Hâkânî Mehmet Bey Dîvânı'nda din ve tasavvuf
Religion and sufism in the Dîvân of Hâkânî Mehmet Bey
- Tez No: 413711
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULMECİT İSLAMOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 246
Özet
Hâkânî Mehmet Bey XVI. yüzyılda İstanbul'da yaşamış ve XVII. yüzyılın başında M.1606 yılında vefât etmiş klasik şiirin temsilcilerindendir. Şairin günümüze ulaşan üç eseri; edebiyatımızca tanınmasına vesile olan Hilye'si, Miftâhü'l-Fütûhat adlı hadîs-i erbaîn tercümesi ve de mürettep Dîvân'ıdır. Bu çalışmamızda, Hâkânî Mehmet Bey'in Dîvân'ında geçen dinî ve tasavvufî kavramlar ele alınmıştır. Baştan sona incelenen Dîvân'da şairin bu kavramları hangi anlamda kullandığı, uygun kaynaklar ışığında, kavramların birbirleri ile olan ilişkileri de göz önünde bulundurularak ortaya konulmuştur. Dîvân'da yer alan şiirler bize, Hâkânî'nin dinin hükümlerine bağlı, Allah aşkı, Peygamber sevgisi, Ehl-i Beyt muhabbeti ile dolu bir şair olduğunu göstermektedir. Dîvân'da bulunan iki na'tı, Âl-i Abâ'yı övdüğü, Alevî, Murtazavî olduğunu dile getirdiği, Kerbelâ'yı anlattığı şiirleri, ayet ve hadislerden yaptığı iktibaslar hep bu bağlamda şiirinde işlediği konular arasındadır. Dîvân'da bu çerçevede kullanılan kavramlar“Din”ana başlığı altında, Allah, melekler, peygamberler, kitaplar, kaza, kader ve diğer dinî kavramlar ve şahsiyetler, ayetler ve hadisler alt başlıklarında ayrı ayrı tespit edilmiştir. Hâkânî, dinin sadece zâhire ait olmadığını, bâtınî yönünün de bulunduğunu kalp ve gönül hayatının önemini, Hakk'ın müşahede edildiği bir ayna olan kainâta muhabbetle nazar edilmesinin gerekliliğini şiirlerinde dile getirmiştir. Şairin bir mutasavvıf olmamakla beraber vahdet-i vücûd çerçevesinde ele aldığı tasavvufî kavramlar tezimizde, vahdet-kesret, tecellî, aşk, didâr, fenâ-fenâfillâh, şeyh, sâlik, seyr ü sülûk, devr ve semâ gibi pek çok alt başlıkta tek tek belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler : Hakani Divan Din Tasavvuf
Özet (Çeviri)
Hâkânî Mehmet Bey who lived in 16th century in Istanbul and died at the beginning of the 17th century at 1606, is a representer of classic poetry. Hilye which makes him well-known in our literature, a translation of forty hadith Miftâhü'l-Fütûhat and an arrenged Dîvân are three works, remained our times from the poet. In this study, the religious and sufistic concepts in Dîvân of Hâkânî Mehmet Bey are handled. Dîvân is read from the beginning to the end, in regard of the relationship between concepts, the usage of concepts in various meanings from the poet are ascertained in the light of apropriate resources. Poems in Dîvân show us that Hâkânî is a poet who obeys the rules of religion and loves Allah, prophet and his family/Ehl-i Beyt. In this context, he makes lots of quotations from verses and hadiths, wrote two na't and poems about praise of Âl-i Abâ, Kerbelâ, being Alevî and Murtazavî. The concepts in this perspective are worked out under the main title of“Religion”and in subtitles of Allah, angels, prophets, books, fate, other religious words and personalities, verses and hadiths. Hâkânî, believes that religion is not a compound of external rules but it has an esoteric way emphesises heart and soul. He understands, the whole cosmos as a mirror where God's reflection can be seen and looks at in love. Although he is not a sufî, he takes the sufistic concepts in terms of“vahdet-i vücûd”/transcendent unity of being doctrine. Key Words : Hakani Divan Religion Sufism
Benzer Tezler
- Hakani Mehmet Bey hayatı, eserleri, edebi kişiliği ve divanının tenkidli metni
Başlık çevirisi yok
ABDÜLKERİM GÜLHAN
- Amrî divan [metin- çeviri- açıklamalar- dizin]
Амри Диван [текст түрүндө жазылышы, глоссари, индекс]
RAMAZAN KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN TAŞ
- Vasfî dîvân [Metin-çeviri-açıklamalar-dizin]
ВАСФИ ДИВАН [текст-котормо-баяндамалар-индекс]
PELİN ÜNLÜLER ARABACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN TAŞ
- Türk edebiyatında Türkçe manzum Hilye-i Nebeviler ve Nesimi Mehmed'in Gülistan-ı Şemail'i
Turkish Hilya-i Nabavis in poetic form in Turkish literature and Nasimi Mahmad's Gulistan-ı Shamail
ZÜLFİKAR GÜNGÖR
- Server Efendi Sergi Salonu, Kuyud-ı Kadime Koleksiyonu'nun müze eğitimi bağlamında değerlendirilmesi
Server Efendi Exhibition Hall, assessment of Kuyud-i Kadime's Collection within the context of museum
SEVİL AKYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Müze Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEREN GÜNERÖZ