Ankara ili Beypazarı ilçesi el işlemeli Türk işi çevrelerden örnekler
The Samples of hand embroidery 'Türk işi çevre' in Beypazarı, Ankara
- Tez No: 41095
- Danışmanlar: PROF.DR. TACİSER ONUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 346
Özet
ÖZET Türk el işlemeleri, Anadolu'nun binlerce yıllık tarihinden gelen çeşitli uygarlıkların kültür mirasıyla, kendi öz değerlerini birleştirerek, yeni bir sentezle oluşan Türk kültürünün en önemli maddi ürünlerinden biridir. Kültür varlığımızın en önemli öğelerinden biri olan, nesilden nesile giderek zenginleşen ve gelişen el sanatlarının içerisinde işleme sanatının çok önemli bir yeri ve önemi olduğu bilinmektedir. Geçmişten günümüze kadar gerek geleneksel, gerek toplumsal ve ekonomik nedenlerle yapılan işleme sanatı ile ilgili örneklerin yeterince araşünlmadıği görülmektedir. İşleme sanatında yer alan teknik ve iğneler, coğrafi, sosyal, ekonomik şartlar ve estetik değerler doğrultusunda yüzyıldan yüzyıla değişiklikler göstermekte ve her dönemde çok önem verildiği bilinmektedir. Bu araştırma, Ankara ili Beypazarı ilçesi el işlemeli Türk işi çevrelerin; boyut, onarım durumu, gereç, teknik, renk, konu, kompozisyon özelliklerinin ortaya konulması ve elde edilen sonuçlardan el sanatları eğitiminde yararlanılması amaçlarıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırmanın materyalini; Ankara ili Beypazarı ilçe merkezinde bulunan 62 adet el işlemeli Türk işi çevre oluşturmaktadır. Yörede incelemeye alınan Türk işi çevrelerin ortalama eni 89.11± 2.32 cm, boyu 93.09±1.01 cm.dir. Çevrelerin eni 74-103 cm, boylan 75-113 cm arasında değişmektedir. Çevrelerin günümüzde bile halen düğünlerde kullanılması, zamanın kumaşlar ve malzemeler üzerindeki olumsuz etkileri sonucu çok yıpranmış olduğu dikkati çekmektedir. incelemeye alınan çevrelerin zemininde ençok tülbent, markizet ve tire bezinin tercih edildiği, işlemelerinde ise; tel, sim, pamuk ipliğinin yoğun olarak kullanıldığı, bunun dışında ince ve kalın ipek ipliğinden de faydalanıldığıgörülmektedir. Çevrelerin kenar süslemelerinde ise genellikle simin tercih edildiği anlaşılmaktadır. El işlemeli Türk işi çevrelerde yoğun olarak sarma ve pesent tekniklerinin kullanıldığı bunun yanısıra sıkça kullanılan gözeme, hasır iğne, puan, balık sırtı ve diğerlerine nazaran daha az kullanılan muşabak, susma, ciğerdeldi, rişliyö, hiristo teğeli, kum iğnesi, pul dikimine de rastlanmaktadır. Çevrelerin kenar süslemesinde ise, tığ oyası ile hazır füzo dantelinin diğer tekniklere oranla daha çok tercih edildiği görülmektedir. Araştırmaya konu olan çevrelerin tamamına yakınının zemininde, dokumaların doğal rengi olan krem renginin tercih edildiği, işlemelerinde de en çok altın şansının yer aldığı, bunun yanısıra bir çok değişik renk ile tonlarının ve ışık-gölge tekniğinin kullanıldığına dikkat edilmektedir. Kenar süslemelerinde ise yoğunlukla altın şansının kullanıldığı anlaşılmaktadır. incelemelerde el işlemeli Türk işi çevrelerde, yoğun olarak bitkisel bezemenin tercih edildiği, bunu bitkisel konularla birlikte; nesneli, geometrik, kökü belli olmayan motifler, figürlü ve yazılı bezemenin izlediği ortaya çıkmaktadır. Çevrelerin kompozisyonlan incelendiğinde, motiflerin büyük bir çoğunluğunun merkeze doğru yönlendirildiği ve bağlantılı tekrarlamalarla oluşturulan düzenlemelerin tercih edildiği görülmektedir. Günümüzde sosyo-ekonomik nedenlerle hızlı üretim teknikleriyle uygulanan çevre işlemeciliğinde, teknolojinin getirdiği yemlikler, çevrelerin teknik, özgünlük ve estetik değerleri açısından önemini büyük ölçüde etkilemektedir. Yörede, bilimsel araştırma teknikleri ile araştırma, inceleme ve belgelemeye zaman geçirilmeden başlanılması; çevrelerin zenginliği gözönüne alınarak, ileriye dönük arşivleme için, çevrelerin 1/1 oranlannda çizimlerinin yapılması; kataloglama yöntemleri ile çevre motiflerinin yeniden canlandınlması ve yaşatılması sağlanmalıdır. ii
Özet (Çeviri)
