Dipeptid yapısındaki organokatalizörlerin asimetrik organik reaksiyonlardaki uygulamaları
Application of organocatalysts having dipeptide structure in asymmetric organic reactions
- Tez No: 406288
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇİĞDEM YOLAÇAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Organik Kimya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Optikçe aktif bileşiklerin sentezi sentetik kimya açısından oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Asimetrik dönüşümler, ilaç endüstrisinde ve kimyasal sentezlerde yaygın olarak kullanılan enantiyomerik olarak zengin ve enantiyosaf bileşiklerin üretimine dair çeşitli yollar sunmaktadır. Enantiyomerik zenginliği yüksek bileşiklerin sentezinde kiral katalizörler kullanılmaktadır. Enzimler, metal ve organokatalizörler kiral ürünlerin yüksek selektivite ve verimlilik ile elde edilmesini sağlayan moleküllerdir. Yeşil kimya açısından, asimetrik enantiyoseçici reaksiyonlarda metal atığı bulunmayan organokatalizörlerin gelişimi büyük bir önem arz etmektedir. Organokatalizörler genellikle, dayanıklı, ucuz, kolay elde edilebilir ve non-toksiktirler. Kararlılıkları nedeniyle inert atmosfer ve susuz çözücü gibi zorlu koşullar gerektirmezler. Bu avantajlar, organik kimyada, karbon-karbon bağ oluşum reaksiyonları gibi enantiyoselektif organokatalitik prosesleri son zamanlarda önemli bir konuma getirmiştir. Aldol reaksiyonu, karbon- karbon bağı oluşumunda temel organik reaksiyonlardan biridir. Özellikle, asimetrik katalizör olarak prolinin bu tür reaksiyonlarda kullanımı dikkat çekicidir. Prolin, kullanıldığı reaksiyonlarda yüksek enantiyoseçicilik gözlenmesine rağmen bazı dezavantajlara sahiptir. Prolinin çoğu organik çözücüdeki düşük çözünürlüğü reaktiviteyi etkilemektedir, ayrıca yer aldığı bazı reaksiyonlarda istenmeyen yan ürünlerin oluştuğu gözlenmektedir, düzlemsel aromatik aldehitlerin kullanıldığı aldol reaksiyonlarında seçicilik düşüktür. Bu olumsuzlukların üstesinden gelmek amacıyla prolin türevleri sentezlenmektedir. Asimetrik aldol reaksiyonlarındaki araştırmalar yüksek aktivite ve selektivite gösterebilecek yeni katalizörlerin tasarımına ve katalitik aktivitelerinin değerlendirilmesine odaklanmıştır. Bunun yanısıra, literatürde biyolojik aktiviteleri üzerine yoğun çalışmalar yapılan (S)-1,2,3,4-tetrahidroizokinolin-3-karboksilik asit ((S)-THIQA) türevlerinin organik reaksiyonlardaki katalitik etkileri üzerine çok az çalışmaya rastlanılmaktadır. Tez çalışmasında, L-Prolin ve ((S)-THIQA) temelli, dipeptit yapılı yeni kiral organokatalizörler tasarlanmış ve sentezleri gerçekleştirilmiştir. Sentezlenen organokatalizörlerin katalitik aktiviteleri farklı reaksiyon koşullarında enantiyoselektif aldol reaksiyonu üzerinde incelenmiştir. Ayrıca katalizörlerin yapıları FTIR, 1H NMR, 13C NMR ve GC-MS spektral verilerden yararlanılarak aydınlatılmıştır. Sonuç olarak, (S)-THIQA temelli organokatalizörlerin, literatürde yaygın olarak kullanılan L-Prolin temelli analoglarına alternatif olabileceğine dair olumlu sonuçlar elde edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Asymmetric synthesis of chiral compounds have great importance in organic synthesis. Asymmetric transformations provide various ways to produce enantiomerically rich and enantiopure compounds which are widely used in pharmaceutical industry and chemical synthesis. Chiral catalysts are used to synthesize highly enantiopure compounds. Enzymes, metal and organocatalysts are the molecules which ensure obtaining chiral products with high selectivity and yield. The development of organocatalysts for asymmetric enantioselective reactions which do not contain metalic waste has great importance from the view of green chemistry. Organocatalysts are generally stable, inexpensive, easily available and non-toxic compounds. Because of their stability, they do not need harsh conditions such as inert atmosphere and dry solvent. These advantages put the enantioselective organocatalytic processes as carbon-carbon bond formation reactions into important position in organic chemistry. Aldol reaction is one of the basic reactions in carbon-carbon bond formation. Especially, the use of proline as asymmetric catalyst in these type reactions is noteworthy. Proline has some disadvantages, although, high enantioselectivity is observed in the reactions in which it is used. The low solubility of proline in most of the organic solvents affects the reactivity, moreover, some unwanted side product formations are observed, and the selectivity is low with planar aromatic aldehydes. Proline derivatives are synthesized to overcome these disadvantages. The researches on the asymmetric aldol reactions are focused on the design of new catalysts with high activity and selectivity and evaluation of their catalytic activity. Furthermore, researches on the catalytic activities in organic reactions of (S)-1,2,3,4-tetrahydroisoquinolin-3-carboxylic acid ((S)-THIQA) derivatives, which biological activities are investigated widely, are rare in the literature. In this thesis, L-Proline and (S)-THIQA based chiral organocatalysts having dipeptide structure have been designed and synthesized. The catalytic activities of these organocatalysts have been investigated on the enantioselective aldol reactions under various reaction conditions. Also, the structures of the catalysts have been determined by FTIR, 1H NMR, 13C NMR and GC-MS spectral data. As a result, positive results have been observed to show that (S)-THIQA-based organocatalysts are suitable alternatives to L-Prolin analogues which are widely used in the literature processes.
Benzer Tezler
- Molecular biology and geneties of dipeptide biosynthesis: The system is an essential component of quaum-sensing colobal regulation
Dipeptid biyosentezinin moleküler biyoloji ve genetiği: Sistem, hücre yoğunluğunun algılandığı global düzenleme zincirinin çok önemli bir halkasıdır
AYTEN KARATAŞ (YAZGAN)
Doktora
İngilizce
2000
BiyoteknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY ÖZCENGİZ
PROF. DR. MOHAMED A. MARAHİEL
- Bel fıtığı olan hastalarda prolidaz aktivitesinin belirlenmesi ve oksidatif stres indeksi ile karşılaştırılması
Determination of prolidase activity and comparison with oxidative stress index in patients with intervertebral disc hernia
HALE ÇAKIR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
BiyokimyaHarran ÜniversitesiTıbbi Biyokimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURTEN AKSOY
- Akut bruselloz hastalarında prolidaz enzim akvite düzeyleri
The prolidase enzyme levels in patients with acute brucellosis
AHMET BAYAT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2008
Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon HastalıklarıHarran ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURTEN AKSOY
- Investigation of the effects of abrb and cody deletions on the bacilysin overproducer B. subtilis HWA strain
AbrB ve CodY yokluğunun basilisin yüksek üreticisi B. subtilis HWA suşundaki etkilerinin incelenmesi
GÖKSU TARTAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN KARATAŞ
- Identification of bacilysin producer cells during biofilm formation in Bacillus subtilis
Bacillus subtilis'de olgunlaşmış biyofilm yapısında basilisin üreten hücrelerin belirlenmesi
EZGİ KOMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN YAZGAN KARATAŞ