Özbek mizahında Nasreddin Hoca tipi ve fıkraları
The anecdotes and figure of Nasreddin Hodja in Uzbek humor
- Tez No: 428072
- Danışmanlar: PROF. DR. NERİN YAYIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1054
Özet
Gülme ve mizah kavramları ilkçağlardan bugüne kadar insanların üzerinde tartıştıkları iki temel konudur. İnsanların neye ve neden güldükleri? Bu gülmelerin hangilerinin mizahi olduğu ve mizah yaratma yolları insanların zihinlerini epeyce meşgul etmiştir. Nitekim üç büyük mizah teorisiyle (Üstünlük, Uyumsuzluk, Rahatlama) bu sorulara önemli cevaplar bulmuşlardır. Lakin bu cevapların hiçbiri tam olarak üzerinde fikir yürütülen soruları aydınlatmamıştır. Mizahi yaratmaların öne çıkanlarından bir tanesi de fıkradır. Fıkralar kısa ve yoğun anlatmalar olup final cümlesi sonda olan yaratmalardır. Fıkralarda verilmek istenen mesaj toplumun beklentilerini karşılamaya en yakın bir tip tarafından dinleyiciye aktarılır. Bu bağlamda Nasreddin Hoca, Türk Dünyasının ortak akıl ve vicdanı olma özelliğini kazanmış, ünü ve zekâsı çağları aşan bir fıkra tipidir. Fıkralarında kimi zaman merhametle hükmetmeyen zalim hükümdarları, kimi zaman adaletli karar vermeyen kadıları, kimi zaman da toplumdaki düzeni bozan, kargaşa yaratan insanları mizah yoluyla eleştirmiştir. Bu bilge tipi Türkler yaşadıkları her yere taşımışlardır. Biz de tezimizde Türk Dünyasının kültür merkezlerinin en önemlilerinden olan Özbekistan sahasındaki mizah anlayışını ve bu anlayışın en kuvvetli temsilcisi konumundaki Efendi fıkralarını; içerikleri, yapısı, zaman-mekân bağlamı, gülme ve mizah teorileri kapsamında inceledik. Bildiğimiz kadarıyla Kırgızistan ve Türkmenistan'daki Nasrettin hoca fıkraları üzerinde doktora çalışmaları yapılmıştır. Özbekistan sahasındaki efendi fıkraları üzerinde tez çalışması yapılmamış olması, bu sahaya yönelmemizi sağlayan önemli sebeplerden bir tanesidir. Tezimizde Nasreddin Hoca'ya bağlı olarak anlatılan 888 fıkra bulunmaktadır. Ayrıca tezimizde Özbek sahasındaki incelediğimiz fıkralarla Anadolu sahasındaki benzer anlatmaları da sunduk.
Özet (Çeviri)
Laughing and humor are two essential topics people have been arguing since the early ages. People have been preoccupied with what people laugh at and why and which of these laughs are humorous. They have been able to find answers to these questions through three humor theories (Superiority, Unconformity, Relief). However, none of these answers shed lights on the questions comprehensively. Jokes are one of the prominent humorous creations. Jokes are short and intensive narrations and their final sentence is at the end. The message given in the jokes is told by a type that is closest to meet the expectations of the society. In this context, Nasreddin Hodja is a joke type who gained the feature of being a common sense and conscience of the Turkic world and whose fame and intellect went beyond the ages. He, in his jokes, criticized the cruel governors, the judges who did not judge fairly, and people who broke the social rules and led to a chaos through humor. Turks have taken with them this wise man wherever they have moved. In this dissertation, I have investigated the sense of humor and Efendi jokes in Uzbekistan, one of the most important cultural centers of the Turkic world, through their contents, structures, time-place context, and humor theories. As far as I am concerned, doctoral dissertation have been carried out on Nasreddin Hodja jokes in Kirghizstan and Turkmenistan. That no doctoral dissertations about the Jokes of Nasreddin Hodja of Uzbekistan have been studied led us to decide on this study. 888 jokes told as Nasreddin Hodja's jokes exist in our dissertation. Besides, I have presented the similar narrations told in Anatolia.
Benzer Tezler
- Muhammed Ali Ahmedov'un şiirlerinde millî unsurlar
National elements in Muhammed Ali Ahmedov's poems
ASLI ECE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN SÖYLEMEZ
- Yenidoğan ve annelerinde idrar iyotu ve tiroid fonksiyon testleri ile anne sütü iyot düzeyinin karşılaştırılması
The comparison of urine iodine concentration and thyroid function tests with breast milk iodine levels in newborns and their mothers
DERYA IŞIKLAR ÖZBERK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Aile HekimliğiNecmettin Erbakan ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUHUŞEN KUTLU
- Özbek cedit edebiyatı eserlerinde 'cedit – kadim' görüş çatışmalarının yansımaları: Mahmud Hoca Behbudi, Abdürrauf Fıtrat ve Abdülhamid Çolpan eserleri örneğinde
On new Uzbek literature work (jadid - ancient) view, conflict of perfections: Prof Mahmud Behbudi, Abdürrauf Fıtrat ve Abdülhamid Çolpan works examples
ABDUL FATAH RASOOLY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ ABBAS ÇINAR
- An investigation of 7th and 8th grade English coursebooks used in Uzbek and Turkish lower secondary schools in terms of cultural content
Özbek ve Türk ortaokullarında kullanılan 7. ve 8. sınıf İngilizce ders kitaplarının kültürel içerik bakımından incelenmesi
MUKHLISA MURTAZAEVA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRAH EKMEKÇİ
- Hatay Ovakent Özbek ağzı
Uzbek dialect of Hatay Ovakent
AHMET DAVULCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL