Türk sinamasında kent ve kentleşme bağlamında İstanbul
İstanbul in Turkish cinema in the contexts of urban and urbanization
- Tez No: 440923
- Danışmanlar: PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 563
Özet
Bu çalışmada kent ve kentleşmenin İstanbul özelinde 2000'ler Türk sinemasında görünümü analiz edilmektedir. 2000'ler sinemasında kentin ve kentleşmenin ne söylediği ve nasıl gösterildiği üzerinden hareket eden bu çalışmada, sinema ve kent meselesine bakarken kavramsal ve tarihsel bir kategorizasyona başvurulmuştur: Ulus-devletin kentleşmesi (1923-1950); Emek gücünün kentleşmesi (1950-1980); Sermayenin kentleşmesi (1980 sonrası). Çalışmada temelde 1990'lardan sonra ortaya konan ve 2000'ler sineması olarak adlandırılan dönem içerisinde kentte geçen filmler incelenmiş olsa da, Türk sinema tarihinin daha önceki dönemleri göz ardı edilmeden Cumhuriyet'in ilanından 1990'lara kadar olan döneme de bakılmıştır. 2000'ler sineması içerisine dâhil edilen yönetmenlerin filmleri, nerede (kent-taşra) geçtiklerine bakılarak seçilmiştir. İncelenecek filmler belirlenirken 2000'ler sinemasının“sanat”sinemasına bakılmış,“popüler”film örnekleri dışarıda bırakılmıştır. Üç kentleşme dönemi içerisinde toplamda incelenen film sayısı ise 42'dir. Filmlerin çözümlenmesinde sinematografik anlamda“kare kare çözümleme”yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca filmler çekim ölçekleri ve tarzını da içerecek şekilde incelenmiştir. İstanbul'un kent olarak söyleyecekleri, gösterecekleri ve duyuracakları ve kentleşmenin tezahürleri filmlerde dönemsel olarak değişir. Kentlerin parçalama, ayrıştırma ve bölme süreci Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisine girmesine ön ayak olan 24 Ocak/12 Eylül 1980 dönüşümüyle başlar.“Sermayenin kentleşmesi”olarak adlandırılan bu dönemde Türkiye'nin“vitrin”i İstanbul'dur. 2000'ler sinemasında İstanbul 'yokluğuyla bir tehdit' sunmaktadır. Kentin parçalanmasıyla ortaya çıkan bu süreç İstanbul'u aidiyetsiz bir mekâna dönüştürmektedir. Filmlerde İstanbul, aidiyetsiz mekânlarıyla yaşamanın ve yerleşmenin mümkün olmadığı, tehdit eden kent halindedir. Aidiyetini mekânla bir adım ilerisi kentle kuramayan 2000'ler Türk sinemasının karakterleri İstanbul'da huzursuzluk, sıkıntı içerisinde yaşarlar. Karakterler mekân olarak bedenleriyle de bir aidiyet ilişkisi kuramazlar. Aidiyet duygusunun mekânı beden, filmlerde kıstırılmışlık, taciz, işkence gibi edimlerle de aidiyetsiz bir mekâna dönüşür.
Özet (Çeviri)
In this study, the appearance of urban and urbanization in the movies shot in 2000's particularly in İstanbul is analyzed. Focusing on what and how urban and urbanization are screened in the Turkish cinema in 2000's, this study handles the issue of the urbanization shown in cinema through this conceptual and historical categorization: urbanization of the Nation-State (1923-1950); urbanization of Labour Force (1950-1980); urbanization of Capital (after 1980). In this study, although the movies set in the urban during the period called 2000's cinema that were shot after 1990 are mainly analyzed, the previous period of the history of Turkish cinema is not ignored and the period since the proclamation of the Republic up to 1990 are examined, too. Films of the directors included in 2000's cinema are selected whether they are shot in urban or rural. While determining the movies to be examined,“art”films are chosen but“popular”film samples were excluded. In the three urbanization periods, 42 films are analyzed in total.“Frame analysis”method is used when the movies are analyzed in a cinematographic sense. Films are also analyzed looking at their scales and shooting styles. Manifestation of İstanbul as a metropolis in movies has varied form period to period. Urbanization has fragmented, separated and severed cities and this process began after the transformation created by January 24 Decisions and Military Coup in September 12, 1980 which paved the way for free market economy. In this period called“urbanization of capital”, the“showcase”of Turkey is Istanbul. However, in 2000's cinemas İstanbul offers a threat with its absence. This process resulting from the disintegration of the city turns İstanbul as an irrelevant space. In the movies, İstanbul is threatening since it is not quite possible to live in this irrelevant space and to settle down on it. The characters of the movies in 2000's Turkish cinema feel irrelevant in the space and in the city which they reside in; so, they are unrest in Istanbul and live in distress. The characters cannot establish a relationship with their bodies which can be considered as their belongings and also as a space; as if their bodies are irrelevant parts of themselves. The bodies as a space of sense of belonging are shown in the movies through such acts as their imprisonment, harassment, and torture; thus they turn into an irrelevant space.
Benzer Tezler
- Sinema ve mimarlık etkileşimi bağlamında Türk sinemasında İstanbul kent ölçeğinde değişen mekân kurguları
Changing spatial configurations at the urban scale of İstanbul in Turkish cinema in the context of the interaction between cinema and architecture
EDA ÖLÇER KANBUR
Doktora
Türkçe
2023
MimarlıkKocaeli Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAMURAN MEHMET ARSLANTEPE
- 1990-2000 yılları arasında Türk filmlerinde İstanbul temsilleri
Representation of İstanbul in Turkish films between 1990-2000
CANAN BALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDOĞAN RİGEL
- Arabesk kültür, kent ve modernleşme: 1960-1990 aralığında türk sinemasında kent kimliğinin inşasını okumak
Arabesque culture, city and modernization: Reading the construction of urban identity in Turkish cinema between 1960-1990
SELİNAY KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EZGİ YAVUZ
- Türk sinemasında 1960-1990 yılları arasında çekilmiş filmlerde kentsel aile
Başlık çevirisi yok
EMİNE DEMİRAY
- İstanbul'un 1950 sonrası göç ile değişen kent ve mimari dokusunun sinemadaki temsili
Transformation of city and architectural structure of Istanbul with migration and its representation on cinema
NECMİYE EPLİ İŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN HACIHASANOĞLU