İkinci Dünya Savaşı'nda İngiliz-Türk ilişkileri
Anglo-Turkish relations during World War II
- Tez No: 433657
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BUKET ÖNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: İkinci Dünya Savaşı, Türkiye, İngiltere, Tarafsızlık, Second World War, Turkey, England, Neutrality
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
İnsanlık tarihi, Efesli Herakleitos'un“Savaş her şeyin babasıdır ve yüce kralıdır”sözünü doğrularcasına birçok savaşa tanıklık etmiştir. Siyasi, askeri, ekonomik, dini veya ideolojik nedenlerle yapılan bu savaşlarda milyonlarca insan hayatını kaybetmiş, binlerce yerleşim alanı yerle bir olmuş, savaşan taraflar ve hatta bazen tarafsız kalanlar bile altından kalkması çok zor olan siyasi, toplumsal ve ekonomik külfetlerle yüzleşmek zorunda kalmışlardır. Bu savaşların en geniş kapsamlısı ve yıkıcısı ise İkinci Dünya Savaşı olmuştur. Kanımızca bu savaş, ontolojik kökleri birkaç yüzyıl öncesine dayanan güç dengelerinin, ittifakların, çıkar çatışmalarının bir yansımasıdır ve dolayısıyla tarihselci ve relativist bir yaklaşım ile ele alınmalıdır. Savaşın gidişatı açısından önemli rol oynayan faktörlerden birisi de İngiliz-Türk ilişkileri olmuştur. Bu süreçte Türkiye hem İngiltere hem de Almanya ile ilişkilerini sürdürmüş, iki tarafın stratejik açmazlarını birbirlerine karşı ustaca kullanarak savaş dışında kalmaya çalışmıştır. Bu realist yaklaşım İngiltere ile olan ilişkilerinde kimi zaman gerginliklere neden olsa da, İngiltere açısından Türkiye savaş boyunca stratejik önemini korumaya devam etmiştir. Öncelikli amacı Türkiye'yi savaşa sokmak olan İngiltere için Türkiye'nin tarafsız kalmasını sağlamak da bir avantaj olarak değerlendirilmiştir. Savaş döneminde iki ülke arasındaki ilişkiler genel olarak bu düzlem üzerinde şekillenmiştir. Bu düzlemi ve onu ortaya çıkaran tarihi, siyasi, coğrafi, askeri ve ekonomik dinamikleri ele alacağımız bu çalışmanın birinci bölümünde iki ülke arasındaki ilişkilerin tarihsel bağlamı ele alınacaktır. Ayrıca, 1923-1939 arası dönemde Türkiye'nin dış politikasını şekillendiren temel faktörler –ekonomik, askeri, siyasi (ülke içi ve ülke dışı)- irdelenecek ve ülkenin benimsediği dış politika yaklaşımının pratikte hangi yansımaları bulduğuna değinilecektir. Son olarak, savaşın hemen öncesindeki dönemde Avrupa'da yaşanan ve savaşa giden yolu inşa eden belli başlı gelişmeler ana hatlarıyla ortaya konacak ve anılan gelişmelerin Türk-İngiliz ilişkilerini nasıl şekillendirdiğini incelenecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, Mihver güçlerinin üstünlüğü ile geçen dönemde (1939-1943) savaşın gidişatında ortaya çıkan yeni durumlar ve bu durumların iki ülke ilişkileri üzerindeki etkileri irdelenecektir. Üçüncü ve son bölümde ise Müttefiklerin avantajlı duruma geçtiği dönem (1943-1945) ele alınacak ve bu dönemde yaşanan gelişmelerin iki ülke ilişkilerine yansımaları incelenecektir.
Özet (Çeviri)
Over the course of history, human civilization had witnessed lots of devastating wars as if affirming quote attributed to Heraclitus of Ephesus:“War is father of all and king of all”. As a result of such wars that stemmed from political, military, religious or ideological causes, millions of people died, thousands of settlements burnt to the ground; belligerents, even sometimes the neutrals, had faced political, social and economic costs which were very hard to overcome. Among these wars, the Second World War had been the most catastrophic and the greatest of all. In our view, this war is an outcome of balance of power, alliances and conflict of interests of which ontological roots can be traced back to a couple of centuries before. Thus, to investigate it, one should adopt a historicist and relativist approach. An important factor, during the war, had been the Anglo-Turkish relations. In this process, Turkey not only continued its relationships with both England and Germany, but also, by skillfully using their strategical stalemates against each other, tried to stay out of war. Though Turkey's approach sometimes led its relations with England to get tense, in the British perspective, Turkey had always preserved its strategical importance. For England, her number one priority was convincing Turkey to declare war against the Axis, a neutral Turkey was also considered as an advantage. During the war , one could argue that the relations between two countries had been shaped by these specific conditions. In first chapter of this study, we will investigate historical context of Anglo-Turkish relations. Furthermore, major factors -political, geographical, military and economic- effecting Turkish Foreign Policy between 1923-39 will be adressed. Finally, major events shaping European politics on the eve of the war and their repercussions on Anglo-Turkish relations will be discussed briefly. In second chapter, Anglo-Turkish relations will be explained in light of the period that marked the superiority of the Axis (1939-1943) In third chapter, the period during which the Allies gained advantage over the Axis (1943-1945) and its reflections on Anglo-Turkish relations will be investigated.
Benzer Tezler
- Turkish-British relations in world war II: Strategies and priorities (1939-1945)
İkinci Dünya Savaşı'nda Türk-İngiliz ilişkileri: Stratejiler ve öncelikler (1939-1945)
HAKAN ÖZDEN
Doktora
İngilizce
2013
TarihYeditepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT HAKKI CAŞIN
- II. Dünya Savaşı'nda Türk-İngiliz ticari ilişkileri
Anglo-Turkish commercial relations in the Second World War
HANDE BALIM
- İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye üzerinde Almanya'nın ve İngiltere'nin nüfuz mücadelesi
The penetration of Germany and England of Turkey during the Second World War
MERVE SULTAN SÖYLEMEZ
- Birinci Dünya Savaşı'nda Türk-İngiliz ilişkileri (1914-1918)
Turkish-British relations during the First World War (1914-1918)
DURDU MEHMET BURAK
- Siyasi antlaşmalar çerçevesinde Türk-Sovyet ilişkileri (1919-1939)
Turkish-Soviet relations within the framework of political treaties (1919-1939)
YUSUF AKTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk İnkılap Tarihiİstanbul Aydın ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET HAKAN ÖZÇELİK