The Fatwa collection of an Ottoman provincial mufti, Vani Mehmed Efendi (D. 1685)
Bir Osmanlı taşra müftüsünün Fetva mecmuası, Vani Mehmed Efendi (Ö. 1685)
- Tez No: 414516
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. DERİN TERZİOĞLU SEZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Bu çalışma 1657 yılında Erzurum müftüsü olarak atanan Vani Mehmed Efendi'nin fetvalarını derlediği mecmuasını incelemektedir. Mecmua Osmanlı kenar müftülerine ait fetva mecmualarının tipik bir örneğidir ve yerel halkın kendi meseleleri ile ilgili Vani'den talep ettikleri hukuki rehberliğin sonucu olarak verilen fetvaları içermektedir. Bu tez, mecmuadan seçilen fetvaların incelenmesi neticesinde Kadızadeliler hareketi ile ilişkilendirilen önemli bir dini figürün zihni dünyasını anlamlandırmada önemli bilgiler sunmaktadır. Vani'nin henüz Erzurum'da iken“bidatlar”konusunda Kadızadelilerin çizgisine çok benzer bir çizgi izlediği, hatta bazı hususlarda hareketin önde gelenlerinden bile daha keskin fikirlere sahip olduğu gözlenmektedir. Bu çalışmada Vani'nin çeşitli konularda verdiği hükümler, bir yandan Erzurum'un dini, sosyal ve kültürel bağlamında, bir yandan da mensubu olduğu Hanefi mezhebinin metinsel referansları çerçevesinde analiz edilmektedir. Vani'nin fetvalarını dayandırdığı fıkıh kitapları listesi incelendiğinde Buhara-Semerkand bölgesi Hanefi alimlerinin onun hukuki birikiminde önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Bu açıdan Vani'nin umumi Osmanlı ulema topluluğunun bir parçası olduğu da söylenebilir.
Özet (Çeviri)
This study analyzes Vani Mehmed Efendi's fatwa collection, which was compiled by Vani himself following his appointment as the mufti of Erzurum in 1657. The collection is a typical example of Ottoman provincial fatwa collections, compiling legal rulings issued in response to the local people's request for legal guidance concerning their local affairs. Through an analysis of selected fatwas in the collection, this thesis provides valuable information for understanding the mentality of an influential religious figure associated with the Kadızadeli movement. It illustrates that even before he moved to Istanbul, Vani Efendi held views on religious“innovations”that closely paralleled those of the Kadızadelis and which in certain cases, were even stricter than those of the latter. The particularities of Vani's legal opinions are explained and analyzed both with reference to the religious and more broadly socio-cultural landscape of Erzurum, and with reference to the Hanafi legal school, to which he belonged. The analysis of the scholarly references given in the fatwas reveals that Vani was strongly indebted to the legal opinions of Hanafi scholars of the Bukhara-Transoxiana region. In this regard, Vani can be said to have been a not atypical representative of the broader Ottoman scholarly community.
Benzer Tezler
- Molla Arab (Ö. 901 / 1496) ve fetva mecmuasının incelenmesi
Sheikh al-İslam molla Arab (D. 901 / 1496) and an examination of his fatwa collection
GÜLSÜM GÜLSEV ŞANVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tarihİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERTUĞRUL İSMAİL ÖKTEN
- Osmanlı fetva literatüründe temel bir kaynak olarak Minkârîzâde Yahyâ Efendi'nin fetâvâsı ve vakıf fetvalarının analizi
Minkârizâde Yahyâ Efendi's fatwas as a fundamental source in Ottoman fatwa literature and his waqf fatwas
AHMET FARUK ÇELİK
- Osmanlı fetva literatürü çerçevesinde iltizam uygulamasının fıkhî tahlili
Legal analysis of tax farming (Iltizām) practice within the framework of Ottoman fatwā literature
MUHAMMED TAHA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KAYA
- Klasik devir Osmanlı Hukukunda Cizye
Jizya in the Classical Period of Ottoman Law
HÜSEYİN OĞUZHAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HukukMarmara ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM BUĞRA EKİNCİ
- Osmanlı dönemi fıkıh-hukuk literatüründe devlete isyan (Bağy) suçu
The crime of rebellion (Bağy) against the state in Ottoman-Period fiqh-law literature
ŞÜKRÜ ŞAHİN DÜGENCİLİ
Doktora
Türkçe
2025
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN HAÇKALI