Kanser hastaları ve bakım veren yakınlarının tükenmişlik durumları ve stresle başa çıkma tarzları
Burnout among cancer patients and caregivers and their styles of coping with stress
- Tez No: 435471
- Danışmanlar: PROF. DR. AYFER GEMALMAZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Giriş ve amaç: Tükenmişlik sendromu son yıllarda çeşitli araştırmalara konu olan ve bireylerin iş yaşamlarını etkileyen bir durum olarak göze çarpmaktadır. Yapılan araştırmaların önemli bir grubunu ise kronik hastalıkları olan hastalara bakım veren yakınları oluşturmaktadır. Ortaya çıkan kronik stresin tükenmişlik durumuna neden olabildiği düşünülmektedir. Bu açıdan kişilerin stresle başa çıkma tarzları ile tükenmişlik arasında ilişki olduğu düşünülebilir. Bu çalışma ile ADÜ Tıp Fakültesi hastanesinde tedavi alan hastaların stresle başa çıkma tarzlarını ayrıca hastalara bakım veren yakınlarının tükenmişlik durumlarını etkileyen faktörler ile stresle başa çıkma tarzlarını tespit etmeyi amaçladık. Gereç ve yöntem: Kesitsel analitik bir araştırma olarak planlanan çalışmaya, ADÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Onkoloji kliniği ve Ayaktan Kemoterapi Ünitesi‟nde 01.02.2016-31.05.2016 tarihleri arasında tedavi almakta olan 240 hasta ve 240 yakını katıldı. Anket formu hastalara yöneltilen iki, bakım veren yakınlarına yöneltilen üç bölümden oluşmaktaydı. Anket Formlarının ilk bölümlerinde sosyodemografik özellikler ve tükenmişlikle ilişkili olabilecek çeşitli faktörleri araştıran sorular yer alıyordu. Anket formunun ikinci kısımda ise, bireylerin stresle başa çıkma tarzlarını değerlendiren Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) kullanıldı. Bakım vericilere uygulanan üçüncü bölümde ise bireylerin tükenmişlik durumlarını değerlendiren Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) kullanıldı. Katılımcılara, araştırmacı tarafından sosyodemografik bilgileri içeren anket formu yüzyüze uygulanmıştır. Hastalardan ve yakınlarından MTÖ ve SBTÖ formlarını ise kendilerinin doldurmaları istendi. Veriler SPSS 17.0 istatistik programıyla oluşturulan veri tabanına işlenerek istatistiksel değerlendirme yapıldı. Bulgular: Çalışmamıza katılan kadın bakım vericilerin erkeklere göre, daha fazla duygusal ve toplam tükenme yaşadıkları saptandı. Hastaların hastalık evresinin ilerlemesi ile bakım veren yakınlarının tükenmişlik düzeylerinin arttığı tespit edildi. Bakım verme süresi arttıkça bireylerin daha fazla duyarsızlaĢma yaşadıkları tespit edildi. Bakım verenlerin gelir durumu, sigara ve alkol kullanımı, daha önce bakım verme tecrübesinin olması, evde bakıma muhtaç başka birey varlığı gibi çeşitli sosyodemografik özelliklerin tükenmişlik durumlarına etkisinin çok sınırlı olduğu veya hiç olmadığı saptandı. Bakım veren bireylerden bir işte çalışan bireylerin daha az tükenmişlik yaşadıkları tespit edildi. Ayrıca bakım veren bireyin kronik hastalığının olması, eğitim durumu, medeni durumu, hasta ile aynı evde yaşaması, hastaya yakınlık durumu, bakıma yardımcı başka bireyin olmaması gibi faktörlerin tükenmişlik üzerinde etkili olduğu tespit edildi. Hastaların ve yakınlarının stresle başa çıkma tarzlarında etkili yöntemler olarak düşünülen tarzları daha fazla kullandıkları tespit edildi. Bakım verenlerden kadınların erkeklere oranla etkisiz yöntemlerden olan çaresiz yaklaşımı daha fazla kullandıkları tespit edildi. Stresle başa çıkmada etkili yöntemi kullananların diğerlerine oranla daha az tükenmişlik yaşadıkları görüldü. Etkisiz yöntemi kullananların ise daha fazla tükenmişlik yaşadıkları tespit edildi. Sonuç: Çalışmamızda bakım veren bireylerin sosyodemografik özelliklerinin ve stresle başa çıkma tarzlarının tükenmişlik üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Bu anlamda saptanan risk faktörlerine ve stresle etkin başa çıkma tarzlarının benimsenmesine yönelik hazırlanacak eğitim ve müdahale programlarının, tükenmişliğin fark edilmesi ve önlenmesinde etkili olacağını düşünmekteyiz.
