir klasik Türk şairidir. Onun künyesine dair elde bir veri bulunmamaktadır. Biyografik kaynaklar, klasik Türk şiiri adına eser vermiş Sâfî mahlaslı 11 şairden söz etmelerine rağmen, çalışmamızın konusu olan Sâfî Baba bunlardan biri değildir. O; Balkan coğrafyası Bektaşi şairlerinden olma ihtimali kuvvetli bir şairidir. Sâfî Baba; hayli uzun bir ömür sürmüş ve ömrünün büyük bir kısmını Türkiye'nin sair yerlerinde ve özellikle İstanbul'da geçirmiş, İstanbul Mihr ü Mah Sultan'da ikamet etmiş, elde mevcut tek eseri olan divanını yine Türkiye'de Uşak ilinde vücuda getirmiştir. Bir ara Osmanlı erkânından Tayyar Paşa'nın kâtiplik görevinde de bulunan Sâfî'nin sonrasında bu görevden azlini talep ettiği malumdur. Kâtip olması da dikkate alınmak koşuluyla divanında bulunan Arapça ve Farsça şiirler ile mülemmalar onun hayli iyi bir eğitim aldığını göstermektedir. Yine divanında çok farklı bilim dalları ile algı değerlerine yönelik ifadelere yer vermesi onun bilgin bir şair olduğunu işaret eder. Bu anlamda ve yine kendi söylemlerinden hareketle şairin, divanından başka eserlerinin var olması da ihtimal dâhilindedir. Sâfî'nin elde mevcut tek eseri olan divanının tespit edilebilen iki nüshası Milli Kütüphane Türkçe Yazmalar Katalogunda kayıtlıdır. Bunlardan“06 Mil Yz A 8870”arşiv numarası ile kaydedilen nüshanın dış yüzünde yer alan bir bilgiye göre, nüshanın mülkiyeti, İstanbul Mahmut Paşa semtinden Ahmet Efendi adlı bir kişiye aittir. Yine nüshanın son sayfasında yer alan bir kayda istinaden, İstanbul Tophane semtinde Subhi Efendi eli ile Muhammed Ali Efendi kefaletinde Hacı Süleyman adında bir kişiye satıldığı anlaşılmaktadır.“O6 Mil Yz FB 245”arşiv numarası ile kaydedilen nüshada da bu ve benzeri verilerin var olduğu tespit edilebilmişse de bunların seçilerek okunması pek mümkün görünmemektedir. Bu bilgiler dışında nüshalarda istinsah yeri, tarihi yahut müstensih bilgisine ilişkin bir veriye rastlanmamaktadır. İlgili nüshalar, kimi zaman yanlışların dahi müşterekliği ölçüsünde benzer olmakla birlikte, der-kenarda“nüsha”kaydı düşülmek koşuluyla farklı bir nüshaya gönderimde bulunulduğu da olmuştur. Söz konusu ibarenin yanında yer alan veriler pek daha sağlıklıdır. Bu nedenle mevcut nüshaların sair hatalı kayıtlarına rağmen, ortak bir sağlam nüshadan yazıya geçirilmiş olma ihtimalleri dolayısıyla güvenilirlikleri ortadadır. Söz konusu divan, çokça farklı nazım türleri, edebi tarzlar ve nazım şekilleri etrafında oluşturulmuş, çok geniş tecrübi ve kesbi bilginin birlikte harmanlandığı bir örgü niteliği yansıtmaktadır. Divanda yer alan şiir örneklerinden hareketle, Sâfî'nin eserini ve kendisini bir noktaya takılıp kalmaktan kurtararak derin denizlerde eşsiz inciler derdiği söylenebilir. Sağlam bir gelenek üzerine kurgulanan klasik Türk şiiri içerisinde Sâfî'nin oluşturduğu divanıyla kendileşmiş örnekler paylaştığı muhakkaktır. Ana hatlarıyla üç esas bölümde hazırlanan söz konusu çalışmada; Sâfî Baba'nın biyografisine ilişkin çeşitli verilerin paylaşılmasının ardından, ilgili eserin nitelik ve nicelik değerleriyle örtüşen oldukça kapsamlı ve uzun soluklu bir incelemesi yapılmış, sonrasında çeşitli problemlerden arındırılmış bir karşılaştırmalı metin ile söz konusu metnin sadeleştirilmiş şekli sunularak, çalışmanın faydalı olabilmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Safi Baba lived in the second half of XVIII and in the first quarter of XIX century. He used the pen name of“Yildirim”in his a few poems, collected in his Divan (Collected Poems), having an impression of spiritual and heavenly. And he used sometimes the pen name of Sadullah in his poems. He is a classical Turkish poet, who is rooted as Bektasi and Ishraki orders, and usually wrote his poems in type of Safi. There are no data regarding his real name, birth date, birth place and family. Biographical sources gave information about 11 poets who wrote poems on behalf of Turkish poem, using the pen name of Safi, but Safi Baba is not one of them. He is probably one of Bektashi poets from Balkan, lived quite long and spent most of his life in different region of Turkey, especially in Istanbul-Mihr ü Mah Sultan. He wrote his Divan in Ushak, which is the only work we have. It is known that he worked as a clerk of Tayyar Pasha for a time and resigned. Having taken into account the poems in Arabic and Persian, and mulemma, which are in his Divan, shows how he highly received a good education. Nevertheless, indicating different topics and statements in his Divan show how he has a good knowledge. In this sense, and again, based on the poet's own statements it is also unlikely that he has other works except his Divan. The only work of Safi Baba is stored in the National Library of the Turkish Manuscripts Catalogue. According to the information on the outer side of the copy of this Divan, registered with“06 Mile Yzma 8870”archive number, the ownership of this copy belongs to the Ahmet Efendi from the district of Istanbul-Ahmet Mahmut Pasha. Also based on a record on the last page of this copy it is understood that it was sold by Muhammed Ali Efendi from Suphi Efendi to Haci Suleyman in Tophane-the district of Istanbul. In that copy registered with“06 Mile Yzma 8870”archive number the availability of this information was recorded, but the selectivity of these is not concerned. Except this information it is not available the place and date, where it was copied. Related copies, even the wrongs were recorded common, are similar and provided that in copies stamped as“ copy”it was tended to a different copy. Because of the sureness of the information with this statement, despite of the erroneous records these copies, it makes us sure that they were rewritten from a common copy. This Divan reflect that a lot of different types of poetry, literary styles and Verse forms formed around the extensive experience and knowledge of kesb formal qualifications reflect a blended together. Based on the sampling of poetry on the Divan, Safi Baba and his work are colorful. He wrote on different themes. Based on being a solid tradition in the classical Turkish poetry, Safi Baba gave original examples in his Divan. There are three main sections in this work: at first it was given some information about biography of Safi Baba; at second it was made an extensive examination on the work of Safi Baba; at third purified from a variety of problems concerned from a comparative text simplification of the text completely. By this study it is aimed to increase the level of usefulness.
Benzer Tezler
- Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi Kahramanmaraş Karacaoğlan İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu 183 numaralı şiir mecmuası V.: 1b- 80a (İnceleme- metnin çeviri yazısı- indeks)
Poetry magazine number 183 in the Konya Manuscripts Regional Directorate Library Kahramanmaraş Karacaoğlan Provincial Public Library Collection (Rewiev-text translation-index)
SEDA NUR ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFİ ALICI
- Alevi-Bektaşi menâkıbnamelerine göre Alevilik
Alevism according to Alevi-Bektashi menaqipnames
MUHARREM ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN AYDINLI
- Türk devlet geleneğinin kimlik inşasına etkisi: Erken Cumhuriyet Dönemi
The effect of Turkish state tradition on i̇dentity formation: Early Republican Period
ŞAFİ TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN OLGUN
- Tanzimat dönemi Türk romanında sonu felaketle biten evlilikler
Disastrous marriages in Turkish novels of the Tanzimat period
BAHAR KURU
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN SAFİ
- Atatürk kitaplığı belediye yazmaları K 1168 numaralı şiir mecmuası (1a-135b)(transkripsiyonlu metin-inceleme)
Atatürk library municipal manuscripts K 1168 poetry collection (1a-135b)(transcryption text-analysis)
RAHİME UZUN REİSOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıKırklareli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİYAZİ ADIGÜZEL