Türk ve Rus halk masallarında kadın arketipinin karşılaştırılması
Comparing the woman archetype in Turkish and Russian folk tales
- Tez No: 405656
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Halk anlatmaları adını verdiğimiz türlerin içerisinde en eskisi hiç şüphesiz masallardır. Dinleyiciyi inandırmak gibi bir iddiası olmayan, yapısında kalıplaşmış ifadeler bulunan Türk toplumunda“masal anası”,“masal ninesi”adı verilen kadınlar, Rusya'da ise genelde erkekler tarafından anlatılan hayal ürünü anlatmalara masal denir. Aslında masal, bir milletin aynasıdır. Bu aynada bir milletin folklorunu, kültürünü, inanışını, hoşgörüsünü, maddi kültürünü bulabiliriz. Herhangi halkın veya kültürün masalları incelendiği zaman derin psikolojik okyanusun, mitolojik, kültürel, geleneklerin menşei de görünür. Bu edebî ürünlere, hem psikolojik, hem de inançlar ve yaşam biçimi bakımından bakılabilir. Masallar şu anda bizi eski dönemlere götürebilen ve o zamanki insanların düşünce sisteminin tanıkları olmaya izin veren bir zaman makinesi gibidir. Halk masallarında merkezi karakter olan mahsum genç kızlar, ona zulüm yapan üvey annler psikolojik tipleri, güzel yüzlü ama aldatıcı femme fatale cadılar ve yüce – ana motifinin özelleklerini taşıyan mitolojik kökenli kadın figürleri önemli yer almaktadır. Carl Gustav Jung'un yaptığı psikolojik sınıflandırmasına göre anima, animus, persona ve gölge temel arketiplerine dayanarak Türk ve Rus folklorunda da yankısını bulmuş kadın arketipini tespit etmek mümkündür. Her genç kızın yola çıkmasının, evden ayrılmasının temelinde bulunan, ciddi derecede masalların motiflerinin, konularının ve yapısının oluşumunu etkileyen ve farklı kültürler arasında yaygın olan inisiyasyon veya erginlenme ritüelleri vardır. Erginleme veya inisiyasyon sınavlarını aşamayan ve yetişkin hayatına geçemeyen insanlar bazı ilkel toplumlarda 'yaşlı çocuklar' olarak bilinir. Fiziksel açıdan büyük ve sağlıklı olmasına rağmen psikolojik olarak olgunlaşmamış olduğundan bu tür insanların 'yetişkin' gibi yaşaması mümkün değildir. Masallardaki evde kalan, evlenemeyen kızların psikolojik olarak hazır olmadığı veya gereken imtihanları geçemediği işaretlenmektedir. Bu tür kızlar yaşamının sonunda kadar çocuklar gibi yaşayabilirler. Halk masallarındaki genç kadın arketipleri büyüme sürecinin doğru yolunu göstermektedir. Arasında benzerlikleri olan Rus folklorundaki Baba-Yaga ve Türk folklorundaki Dev ana Mitolojik Ana imajından gelmektedir.
Özet (Çeviri)
The oldest ones in the types that we name folk tales are tales of course. The folk tale that have been told by the women named“The mother of tale”(“masal anası”) or“The grand mother of tale”(“masal ninesi”) in Turkish society - usually have been told by man in Russia. Folk tale also doesn't have a special purpose to convince its listener. It had some special expressions inside the structure. In fact, folk tale is the mirror of a nation. We can find out the folklore, culture, belief, tolerance, and material culture of a nation.When the tales of any community or culture are examined, the origin of the deep psychological ocean, the cultural traditions is also seen. We can consider these literal works according to the both psychologically and the type of belief and type of life. Tales are like the time machine that can take us to the old ages and which allow to be the witnesses of the thought system of the people in that age. In the folk tales, the fortified girls who are central characters, the psychological types of the stepmothers persecute her, the smiling face but deceptive femme fetale witches and the mythological originated female figures having the features of the main motive exists importantly. According to the psychological classification made by Carl Gustav, it is possible to determine the female archetype who has had the reflection also in Turkish and Russian folklore depending on the basic archetype of anima, animus, persone and the shadow. There are initiation or maturing rituals that effect the forming the motives, topics and structure of the tales a lot and which are common in the different cultures where every young lady has while departing and leaving her home. The people who can't pass the exam of mature and initiation or who can't pass into the adult life are known as“old children”in the primitive societies. Although they are old and healthy physically, these people are impossible to live as“adult”, since they aren't physiologically matured. It is pointed out in the tales that the girls who are old maid and not married are not ready physiologically or couldn't pass the physiological exams. These types of girls can live like child till the end of their life. The young woman archetypes in the folk tales indicate the true path of the growing up process. The Baba-Yaga in the Russian folklore and the Dev Ana in the Turkish folklore which have similarities between come from the image of Mythological Mother.
Benzer Tezler
- Türk ve Rus halk masallarında kadın imgesi
Female images in Turkish and Russian folk tales
Iryna SMOLIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Akdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKERİYA KARADAVUT
- Türk ve Alman halk masallarında biçim ve doğaüstü unsurlar
Das übernatürliche und struktur in Türkischen und Deutschen volksmärchen
TUYÇA OBRUK CANPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN ZENGİN
- Domaniç masallarının proop metoduna göre incelemesi
Analysis according to propp method of Domaniç tales
EMİN ÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖZCAN
- Şereflikoçhisar masallarının propp metoduna göre incelenmesi
Analysis according to propp method of şereflikoçhisar tales
LALE TUNÇBİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALAHADDİN BEKKİ