SUMMARY Turkish hand embroidery is one the most significant concrete products, which ware created through a synthesis of the cultural heritage of many civilization born in Anatolia for thousands of years and the original Turkish values. It is widely known that the embroidery art constitutes a very important place within handcrafts, which is one of the most significant elements of our cultural wealth, and continuously gets enriched by the generations. It is observed that examples of embrodiery, which are products of both traditional, social and economic reasons, are not searched adequately. In relation to geographical, social and economic conditions the techniques and styles used in embrodiery arte differ from century to century, and these are always given very much importance. This research was planned and implemented to gather data on size, reparation, materials, techniques, color, theme and compositional qualifications of Turkish embrodiered verchieves produced in Beypazarı district of Ankara, and to enable handcrafts training system benefit from reached results. The research is based on 62 Turkish embrodiered verchieves in Beypazarı district of Ankara Average width and length of subject Turkish embrodiered verchieves are 89.11 ± 2.32 cm ad 93.09 ± 1.01 cm, respectively. The width and length of verchieves range between 74-103 cm and 75-113 cm., respectively. Since they are still used at wedding ceramonies and their materials and embrodieries are affected by time, they are observed to be worn out considerably. It is seen that gauze, marquisette and sewing cotton material were mostly preferred in the background, fiber, silver or cotton threads were widely used for embrodieries; and sometimes thin or thick silk threads were also used. Silver threads were dominantly used for edge decoration. in iMostiy sarma (Wrapping) and pesent techniques were applied on hand embrodiered Turkish verchieves. Furthermore techniques such as patching, mat pin, point, camber were observed to be used often. Muşabak, susma, ciğerdeldi, rişliyö, hiristo, teğeli, kum iğnesi (sand pin), spangle application techniques were rarely used. For the edge decoration, it is seenthat knitting needle embrodiery and ready made füzo lacework were preferred in comparison with other techniques. it is observed that cream color was preferred in the background of nearly ali embrodiered verchieves, which is a natura! color of woven tissue; golden color was dominant on embrodieries; and many different colors and tones as well as light-shade technique were also used. Golden color was widely used for the edge decoration. it is observed that vegetal embellishment was widely preferred on the hand embrodiered Turkish verchieves. This was followed by regetal patterns, geometric objects, motifs of uncertain origin, figures and calligraphical embellishments. When the compositions of embrodiered verchieves are examined, it is seen that most of motife were center oriented and arrangements of linked pattern repititions were preferred. Should the verchief embrodiery, where fast production technique is applied due to today's socio-economic reasons, are considered, it is seen that the technological novelties affects technique, originality and easthetic values of embrodiered verchieves to a large extent it is required that researches, studies and documentation works \vithin the frame of scientific research techniques need to be initiated in the region immediately; that 1/1 drawings of embrodiered verchieves should be ensured for fonvafd looking archiving purposes in consideration with the richness of examples; that the motifs and patterns should be preserved through catalogue methods. iv
Benzer Tezler
- Ankara ili Beypazarı ilçesi geleneksel hamam kültüründe kullanılan işlemeli ürünler
The products with embroidery used in the traditional turkish bath culture in Beypazarı district of Ankara
NERİMAN ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HÜLYA KÖKLÜ KASAPLI
- Ankara ili Beypazarı ilçesi kuyumculuğunda günümüzde üretilen gümüş bilezik örnekleri ve yeni tasarımlar
Silver bracelet models and new representations, which are produced by jeweller at Beypazarı town of Ankara city in the this time
NİHAL ÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. TEVHİDE ÖZBAĞI
- Ankara ili Beypazarı ilçesi Cumhuriyet, Zafer ve Kurtuluş mahalleleri geleneksel dokusunun koruma ve geliştirme önerisi
A project for conservations and rehabilitation of traditional sites in Cumhuriyet, Zafer and Kurtuluş district, Beypazarı Ankara
AKİF YILMAZ
- Ankara ili Beypazarı ilçesi geleneksel ticaret merkezi koruma ve geliştirme önerisi
A Project for conservation and improvement of traditional commercial center in Beypazarı Ankara
PİRAYE CENGİZ
- Okul öncesi çocukların dil ve konuşma özelliklerinin taranması
Screening language and speech patterns of preschool children
FATİH MEHMET ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kulak Burun ve BoğazBaşkent ÜniversitesiKulak Burun Boğaz Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL BELGİN