Özet (Çeviri)
Introduction and Aim of Study: Burnout syndrome, which has an impact on individuals‟ professional lives, has drawn attention in recent years as the focus of various research studies. Caregivers who provide care for patients with chronic illness constitute an important group of participants on which the research has been conducted so far. It is believed that chronic stress can lead to burnout, and thus it can be inferred that there is a relationship between individuals‟ burnout and their styles of coping with stress. In this study, it is aimed to examine not only the factors that affect caregiver burnout but also the styles of both patients who receive treatment at Adnan Menderes University Research and Training Hospital and their caregivers regarding coping with stress. Material and Methods: 240 caregivers and also 240 patients who received treatment in the Oncology Clinic and Outpatients Chemotheraphy Unit at Adnan Menderes University Research and Training Hospital between 01.02.2016-31.05.2016 attended the study which was designed as cross-sectional analytical research. The questionnaire used in the study consisted of two parts for the patients and three parts for the caregivers. The first parts of the questionnaires covered socio-demographic characteristics of the participants and questions investigating various factors that may be related to burnout. Moreover, The Stress Coping Style Inventory (SCSI) that evaluates individuals‟ styles of coping with stress was used in the second part of the questionnaires. In the third part, administered only to the caregivers, Maslach Burnout Inventory (MBI) that aims to evaluate the state of burnout that individuals experience was used. The part of the questionnaires related to socio-demographic characteristics of the participants was conducted by the researcher as a face-to-face survey. However, both the patients and caregivers were asked to answer the rest of the questionnaires by themselves. The data gathered from the participants was analysed through a program for statistical analysis, SPSS 17.0. Results: The results showed that female caregivers who attended the present study were more emotionally and socially exhausted compared to male caregivers. It was also found that the caregivers‟ levels of burnout increased as the patients‟ disease progressed. Furthermore, as the length of time a patient receive care increased, individuals experienced more desensitisation. Socio-demographic characteristics such as the caregivers‟ income status, habits of smoking and drinking alcohol, prior experience of caregiving, the presence of other family members in need of nursing at home either have very limited or no impact at all on burnout. It was found that the caregivers who were employed experienced less burnout. Also, factors such as the fact that caregivers also have a chronic illness and that they live in the same house with the patient, the caregivers‟ educational background, marital status, relationship with the patient and lack of other individuals who might provide care for the patient take effect on burnout. The results demonstrated that both the patients and the caregivers used strategies that are believed to be effective more than ineffective ones. Female caregivers used helpless approach, which is one of the ineffective strategies, more than male caregivers. It was revealed that the individuals who used effective strategies to cope with stress experienced less burnout compared to others. It was also found out that the ones who used ineffective strategies experienced more burnout. Conclusion: In the present study, it was revealed that the caregivers‟ socio-demographic characterisitics and their styles of coping with stress have an influence on burnout. Therefore, it is believed that both training and intervention programs regarding risk factors and also aiming to make individuals adopt effective styles to cope with stress will be useful not only to take into consideration but also to prevent burnout.
Benzer Tezler
- Kanserde depresyon ve tükenmişlik
Depression and burnout in cancer
ELÇİN ŞAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Onkolojiİstanbul ÜniversitesiPreventif Onkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT ÖZKAN
- Kanser hastalarına bakım veren aile üyelerinin veya yakınlarının bakım verme yüklerinin tespit edilmesi
Thesis Title: Determining Caregiving Burdens of Family Members or Relatives Who are Caregivers of Cancer Patients
SEMA ÖZDİYAR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İletişim BilimleriManisa Celal Bayar ÜniversitesiSağlık Hizmetleri İletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL OZAN
- Kanser tanısı almış hastalara bakım verenlerin destekleyici bakım gereksinimleri ve stresle baş etme tarzları
Supportive care needs and stress code of carers of patients diagnosed with cancer
NAZİK NUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikLOKMAN HEKİM ÜNİVERSİTESİHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZ
- Sosyal hizmet bakış açısı ile hospis bakım hizmeti: Terminal dönemindeki kanser hastalarına bakım veren sağlık profesyonelleri ile hasta yakınlarının görüşlerinin değerlendirilmesi
Hospice care service with social work perspective: The opinions evaluation of the healthcare professionals and patient's relatives who care for cancer patients in their terminal period
AYŞE MİNE İŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetManisa Celal Bayar ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BUĞRA YILDIRIM
- Jinekolojik kanser tanısı alan kadınlar ve bakım veren aile üyelerinin deneyimleri
Experiences of women with gynecological cancer and family caregivers
OKAN VARDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HemşirelikPamukkale ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR SERÇEKUŞ