Ergenlerin çocukluk dönemi istismar yaşantıları ile davranış problemleri ve psikolojik sağlamlıkları arasında ilişkinin incelenmesinde otomatik düşünceler ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü
The mediating role of automatic thought and cognitive emotion regulation strategies on relationships among childhood abuse, behavioral problems and resilience of adolescents
- Tez No: 417609
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE REZAN ÇEÇEN EROĞUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Çocukluk dönemi istismar/ihmal, davranış problemleri, psikolojik sağlamlık, otomatik düşünceler, bilişsel duygu düzenleme stratejileri, Childhood abuse / neglect, behavioral problems, resilience, automatic thoughts, cognitive emotion regulation strategies
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Bu araştırmanın amacı ergenlerin çocukluk dönemi istismar/ihmal yaşantıları ile davranış problemleri ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkide bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve otomatik düşüncelerin aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın örneklemi Gaziantep'te ortaöğretim kurumlarına devam eden yaşları 14 ile 19 arasında değişen (x = 16.15; Ss= 1.42) 338'i (% 51.1) kadın, 322'si (% 48.9) erkek olmak üzere toplam 671 ergenden oluşmaktadır. Çalışmada ergenlerin çocukluk dönemi istismar/ihmal yaşantılarını belirlemek için Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği-Kısa Form (ÇÖYÖ-KF), davranış problemlerini belirlemek için 11- 18 Yaş Grubu Gençler için Kendini Değerlendirme Ölçeği (YSR-11/18), psikolojik sağlamlık düzeyini belirlemek için Yılmazlık Ölçeği (YÖ), otomatik düşüncelerini belirlemek için Çocuklar için Otomatik Düşünceler Ölçeği (CATS), bilişsel duygu düzenleme stratejilerini belirlemek için Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ) ve demografik özellikleri belirlemek için ise Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma bulguları; ergenlerin çocukluk dönemi istismar/ihmal yaşantıları ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkide uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve otomatik düşüncelerin tam aracı rolünün olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte ergenlerin çocukluk dönemi istismar/ihmal yaşantıları ile davranış problemleri arasındaki ilişkide uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve otomatik düşüncelerin kısmi aracılık etkisi olduğu belirlemiştir. Diğer taraftan çocukluk dönemi istismar/ihmal yaşantıları ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ve istismar/ihmal yaşantıları ile davranış problemleri arasındaki ilişkide ise uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracılık etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Bulgular kapsamında son olarak, davranış problemlerinin varyansının açıklanmasında etkili değişkenlerin sırasıyla otomatik düşünceler, çocukluk dönemi istismar/ihmal yaşantıları ve uyumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri olduğu; psikolojik sağlamlığın varyansını açıklayan en önemli değişkenlerin ise sırasıyla uyumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve otomatik düşünceler olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış, araştırmacı ve uygulayıcılara bazı öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to examine the mediating role of the automatic thoughts and cognitive emotion regulations strategies on the relationship among childhood maltreatment experiences, behavioral problems and resilience level of adolescents. The sample of the study has consisted of 671 adolescents (338-girl, 322-boy) who attend high schools and whose ages change between 14 and 19 (x = 16.15 Sd: 1.42) in Gaziantep/Turkey. To determine childhood abuse/neglect; Childhood Trauma Questionnaire Short Form (CTQ-S), for adolescent behavioral problems; Youth Self Report (YSR/11-18), for automatic thoughts; Children's Automatic Thoughts Scale (CATS), for resilience levels Resiliency Scale (RS), for cognitive emotion regulation strategies; Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (CERQ), and for demographic variables; Demographic Information Form have been used. Research findings have shown that adaptive cognitive emotion regulation strategies and automatic thoughts have entire mediator role in the relation between adolescents' childhood abuse/neglect experience and resilience levels. However maladaptive cognitive emotion regulation strategies and automatic thoughts have partial mediating role in the relation between adolescents' childhood abuse/neglect experience and behavioral problems. On the other hand maladaptive cognitive emotion regulation strategies have no mediating effect on relationship between adolescents' childhood abuse/neglect experience and resilience levels and adaptive cognitive emotion regulation strategies have no mediating effect on relationship between adolescents' childhood abuse/neglect experience and behavioral problems. In explaining the variance of behavioral problems, it has been found that the most effective variables are respectively the automatic thoughts, childhood abuse / neglect experiences and maladaptive cognitive emotion regulation strategies; adaptive cognitive emotion regulation strategies and automatic thoughts are respectively the most important variables to explain the variance of resilience. The findings of the study were discussed regarding the relevant literature, some recommendations were presented to researchers and practitioners.
Benzer Tezler
- Kendine zarar verme davranışı olan ergenlerin aleksitimi, mizaç ve karakter özellikleri ve çocukluk dönemi ihmal ve istismarı yönünden değerlendirilmesi
The asssessment of self-mutilate adolescents and relationship with alexithymia, temperament and character dimensions of personality and childhood neglect and abuse history
OLCAY TÜZÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Bölümü
DOÇ. DR. TEVFİKA TUNABOYLU İKİZ
- Lise öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının akademik yaşantı ve empati becerileri üzerine etkilerinin araştırılması
The impact of childhood trauma on the academic life and empathy of high school students
MÜNEVVER ÇAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAVVA ÖZDEN BADEMCİ
- Kadın ve aile sağlığı merkezine başvuran çocuklarda öfke: Anne ve çocuğun çocukluk dönemi istismar yaşantıları, aile işleyişi ve annenin öfke düzeyi açısından bir değerlendirme
Anger in children applied to women and family health centers: An evaluation regarding the chilhood experience of abuse in mothers and children, family functioning and level of maternal agression
NÜKHET ONBAŞILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ILGIN GÖKLER DANIŞMAN
- Çocukluk çağı örselenme yaşantılarının kişilik tiplerinin gelişimi üzerine etkisi
The effects of childhood traumatic experiences on the development of personality types
PINAR ELÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiUfuk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OLCAY YILMAZ
- Erken döneme ilişkin gelişimsel etmenler ile psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolünün incelenmesi
Early developmental factors and psychological well-being: The mediating role of early maladaptive schemas
GİZEM SAYGILI