Cezaevi yapılarının mekansal analizi ve bu bağlamda yeniden değerlendirilmesi
Spatial analysis of prisons and re-evaluating the prisons in this context
- Tez No: 414183
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TAN KAMİL GÜRER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Cezaevi, hapishane, fonksiyon dönüşümü, kültürel işlevler, Prison, jail, functional changes, cultural functions
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
İnsanoğlunun var olmasıyla suç kavramı da onunla birlikte var olmuştur. Suç olarak kabul edilen davranışların zamana, yere, kültüre, sosyal ve ekonomik durumlara vb. ölçütlere göre tarih boyunca değişiklik göstermiş olup bununla beraber ceza yöntemleri arayışlarına da girilmiştir. Günümüzde suçlular cezalarını cezaevlerinde hürriyetleri kısıtlanarak ve insan olarak dış dünya ile olan irtibatları büyük ölçüde kesilerek çekmektedir. Cezaevleri temel fonksiyonu kapatmak, dış dünya ile irtibatı kesmek, gözetlemek, sürekli denetim altında tutmak olan bir mekânsal organizasyona sahiptir. Cezaevleri diğer mimari ürünlerden farklı olarak, tasarımında kullanıcı tercihleri devreye girmemektedir. Bu yüzdendir ki mimarın tasarladığı bu mekânda son derece konforlu, lüks olsa bile, kimse yaşamak istemediği görülmüştür. İnsanoğlunun gözetlenmeye, denetlenmeye ve kapatılmaya karşı tepkisi sonucunda tarih boyunca cezaevinden kaçma girişimleri, isyanlar, intiharlar, grup çatışmaları, ölümler vb. olaylar yaşanmıştır. Dolayısıyla yaşamsal açıdan bakıldığında bu mekânda yaşananlar bellekte önemli ve ibret verici izler bırakmıştır ve bırakmaya da devam etmektedir. Günümüzde birçok cezaevi yapısı çeşitli sebeplerle boşaltılmış, taşınmış ya da kapatılmıştır. Fakat bu değişim sadece fizikseldir. Çünkü yıllarca cezaevinde yaşananlar, tanıklık edilen olaylar ve kimseler asla yok olmaz. Cezaevleri içerisinin farklı bir dünya olduğunu dışarıya gösterebilecek birçok iz bırakırlar. Günümüzde bu izleri fonksiyon dönüşümleri ile canlandırıp yaşatan örnek mimari çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalar genellikle boşaltılan cezaevlerini kültür yapıları olarak kullanma yönündedir. Yurt içinde ve dışında daha çok müze, restoran ve otel yapıları olarak tekrar hayata döndürülen bu yapılar cezaevinin belleğinde tuttuklarını dış dünyaya açmaktadır. Bu çalışmada suç ve ceza kavramından başlayarak cezaevi mekânının özellikleri, kent ve kentli ile içerisinin ilişkisi cezaevi yapılarının kapatmaya, gözetleme ve denetlemeye programlı olan biçimsel ve mekânsal organizasyonları, planlaması ve mimarisi üzerinden irdelenecektir. Daha sonra fonksiyonunu kaybetmiş olan cezaevlerinin kente ve topluma kazandırılması ile ilgili yapılmış olan çalışmalar mekansal olarak tipo-morfolojik analizlerle incelenecektir. Bu çalışmanın daha sonra yapılabilecek benzer dönüşüm çalışmalarına ışık tutması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Prisons have spatial organizations whose main functions are observing, controlling, cutting off the contact between the internal and external world. In this sense, they are different from other building types. Choices of the prisoners do not have any effect on their design processes. When it is looked at a jail from the external world, most people are terrified of even walking in front of it or entering in it. This situation affects prisons' forms, locations, physical, psychological and sociological relations with the city and people who are placed in it. Taking above aspects and comfort vectors like usability, necessity, capacity, etc. into consideration, some prisons have lost their main functions. Those prisons have been re-evaluated and served the public from different perspectives. Prisons that are transformed to public buildings may come from several different physical types, for instances: educational, cultural, accommodation, etc. In contrast to these physical types, prisons consist of painful memories and lots of exemplary experiences that are never lost associated with their main features. Due to the fact that cultural type would reflect most prisons' true-life memories to public and city, it could be chosen as the most appropriate re-evaluating mechanism. There are some examples that are examined in the study, coming from Turkey and world's well-known places regarding cultural functions in terms of crime, prisoner and prison as an architectural building; relations between prisons and city, prisons and people live in the city. Main focus of this study reveals whether there are common criteria exist or determined while examples of prisons that are re-evaluated in the light of cultural functions. During the investigation comparing of different prison types to each other will reveal the common typological, functional and morphological characteristics, which will led to the occurrence of a model for future interferences.
Benzer Tezler
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN
- Caydırıcılık ve rehabilitasyon bağlamında cezaevi yapılarının mekansal analizi: Suçluları topluma yeniden kazandırmaya yönelik bir iç mekan incelemesi
Spatial analysis of prison buildings in the context of deterrence and rehabilitation: An interior study aimed at reintegrating offenders into society
BEGÜM PEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İç Mimari ve DekorasyonBahçeşehir Üniversitesiİç Mekan Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ DEVRİM IŞIKKAYA
- Yeniden işlevlendirme kapsamında tarihi Sultanahmet cezaevi örneği
Historical Sultanahmet prison case within the context of re-functioning
ECE KORKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. ALEV ERARSLAN GÖÇER
- Kentsel dönüşüm çalışmalarında uzlaşma süreçlerinin stratejik ve bütüncül bir bakış açısıyla incelenmesi: Bayrampaşa Eski Cezaevi Alanı örneği
Kentsel dönüşüm çalışmalarında uzlaşma süreçlerinin stratejik ve bütüncül bir bakış açısıyla incelenmesi: Bayrampaşa Eski Cezaevi Alanı Örneği
HASAN HÜSEYİN OKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİYE ŞENCE TÜRK
- Korumada otantiklik: Ceza evlerinin yeniden işlevlendirilmesi
Conservancy authenticity: Prisons reuse
MÜNEVVER ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
MimarlıkMaltepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLTER BÜYÜKDIĞAN