Muhammed Taki Karakoyunlu Ferheng-i Türki: Mukaddime ve Bab-ı Elif (1r-124r)
Muhammed Taki Karakoyunlu Ferheng-i Türki: Introduction and Elif Chapter (1r-124r)
- Tez No: 437247
- Danışmanlar: PROF. DR. F. SEMA BARUTCU ÖZÖNDER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türk Sözlükçülüğü, Türkçe-Farsça iki dilli sözlükler, Hindistan Sahasında yazılmış Türkçe sözlükler, Ferheng-i Türkì, Muóammed Taúì Úaraúoyunlu, Turkish lexicography, Turkish-Persian bilingual dictionaries, Turkish dictionaries written in India, Ferheng-i Türkì, Muóammed Taúì Úaraúoyunlu
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1120
Özet
Muhammed Taki Karakoyunlu tarafından 18. yüzyılın ilk yarısında, Hindistan sahasında kaleme alınmış olan Ferheng-i Türki, Türkçe-Farsça iki dilli sözlüktür. Beş Türk lehçesinin dillik malzemesinin yanı sıra çok miktarda bilinmeyen ya da az bilinen Farsça sözcük ve ibareleri de içerdiğinden eserin genelde dil bilimi özelde Türklük bilimi için önemi ve değeri ortadadır. Eserin şimdiye değin bir nüshası tespit edilmiştir. Doğu ve Batı Türk yazım geleneğinin bir arada kullanılarak Turan, Kaşkar, Özbek, Rum ve Irak Türkçelerinin söz varlığını içeren Ferheng-i Türki, Türk olmayanlara veya Türkçeyi unutanlara Türkçeyi öğretmek maksadıyla hazırlanmıştır. Ferheng-i Türki adlı eserin mukaddime ve ünlüyle başlayan sözcükler kısmının incelenmesine konu olan tezimiz beş bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde tezin genel çerçevesi çizilerek kullanılan yöntem belirtilmiştir. Birinci Bölümde, Türklerin Hindistan'daki tarihsel konumu belirlenmeye çalışılmış, özellikle 18. yüzyıl Hindistan sahasının genel siyasi ve kültürel durumu üzerinde durularak, Hindistan'da cereyan eden Türkçe edebî faaliyetler anlatılmıştır. İkinci Bölümde eserin adı, tertibi ve yapısıyla birlikte, sözlükte kullanılan dil bilgisel ve dil ile ilgili terimler ele alınarak, Ferheng-i Türki'den hareketle Karakoyunlu'nun bilgisine değinilmiştir. Üçüncü Bölüm, Ferheng-i Türki'nin ses bilgisi özelliklerine ayrılmıştır. Bu bölümde, Ferheng-i Türki'nin Türkçe malzemesi ses-yazım ilişkisi ve ses bilgisi özellikleri bakımında tarihsel ve karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Dördüncü Bölüm, FT'nin mukaddime ve ünlüler kısmının çevirisidir. Burada Türkçe malzemenin yazı çevrimi yanında özgün yazılışları ve Farsça karşılıkları da belirtilmiş, Farsça kısmın Türkiye Türkçesine çevirisi yapılmıştır. Açıklanması gerekli görülen sözcükler dipnotlar hâlinde incelenmeye çalışılmıştır. Yazarın yanlış yazım ve çevirileri ile gövde metin dışında yazılı sözcük ve ibarelere de dipnotlarda dikkat çekilmiştir. Tezin Beşinci Bölümü dizinlere ayrılmıştır. İlk dizin, Türkçe malzemenin yazma sırasına göre hazırlanmış dizinidir. İkinci dizinde ise, Türkçe malzemenin alfabetik sıraya göre gramatikal dizini verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ferheng-i Türki, written by Muhammed Taki Karakoyunlu at the first half of the 18th century in India, is a bilingual Turkish-Persian dictionary. The importance of the work, generally linguistically, in particular for Turkology, consisting of the linguistic materials of five Turkish dialects as well as a very considerable amount of Persian lexicon, is obvious. Up to the present, only a single copy of the work has been identified. Using the orthographic tradition of West and East all together so as to transfer the vocabulary of Turan, Kashgar, Uzbek, Rum and Irak, Ferheng-i Türki has been prepared for teaching Turkish to those who are not Turk or have forgotten it. The introduction and chapters allocated for the words beginning with a vowel of the work titled Ferheng-i Türki, consisting of five sections have been chosen as the subject of this thesis. In the introduction part, drawing the general framework of the thesis, the applied method has been explained. In the First Part, the historicity of Turks in India and the Turkish has been clarified, especially, the literary works taking place in India's general political and cultural history of the 18th century.In the second part, after the title of the work, its order as well as its linguistic terminology, based on Ferheng-i Türki, the knowledge of Karakoyunlu have been taken into consideration. In the third section, the phonetic features of Ferheng-i Türki is considered. In this section, the relationship between sound-letter/phoneme-grapheme and the phonetics have been examined comparatively and historically in Ferheng-i Türki. Fourth part is the translation of the introduction and consonant sections of FT. Here, the translation of Turkish words with their original written forms and Persian equivalents have been identified, the Persian section has been translated into Turkish. The explanation of some words, which necessarily demand clarification, has been made in the footnotes. The mistakes made by the Author of the work in terms of words have been mentioned in the footnotes. The fifth part of the thesis has been given to the index. The first index is in accordance with the Turkish written order. In the second index, the grammatical index in accordance with the alphabetical order of Turkish material has been provided.
Benzer Tezler
- Süt ve tereyağında aflatoksin M1 aranması
Searchfor aflatoxins M1 in milk and butter
MOHAMMED NOORULDEEN SAEED HIZO
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gıda MühendisliğiKarabük ÜniversitesiToksikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN SOLMAZ
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİRAÇ UÇKUN
- Muhammed Takî Osmânî ve fıkıhçılığı
Başlık çevirisi yok
ABDURRAHİM BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyografiDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN YİĞİT
- Muhammed Taki Osmani ve 'Tekmiletü Fethi'l-Mülhim'deki şerh metodu
The commentary method of Muhammed Taki̇ Osmani̇ in his work 'Takmi̇latu Fathi̇'l-Mulhi̇m'
MUHAMMET CİHAT BOZKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS MACİT
- Muhammed Takî Bahâr'ın (Meliku'ş-Şu'arâ) divanının içerik açısından incelenmesi
To be examined of Muhammad Taqi Bahar Maleko's-Shoara's diwan for contents
SONER İŞİMTEKİN
Doktora
Türkçe
2012
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDÜSSELAM BİLGEN
- Kaçar Hanedanı devlet adamlarından Mirza Muhammed Taki Han Ferahanî (Emir-i Kebîr) ve ıslahatları (1807-1852)
Mirza Mohammad Taqi Khan Farahani (Amir Kabir), one of the statesmen of the Qajar dynasty, and his reforms (1807-1852)
DOST MOHAMMAD QAYOUMI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TELLİ AKHUNDOVA KORKMAZ