Deutsche und Türkische sprichwörter und redensarten deren semantische akzeptabilitat umstritten ist
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 43499
- Danışmanlar: Belirtilmemiş.
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
II TÜRKÇE ÖZET Atasözleri ve deyimler, kısa mı kısa, ancak bizlerde uyandırdıkları çağrışımlar itibariyle gayet geniş kapsamlı özsözlerdir. Konuşurken, yazarken çoğumuzun başvurduğu, belli bir konuda fikir ileri sürerken o anki düşüncemizi kısa ve öz bir şekilde ifade etmek amacıyla kullanılan atasözleri ve deyimler bu çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Sık sık başvurduğumuz atasözleri ve deyimleri çekici kılan acaba nedir? Belli bir kanımızı pekiştirmek ya da bazı durumlarda fikrimizi doğrudan söylemeye çekindiğimiz için başvurduğumuz ve bu nedenle de J.Raymond'un“social safety valves”(1) (Bkz. Röhrich ve Mieder 1977, s. 101) diye yerinde bir ifadeyle tanımladığı bu sözlerin etrafındaki büyü ne olabilir? Bu gizemi çözmek pek kolay değil, zira atasözleri ve deyimlerin anlamları ve işlevleri ancak, bir metin içine örülü olarak kullanıldıklarında ya da bir diyalog içinde geçtiklerinde ortaya çıkmaktadır. Kısacası, bir atasözü ve deyimler sözlüğü, içinde yüzlerce, hatta binlerce atasözü ve deyimin muhafaza edildiği bir derindondurucu olmaktan öteye gidemez. Çalışma dört kısımdan oluşmaktadır. Türkçe- Almanca karşılaştırmalı ve teorik olan birinci kısımda, atasözü ve deyimlerin ortaya çıkışı, tarihsel gelişimi, işlevi ve kullanım alanları, değişik atasözü ve deyim tanımlan, atasözü ve deyim kavramlarının etimolojisi, atasözü ve deyim arasındaki fark, atasözü ve deyimlerdeki mecaz ve bilgelik, atasözü ve deyimler ile diğer vecizeler arasındaki benzerlik gibi konulara yer verilmiştir. İkinci kısımda, K.F.W. Wander'in beş ciltlik“Deutsches Sprichworterlexikon”ve Ö.A. Aksoy'un iki ciltlik“Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü”taranmış ve büyük sosyal değişimlerden dolayı anlambilimsel geçerlilikleri artık tartışılır olan atasözü ve deyimler tespit edilmeye çalışılmıştır. (I)“toplumsal emniyet supabı”III Bir envanter çalışması olan üçüncü kısımda, atasözleri ve deyimlerin kullanım sıklığı konusunda Cumhuriyet Dönemi Türk romanları ele alınmıştır. Cumhuriyet Dönemi Türk romanlarının bir anlamda bir panoramasını sunabilmek için, Cumhuriyet Döneminin başından 80'li yılların ortasına kadar değişik zaman dilimlerinde kaleme alınmış, farklı yazarlara ait 15 eser incelenmiştir. Bu çerçevede, oluşturulan envanterden hareketle her bir roman için, o eserde geçen toplam atasözü ve toplam deyim sayısı, kullanılan farklı atasözü ve deyimlerin sayısı ve eserin atasözü ve deyim frekansı hesaplanmıştır. Ayrıca, romanlarda yer alan ve anlambilimsel geçerlilikleri artık tartışılır olan atasözü ve deyimler tespit edilmiştir. Üçüncü kısım gibi yine pratik bir çalışma olan son kısımda, Almanya'da doğmuş ya da uzun bir süreden beri orada bulunan ve üniversitede okuyan 20 Türk öğrenci ve hiç yurt dışına çıkmamış olup Türkiye'de üniversitede okuyan 20 öğrenci ile, anlambilimsel geçerlilikleri artık tartışılır olan ve konu itibariyle yaşamın değişik kesitlerine ait 12 adet atasözü ve deyimin derinlemesine ele alındığı birer röportaj yapılmıştır. Her iki gruptaki öğrencilerin verdiği cevaplar değerlendirilerek birbirleri ile örtüşen ve ayrılan hususlar ortaya çıkarılmış ve bunların olası nedenleri üzerinde durulmuştur.
