Göç ve kentleşme sürecinde Alevi kimliğinin kültürel-siyasal değişimi ve dönüşümü
Cultural&political transformation of Alevi identity in the process of migration and urbanization
- Tez No: 417883
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYTEN ALKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Migration, Urbanization, Alevism, Social Transformation, Identity
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 618
Özet
Bu çalışma, Alevilerin 1950'li yıllardan itibaren yüzyıllarca kapalı kaldıkları yerleşimlerinden çıkarak Türkiye'nin büyük kentlerine ve diasporaya uzanan kitlesel göçlerinin ve kentleşme sürecinin Alevi toplum yapısı, kültür ve kimliğinde neden olduğu dönüşümü konu edinmiştir. Bahsi geçen dönüşüm süreci, daha önce de kimi çalışmalarda çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. Bu çalışmalar farklı disiplinlerden ve kavramsal çerçevelerden hareket etmekle birlikte yaklaşım ve yöntem bakımından temelde bir noktada ortaklaşırlar. Görebildiğim kadarıyla bu çalışmalar, göç sürecinde Alevi toplumsal dönüşümünü zaman yönünden geleneksel-modern, yerleşim bakımından kır-kent ikilikleri esasında açıklamaktadır. Oysa geleneksel, geçiş sürecindeki ve modern formlar eşanlı olarak varlığını sürdürdüğü ve her dönem kendi geleneksel ve modernini sürekli yeniden inşa etmektedir. Öte yandan Aleviliğin mekân örüntüsünü açıklamakta bahsi geçen ikilikler yetersiz kalmaktadır. Ben bu çalışmada, alana ilişkin mevcut literatüre eleştirel yaklaşıyor ve kuramsal bölümlerde zaman-mekân-toplum eksenli bir düzlemde tartışma yürütüyorum. Kuramsal olarak Lefebvre ve Foucault'nun mekâna yaklaşımları; Castells'in Direniş Kimliği ve Proje Kimliği kavramları ile Hall'un kimlik yaklaşımı; Castles'ın göçü çeşitli sosyo-mekânsal düzeylerde ve toplumsal dönüşüm kavramı çerçevesinde ele alan yaklaşımı gibi farklı araçlardan yararlandığım çalışma, toplumsal dönüşümü zaman-mekân diyalektiği içinde bütüncül, tarihsel, dinamik bir süreç olarak ele alıyor. Zaman yönünden yukarıda değindiğim eşanlılık, Alevi toplumsal dönüşümünde mekânın önemini artırmaktadır. Bu nedenle bu çalışma bir tarih aralığında yaşanan sosyo-mekânsal değişimi bütüncül olarak görebilmek üzere Yıldızeli kırsalından Ankara-İstanbul gibi büyük kentlere ve diasporik alanlara göç etmiş Alevilerin göç deneyimine dayalı bir alan çalışması da içermektedir. Haliyle bu çalışma Alevilik özelinde kırsal, kentsel ve diasporik alanları bir arada ele alan ilk tez çalışması niteliğindedir. Çalışma sonucunda; Alevilerin elli yıllık göç ve kentleşme deneyimi temel inanç-kültür değerleri, toplumsal kurumlar, sosyo-ekonomik yapı, siyasal tutumlar, toplumsal cinsiyet rolleri ve hafızanın aktarımı üzerinde dönüşüm olarak ifade edilebilecek önemli değişikliklere neden olurken bütün bunların yerini başka yapı, kurum ve aktörlerin almaya başladığı ve Alevi kimliğinin çoğullaştığı bir süreçten geçildiği görülmektedir. Anahtar Kavramlar: Göç, Kentleşme, Alevilik, Toplumsal Dönüşüm, Kimlik
Özet (Çeviri)
This thesis analyzes the transformation of the Alevi social structure, culture and identity, brought by the mass immigration abroad and to big cities in Turkey, from 1950s onwards when Alevis left their centuries old settlements of isolation. While there are studies investigating the said phenomenon from various disciplines and conceptual frameworks, they fail to share a common approach and a mutual standpoint on the methods of such an analysis. These studies explain the phenomenon at hand, by using the dichotomy between the traditional and modern in terms of temporality, and the dichotomy between the rural and urban in spatial terms. However, both these conceptual sets disregard the fact that traditional, transitional and modern cultural forms persist simultaneously. Furthermore, these concepts also fail to provide an explanation for the Alevi spatial patterns. The study at hand therefore critically engages the present literature on the subject. Following Foucault's and Lefebvre's approaches to the spatial; the diachronic cultural approach; Castell's conceptualization of Resistance and Project Identity and Hall's approachment of identities, and Castles's approach to immigration, which operates on multiple socio-spatial levels, the study approaches social transformation as a historical and holistic process located within time-space dialectics. Aforementioned simultaneity when it comes to temporality highlights the importance of the spatial in Alevi social transformation. To have a holistic picture of the socio-spatial transformation within a period, this study entails a qualitative field research on the immigration experiences of the Alevi community, from rural Yıldızeli to cities such as Ankara and Istanbul, and abroad. Consequently, this is the first study, specific to Alevis, which analyzes rural, urban and diasporic spaces together. Fifty years of immigration and urbanization experience greatly transformed basic Alevi belief systems-cultural values, social institutions, socio-economic structure, political leanings, gender roles and transmission of memory. At the same time, different structures, institutions and actors began replacing them, paving the way for the pluralization of the Alevi identity.
Benzer Tezler
- İzmir'de neoliberal kentleşmenin sosyo-mekânsal etkileri
Socio-spatial effects of neoliberal urbanization in İzmir
GÜLCAN KAYGUSUZ
- Belonging in a marginalized neighborhood: A Historical ethnography of İstanbul's Okmeydanı
Marjinalleştirilen bir semtte aidiyet: Istanbul, Okmeydanı'nın tarihsel etnografisi
DEMET YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kamu YönetimiBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU ÖZTÜRKMEN YILMAZ
- Kentleşme sürecinde Alevi ritüelleri ve inanç pratiklerindeki değişmeler (İstanbul-Sivas örneği)
Alterations in Alevi rituals and belief practices through urbanization (İstanbul-Sivas example)
NEŞE TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Halk Bilimi (Folklor)Pamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEVLÜT METİN TÜRKTAŞ
- Türkiye'de Alevi siyaseti örneği: Türkiye Birlik Partisi (1966?1981)
An example of alevist politics in Turkey: The Unity Party of Turkey (1966?1981)
MURAT YÜMLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Siyasal BilimlerYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FAHRİYE DİNÇER KOÇAK
- Kentleşme sürecinde Alevilikte değişim dinamikleri bağlamındaCemevlerinde geleneksel Aleviliğin temsili: Aydın örneği
Change in Alevism in the process of urbanisation in the context of dynamics representation of traditional Alevi in Cemevis: The case of Aydın
ADNAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYHAN DELİBAŞ