Geri Dön

Hâkânî Mehmet Bey Dîvânı'nda din ve tasavvuf

Religion and sufism in the Dîvân of Hâkânî Mehmet Bey

  1. Tez No: 413711
  2. Yazar: DİLEK YILMAZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULMECİT İSLAMOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 246

Özet

Hâkânî Mehmet Bey XVI. yüzyılda İstanbul'da yaşamış ve XVII. yüzyılın başında M.1606 yılında vefât etmiş klasik şiirin temsilcilerindendir. Şairin günümüze ulaşan üç eseri; edebiyatımızca tanınmasına vesile olan Hilye'si, Miftâhü'l-Fütûhat adlı hadîs-i erbaîn tercümesi ve de mürettep Dîvân'ıdır. Bu çalışmamızda, Hâkânî Mehmet Bey'in Dîvân'ında geçen dinî ve tasavvufî kavramlar ele alınmıştır. Baştan sona incelenen Dîvân'da şairin bu kavramları hangi anlamda kullandığı, uygun kaynaklar ışığında, kavramların birbirleri ile olan ilişkileri de göz önünde bulundurularak ortaya konulmuştur. Dîvân'da yer alan şiirler bize, Hâkânî'nin dinin hükümlerine bağlı, Allah aşkı, Peygamber sevgisi, Ehl-i Beyt muhabbeti ile dolu bir şair olduğunu göstermektedir. Dîvân'da bulunan iki na'tı, Âl-i Abâ'yı övdüğü, Alevî, Murtazavî olduğunu dile getirdiği, Kerbelâ'yı anlattığı şiirleri, ayet ve hadislerden yaptığı iktibaslar hep bu bağlamda şiirinde işlediği konular arasındadır. Dîvân'da bu çerçevede kullanılan kavramlar“Din”ana başlığı altında, Allah, melekler, peygamberler, kitaplar, kaza, kader ve diğer dinî kavramlar ve şahsiyetler, ayetler ve hadisler alt başlıklarında ayrı ayrı tespit edilmiştir. Hâkânî, dinin sadece zâhire ait olmadığını, bâtınî yönünün de bulunduğunu kalp ve gönül hayatının önemini, Hakk'ın müşahede edildiği bir ayna olan kainâta muhabbetle nazar edilmesinin gerekliliğini şiirlerinde dile getirmiştir. Şairin bir mutasavvıf olmamakla beraber vahdet-i vücûd çerçevesinde ele aldığı tasavvufî kavramlar tezimizde, vahdet-kesret, tecellî, aşk, didâr, fenâ-fenâfillâh, şeyh, sâlik, seyr ü sülûk, devr ve semâ gibi pek çok alt başlıkta tek tek belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler : Hakani Divan Din Tasavvuf

Özet (Çeviri)

Hâkânî Mehmet Bey who lived in 16th century in Istanbul and died at the beginning of the 17th century at 1606, is a representer of classic poetry. Hilye which makes him well-known in our literature, a translation of forty hadith Miftâhü'l-Fütûhat and an arrenged Dîvân are three works, remained our times from the poet. In this study, the religious and sufistic concepts in Dîvân of Hâkânî Mehmet Bey are handled. Dîvân is read from the beginning to the end, in regard of the relationship between concepts, the usage of concepts in various meanings from the poet are ascertained in the light of apropriate resources. Poems in Dîvân show us that Hâkânî is a poet who obeys the rules of religion and loves Allah, prophet and his family/Ehl-i Beyt. In this context, he makes lots of quotations from verses and hadiths, wrote two na't and poems about praise of Âl-i Abâ, Kerbelâ, being Alevî and Murtazavî. The concepts in this perspective are worked out under the main title of“Religion”and in subtitles of Allah, angels, prophets, books, fate, other religious words and personalities, verses and hadiths. Hâkânî, believes that religion is not a compound of external rules but it has an esoteric way emphesises heart and soul. He understands, the whole cosmos as a mirror where God's reflection can be seen and looks at in love. Although he is not a sufî, he takes the sufistic concepts in terms of“vahdet-i vücûd”/transcendent unity of being doctrine. Key Words : Hakani Divan Religion Sufism

Benzer Tezler

  1. Hakani Mehmet Bey hayatı, eserleri, edebi kişiliği ve divanının tenkidli metni

    Başlık çevirisi yok

    ABDÜLKERİM GÜLHAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    PROF. DR. ABDULKERİM ABDULKADİROĞLU

  2. Amrî divan [metin- çeviri- açıklamalar- dizin]

    Амри Диван [текст түрүндө жазылышы, глоссари, индекс]

    RAMAZAN KOÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAKAN TAŞ

  3. Vasfî dîvân [Metin-çeviri-açıklamalar-dizin]

    ВАСФИ ДИВАН [текст-котормо-баяндамалар-индекс]

    PELİN ÜNLÜLER ARABACI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAKAN TAŞ

  4. Türk edebiyatında Türkçe manzum Hilye-i Nebeviler ve Nesimi Mehmed'in Gülistan-ı Şemail'i

    Turkish Hilya-i Nabavis in poetic form in Turkish literature and Nasimi Mahmad's Gulistan-ı Shamail

    ZÜLFİKAR GÜNGÖR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    TarihAnkara Üniversitesi

    PROF.DR. MEHMET AKKUŞ

  5. Server Efendi Sergi Salonu, Kuyud-ı Kadime Koleksiyonu'nun müze eğitimi bağlamında değerlendirilmesi

    Server Efendi Exhibition Hall, assessment of Kuyud-i Kadime's Collection within the context of museum

    SEVİL AKYEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Disiplinlerarası Müze Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CEREN GÜNERÖZ