Çeviri göstergebilimi bakış açısıyla Shakespeare'in Julius Caesar ve Antony and Cleopatra adlı oyunlarında anlam evreni, göstergeler ve öznelik yetisi
Meaning universe, signs and subjectivity in the plays Julius Caesar and Antony and Cleopatra by Shakespeare from semiotics of translation perspective
- Tez No: 432541
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜNDÜZ ÖZTÜRK KASAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Çeviri, Göstergebilim, Çeviri Göstergebilimi, Gösterge, Öznelik Yetisi, Translation, Semiotics, Semiotics of Translation, Sign, Subjectivity
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 480
Özet
Bu çalışmanın amacı, Shakespeare'in Julius Caesar ve Antony and Cleopatra oyunları üzerinde göstergebilimsel çözümleme yaparak oyunların Türkçe çevirilerini çeviri göstergebilimi bakış açısıyla değerlendirmektir. Bu amaca yönelik olarak Shakespeare'in 1599 yılında yazdığı ve ilk defa 1623'te First Folio içinde yayınlanan Julius Caesar oyununun Penguin Books Yayınevi tarafından 1954 yılında yayınlanan metniile 1606-1607 yıllarında yazdığı ve yine ilk defa 1623'teki Folio'da yayınlanan Antony and Cleopatra oyununun Cambridge University Press tarafından 1950 yılında yayınlanan özgün metni üzerinde Jean-Claude Coquet'nin (1985, 1987, 1989)“Söyleyenler Kuramı”; Algirdas Julien Greimas'ın (1983, 1987)“Eyleyenler Modeli”ve Michael Riffaterre'in (1978, 1983, 1990)“Metinlerarasılık”kuramı temel alınarak göstergebilim çözümlemesi yapılmıştır. Çeviri değerlendirmesi için 1942 yılında Nureddin Sevin, 1966 yılında Sabahattin Eyüboğlu ve 2002 yılında Bülent Bozkurt tarafından Julius Caesar ismi ile çevrilen metinler seçilmiştir. Ayrıca, 1949 yılında Halide Edib-Adıvar ve Mina Urgan, 1967 yılında Sabahattin Eyüboğlu, 2002 yılında Bülent Bozkurt tarafından Antonius ve Kleopatra ismi ile çevrilen metinler üzerinde çeviri değerlendirmesi yapılmıştır. Çeviri değerlendirmesi için Sündüz Öztürk Kasar'ın (Öztürk Kasar, Tuna, 2015) Çeviride Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği model alınmıştır. Çeviri değerlendirmesinde hem Julius Caesar hem de Antony and Cleopatra oyunlarının Türkçe çevirilerindeki anlam bozucu eğilimlerden her metinden 50 örnek olmak üzere toplam 100 örnek seçilmiştir. Çeviri değerlendirmesi sonucunda, metinlerarasılık ilişkileri içeren 35 söylemde, anlatı teknikleri içeren 27 söylemde, öznelik dönüşümleri içeren 22 söylemde, anlatı izlenceleri ile ilişkili olan 15 söylemde ve yerdeşlik ile ilişkili olan bir söylemde anlam bozucu eğilim saptanmıştır. Bir edebi metin çevirisinde çevirmenin metnin anlam evrenini yakalamak için ideal bir aracı göstergebilimsel çözümleme yapmak olabilir. Çeviri edimine başlamadan önce metnin anlam evrenine ulaşmak isteyen çevirmen, göstergebilimsel çözümleme adımlarını kullanarak metnin anlam evrenini yakalayabilir ve çeviri edimini buna göre şekillendirebilir. Bu durumda çeviri edimi ve göstergebilim birbirlerini tamamlayan iki unsurdur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to analyse the plays Julius Caesar and Antony and Cleopatra by Shakespeare from semiotics point of view, and evaluate the Turkish translations of the plays from semiotics of translation perspective. To this end, the play Julius Caesar originally written in 1599 and first published in First Folio in 1623, and published by Penguin Books in 1954 was chosen as the first data collection instrument. The other data collection instrument was the play Antony and Cleopatra originally written in 1606-1607 and first published in Folio in 1623, and published by Cambridge University Press in 1950.“Enunciators Theory”by Jean-Claude Coquet (1985, 1987, 1989);“Actants Model”by Algirdas Julien Greimas (1983, 1987) and intertextuality theory by Michael Riffaterre (1978, 1983, 1990) were used in semiological analysis. Turkish translations of the play Julius Caesar by Nureddin Sevin (1942), Sabahattin Eyüboğlu (1966) and Bülent Bozkurt (2002a) were chosen for translation evaluation while Turkish translations of the play Antony and Cleopatra by Halide Edib-Adıvar and Mina Urgan (1949), Sabahattin Eyüboğlu (1967) and Bülent Bozkurt (2002b) were chosen for translation evaluation of the play Antony and Cleopatra. Designificative Tendencies System, developed by Sündüz Öztürk Kasar (in Öztürk Kasar, Tuna, 2015) was used in data collection procedure for translation evaluation. 50 examples for each play were chosen to report the findingsof translation evaluation. It was found that there were designificative tendencies in 35 examples involving intertexuality, 27 examples involving narrative techniques, 22 examples involving subjectivity transformations, 15 examples involving narrative programs and one example involving isotopy. It was concluded that a translator struggling to reach the meaning universe of a text could benefit from the steps of semiological analysis and perform that translation act accordingly. Therefore, semiotics and the act of translation complement each other.
Benzer Tezler
- Analysis of gender roles in translated children's books in Turkish literary system from the perspective of semiotics of translation
Türk edebiyatı dizgesinde yer alan çeviri çocuk kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin çeviri göstergebilimi bakış açısıyla incelenmesi
CEMRE ÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM TUNA
- An analysis of ideological discourse in an ambivalent text from the perspective of semiotics of translation: The case of Just So Stories by Rudyard Kipling
Muğlak bir metindeki ideolojik söylemlerin çeviri göstergebilimi açısından incelenmesi: Rudyard Kıplıng'in Just So Storıes örneği
YASEMİN ÇETİN UYSAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Okan ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT KULELİ
- Examining themes of trauma and discrimination in Roald Dahl's works from the viewpoint of semiotics of translation
Roald Dahl'ın eserlerindeki travma ve ayrımcılık temalarını çeviri göstergebilimi bakış açısıyla incelemek
SEMA DİLARA YANYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM TUNA
- Göstergebilimsel Bir Serüven: Üç öyküsüyle Türkçe'de Oscar Wilde
A semiotic adventure: Oscar wilde in the Turkish language through his three stories
ELİF BATU
Doktora
Türkçe
2018
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜNDÜZ KASAR
- La traduction intersémiotique: D'un système de signes à un autre
Göstergelerarası çeviri: Bir göstergeler dizgesinden diğerine
SULTAN DİLEK GÜLER
Doktora
Fransızca
2024
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL BOZBEYOĞLU