Temel makroekonomik değişkenlerin zamanla değişen dinamikleri: Türkiye için bir analiz
The time varying dynamics of macroeconomic fundamentals: An analysis for Turkey
- Tez No: 405635
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEL ABİDİN ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Politikası Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Çalışmada, zamanla değişen parametre-vektör otoregresif (TVP-VAR) model kullanılarak 1998'den 2011 yılının sonuna kadar Türkiye'deki dört temel makroekonomik değişken (gayri safi yurt içi hasıla, enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru) arasındaki dinamik ilişki ve bununla birlikte dört temel makroekonomik şokların (arz şoku, talep şoku, enflasyon şoku ve döviz kuru şoku) söz konusu değişkenler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Tezde çalışmaya konu olan değişkenlere ait veri kümesi 1987:Q1-2014:Q2 dönemine ait olup mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmıştır. Çalışmada kullanılan faiz oranı hariç veri seti Türkiye ekonomisine ait her bir makroekonomik değişkenin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ekonomisine ait ilgili makroekonomik değişkenlere oranının logaritması olarak alınmıştır. Çalışmada kullanılan makroekonomik değişkenlerin ABD ekonomisine ait bu değişkenlere oranının alınmasının nedeni dünya ekonomisinde ABD ekonomisinin hem bir merkez ekonomi hem de en istikrarlı ekonomilerden biri olmasıdır. Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH), enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru değişkenleri arasında zamanla değişen dinamik ilişkiyi analiz etmek için çalışmada ilk olarak 1987:Q1-1999:Q4 dönem aralığı öncül örneklem kullanılarak ikinci dereceden gecikmeye sahip VAR modelinin tahmin algoritması başlatılmıştır. Yapılan analizlerde elde edilen bulgulara ilişkin zaman aralıkları girilen değerlere göre farklılık gösterebilmektedir. Tezde koşulsuz oynaklık, bağdaşım (coherence) ve eştayf (cospectrum) analizine ilişkin bulgular 1997:Q3-2011Q4 dönemleri için; etki-tepki analizine ilişkin bulgular ise 2008:Q1-2011Q4 dönemleri için elde edilmiştir. Tahmin sonuçları bize, 1998'den sonra ekonomide gerçekleştirilen yapısal değişimler ve uygulanan ekonomik programlar ile birlikte döviz kuru oynaklığının düşük seviyelerde olduğunu, ancak Türkiye'nin enflasyon hedeflemesine geçmesi ve döviz kurunun serbest bırakıldığı 2002'li yıllardan sonra döviz kuru ve enflasyon oynaklıklarında artışlar olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan, 2006 yılında açık enflasyon hedeflemesi ile birlikte enflasyon oynaklığında gerilemenin gerçekleşmeye başladığı görülmüştür. Gelir oynaklığının tahmin dönemi içerisindeki seyri, döviz kuru ve enflasyon oynaklıklarının seyrine benzerken, faiz oranı oynaklığının seyrinin ise bu üç değişken oynaklığından farklı olduğu yapılan ampirik çalışmada ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte tezde temel makroekonomik değişkenler arasındaki bağdaşım ve eştayf ilişkileri 1997:Q3-2011:Q4 dönemleri arasında incelenmiş olup, söz konusu değişkenler arasındaki bağdaşım (iki değişkenin birbirini ne ölçüde etkilediği) ve eştayf (oynaklıklar arasındaki ilişki) analizleri sonucunda elde edilen bulgular bize bu dinamiklerin zamanla değiştiğini göstermektedir. Son olarak, 1998:Q1-2011:Q4 arası analiz süresi dört alt zaman dilimine bölünerek temel makroekonomik şokların temel değişkenler üzerindeki etkileri ve bunlar arasında değişim olup olmadığı araştırılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, arz ve talep şokunun temel değişkenler üzerindeki dinamikleri alt dönemlerde değişiklik göstermezken, parasal ve döviz kuru şokunun temel değişkenler üzerindeki dinamiklerinin bazı alt dönemlerde değişiklik gösterdiği gözlemlenmiştir. Gelir üzerinde arz ve talep şoklarının etkisinin para ve döviz kuru şoklarının etkisinden daha güçlü ve kalıcı olduğu; enflasyon üzerinde tüm şokların etkisinin güçlü ve kalıcı olduğu; arz şokları hariç diğer şokların faiz oranı ve reel döviz kuru üzerinde güçlü ve kalıcı etkisinin olduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the evolving dynamics of four economic fundamentals - gross domestic product, inflation, interest rate and reel exchange rate - and the effects of four fundamental shocks, i.e. supply shock, demand shock, inflation shocks and reel exchange rate shock, for Turkey are investigated by using a time-varying parameter VAR. The dataset for Turkey runs from 1987:Q1 to 2014:Q2 and seasonally adjusted. All variables, except interest rate, are measured relative to the USA and the logarithm of relative ratio is taken into account. One of the reasons why we use ratios relative to USA economy is that we considered the relative stability of USA economy and its centralized position in the world economy. The estimation algorithm is initialized (and priors set) by using a pre-sample of 52 observations, which include 1987:Q1-1999:Q4 period, to get relationships among macroeconomic variables. The time intervals on the findings obtained from analysis may vary according to the value which is entered at the process of getting results. In thesis, the findings related with unconditional volatility, coherence and co-spectrum are obtained from 1997:Q3 to 2011:Q4 while the results regarding impulse response analysis are from 1998:Q1 to 2011:Q4. The results show that the low level of unconditional volatility of inflation and reel exchange rate has increased after 2002 when Turkey started its structural reforms and economic program with transition to inflation targeting regime. On the other hand, after the Central Bank of Turkey started to implement explicit inflation targeting regime in 2006, the high level of inflation volatility started to decline. We see that while growth volatility shows similarity with exchange rate and inflation volatility; interest rate volatility differs from these three variables. Furthermore, the findings of coherence and co-spectrum analysis demonstrate that these dynamics vary over time. Finally, we divide the shock analysis time period, from 1998:Q1 to 2011:Q4, into four economically important periods and investigate the effects of fundamental shocks on economic variables and whether there exists a change among these sub-periods or not. As a result of our analysis, while the dynamics of both supply and demand shocks on macroeconomics fundamentals do not differentiate in sub-periods, the dynamics of money and reel exchange rate shocks on these fundamentals vary over some sub-periods. The fundamental shocks on economic variables are as follows. First, the lasting effect of supply and demand shocks on output is stronger than the effects of money and reel exchange rate shocks on output. Second, all types of shocks on inflation are strong and consistent. And lastly, the study shows that all shocks excluding supply shocks on interest rates and reel exchange rates are powerful and lasting.
Benzer Tezler
- Küresel belirsizliklerin makroekonomik aktivite üzerindeki etkileri: Türkiye örneği
Effects of global uncertainties on macroeconomic activity: The case of Turkey
MUHAMMET DAŞTAN
- İnovasyon sürecinde işgücü piyasaları dönüşümü: Yükselen piyasa ekonomileri analizi
The transformation of labor markets in innovation process: Analysis of emerging market economics
İNCİ MİNE ÖZKAN
- Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği'ne aday ülkelerde COVİD-19 pandemisinin dış ticaret üzerindeki etkisi
The impact of the COVID-19 pandemic on foreign trade in the European Union and candidate countries
ESİN EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiKırıkkale Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN ŞAHBAZ KILINÇ
- Hane halkı tüketim harcamalarını etkileyen faktörler: Türkiye ve Avrupa Birliği karşılaştırması
Household consumption expenditure affecting factors in Turkey and European Union
FERHAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İPEK MELAHAT YURTTAGÜLER