Özet (Çeviri)
IV ZUSAMMENFASSUNG Sprichworter und Redensarten mögen zwar von ihrer Struktur her kuız und bündig sein, jedoch sind sie im Hinblick auf die Assoziationen, die sie erwecken, weit umfassend. Diese Sprichworter und Redensarten, die viele unter uns in Gesprachen und Schriften verwenden, um das Gegenüber zu überzeugen oder zu überreden, bilden das Thema dieser Arbeit. Was mag sie wohl derart anziehend machen? Wo mag wohl der Zauber der idiomatischen Wendungen liegen, dem die Menschen erliegen. Wie vor einem Râtsel steht man vor den Sprichwortern und Redensarten, mit deren Hilfe man in der Lage ist, manches besser auszudrücken, als man es selber formulieren könnte, und auf mittelbare Art und Weise seine Meinung zu âujSern, wozu man sich nicht trauen wurde, weil es sonst peinlich ware. Raymond (zit. nach Röhrich u. Mieder 1977, S.101) spricht diesbezüglich von Sprichwortern als“social safety valves”. Und es ist keinesfalls einfach, dieses Râtsel zu lösen, denn es ist möglich, dafl ein und dieselbe Redensart in verschiedenen Gebrauchszusammenhângen ganz verschiedene Funktionen übernirnmt. Man möge sich erinnern, da/? die Redensarten ihre aktüelle Bedeutung nicht durch ihre lautliche Erscheinungsform, sondern durch den jeweiligen Kontext erhalten. Genau wie die Worter, sind auch die Redensarten und Sprichworter in der Sammlung tot und werden erst im Gebrauch bedeutungsvoll. Die Worterbucher und Lexika sind fur mich nichts weiter als Kühlschrânke. Kühlschrânke, in denen die Worter bzw. Sprichworter und Redensarten eingefroren liegen. Von ihrer Bedeutung oder Funktion kann nicht die Rede sein. Erst wenn sie in ein Satzgefûge eingebaut werden, bzw. in einer Gesprâchssituation auftreten, erhalten sie ihre aktüelle Bedeutung und erfullen ihre Funktion. Die Doktorarbeit besteht aus vier Teilen. Davon ist der erste Teil eine theoretische Studie, in der die Themen geschichtlicher Überblick, Definition und Wesensbestimmungen, Themenkreise und Anwendungsbereiche und das Verhâltnis von Sprichwort und Redensart zu anderen Spruchgattungen behandelt wurden.Im zweiten Teil wurden das fünfbândige“Deutsche Sprichworterlexikon”von K.F.W. Wander und das zweibandige“Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü”von Ö.A. Aksoy durchgegangen und versucht, die Sprichworter und Redensarten festzustellen, deren semantische Akzeptabilitât umstritten ist. Im dritten, praktischen Teil der Doktorarbeit wurden 15 Romane aus der türkischen Literatür des 20. Jahrhunderts detailliert untersucht. Das Ziel dieser Unterschung war, zum ersten einen Sprichworter- und Redensartenkorpus herzustellen und zum zweiten diejenigen Sprichworter und Redensarten im Korpus festzustellen, deren semantische Akzeptabilitât umstritten ist. Bei der Auswahl der Werke ging es uns darum, ein Panorama der“Cumhuriyet Dönemi”Romane (Romane der republikanischen Epoche) wiederzugeben. Im vierten, praktischen Teil der Doktorarbeit befassen wir uns mit dem geschichtlichen Wandel von Sprichwortern und Redensarten. Es wurden mit türkischen Studenten, die einerseits in Deutschland (1. Gruppe) und andererseits in der Türkei (2. Gruppe) studierten, Interviews gemacht. Dabei wurden Sprichworter und Redensarten herangezogen, bei denen es sich um Erziehung, die Ungleichheit zwischen Mann und Frau, Antifeminismus, die Ehe als Institution, die Wirtschaft bzw. Aufnahme von Schulden und zuletzt um das Sprichwort und die Redensart selbst handelt, nâmlich inwieweit man sie definieren kann und wie oft man sie verwendet. Die Aufgabe bestand darin, die Interviews der beiden Gruppen miteinander zu vergleichen und daraus Rückschlüsse zu Ziehen, inwieweit diese Sprichworter und Redensarten gelâufig sind. Es handelte sich bei den Probanden um 22 Betriebswirtschaftslehre, sechs Jura, vier Politikwissenschaft, sechs Philologie und um zwei Psychologie studierende Studenten.
Benzer Tezler
- Emine Sevgi Özdamar'ın 'Hayat bir kervansaray, İki kapısı var, Birinden girdim, Diğerinden çıktım' adlı eseri ile Alev Tekinay'ın 'Ağlayan Nar' adlı eserinde içerik karşılaştırması
Inhaltsvergleich in den werken 'Das leben ist eine Karawanserci-hat zwci Türen-aus einer kam ich rein-aus der anderen ging ich raus' von Emine Sevgi Özdamar und 'Der weihende granatapfel' von Alev Tekinay
BERRİN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2000
Alman Dili ve EdebiyatıUludağ ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİKMET UYSAL
- Die Tiere in den Türkischen und Deutschen sprichwörtern (eine vergleichende untersuc-hung)
Başlık çevirisi yok
TEVFİK EKİZ
Yüksek Lisans
Almanca
1994
Alman Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HÜSEYİN SALİHOĞLU
- Almancada ve Türkçede metin türü olarak yazın eleştirisi
Literary criticism as a text type in German and Turkish
CANAN ŞENÖZ
Doktora
Türkçe
1999
Alman Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEYDA OZİL
- Das Leben Ist Eine Karawanserei von Emine Sevgi Özdamar, eingebettet in das verhältnis von sprachnorm und sprachgebrauch - eine untersuchung zur interferenzanalyse
Dilsel norm ve dil kullanımı ilişkisi bağlamında Emine Sevgi Özdamar'ın 'Hayat Bir Kervansaray' eserinin incelenmesi - girişim araştırması
KÜRŞAD MURAD ÖZHAN
Doktora
Almanca
2010
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİFE YILDIZ