Bamsı Beyrek Destanı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma (İnceleme-metin)
A comparative investigation on the epic of Bamsi Beyrek (Analysis-text)
- Tez No: 440994
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 773
Özet
Türk dünyası sözlü kültür geleneği içerisinde Bamsı Beyrek Destanı önemli bir yere sahiptir. Tezimiz, Hazar Denizi'nin doğusunda daha çok Alpamış, batısında ise Bamsı Beyrek Destanı adıyla bilinen pek çok halk hikâyesine ve masala kaynaklık eden Dede Korkut destanlarının üçüncüsü Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Boyu'nun destanlaşmış, hikâyeleşmiş ve masallaşmış metinleri üzerinde karşılaştırmalı bir incelemeyi esas almaktadır. Tezimizin amacı aslı bir destan olan Bamsı Beyrek Destanı'nın yazılı ve sözlü kaynaklardaki çeşitli metinlerinden yola çıkarak bunları; tip, motif, halkbilimi ve şiir yönüyle incelemektir. Böylece üç kıtadaki kültürel erozyon ve sebepleri tahlil edilecektir. Bugün Türk dünyasının tamamında değişik adlarla da olsa sözlü ve yazılı kaynaklarda tespit edilen destan, ortak kültür değerlerini çeşitli baskı ve engellemelere karşı yaşatmaya devam etmektedir. Toplumsal şartların ve coğrafyanın değişmesi sonucunda Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Boyu masal türüne dönüşerek Anadolu'da Bey Böyrek, Bağ Böyrek gibi isimlerle varlığını sürdürmektedir. Bu çalışmada Alpamış Destanı, Bamsı Beyrek Destanı ve bunların masallaşmış veya halk hikâyeleşmiş şekli olan Bey Böyrek hikâyesinin türler arası değişimi; bunlardaki tip, motif ve halk bilimi unsurları yönünden benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmuştur. Bamsı Beyrek Destanı Türklerin İslamiyet'i kabul etmelerinden önceki yaşayışlarını ve İslamiyet'i kabul etmelerinden sonra oluşan Türk kültürünün kodlarını bünyesinde toplamıştır. Halk tarafından çok sevilen bu destan, sözlü gelenekte halkın ihtiyacına göre şekillenerek kültür taşıyıcılığı görevini üstlenmeye asırlarca devam edecektir.
Özet (Çeviri)
The Epic of Bamsı Beyrek occupies an important place among the oral cultural tradition of the Turkic world. The dissertation is grounded on a comparative investigation about the texts of Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Boyu that have turned into an epic, a story and a tale; that is the third story of Dede Korkut Tales, which provide sources for a great number of folk tales and epics; and that is widely known as Alpamış in the east of the Caspian Sea and as the Epic of Bamsı Beyrek in the West of the Caspian Sea. Our dissertation aims at examining the various texts of Bamsı Beyrek Story, which is originally an epic, by looking at its texts in written and oral sources in terms of style, pattern, folklore and poem. By this way, the cultural erosion that three continents suffer from and the reasons of it are going to be analyzed. In our time, the tales identified in written and oral sources by various names in the Turkic world carry on keeping commonly shared cultural valures alive in spite of different oppression and prevention. Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Boyu turned into a tale as a result of the changes in social conditions and geography and is referred to by different names in Anatolia such as Bey Böyrek, Bağ Böyrek. The study presents the form alterations of the Epic of Alpamış, the Epic of Bamsı Beyrek and Bey Böyrek Story that have been turned into a tale or folk tale; and their differences or similarities in terms of style, pattern and folklore components. The Epic of Bamsı Beyrek embodies the Turkic codes developed before and after Turks converted to Islam with regard to their life styles. This beloved epic will take on the task of cultural conveyer for centuries, taking the shape of the needs of the people in oral tradition.
Benzer Tezler
- Ok-yayın mitik ve yazınsal temsilleri
Mythical and literary representations of the arrow-bow
LEYLA YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatDokuz Eylül ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA KAYA
- 'Bey Böyrek hikâyesinin üç el yazması' -Mısır, Türk Dil Kurumu ve İstanbul Üniversitesi nüshaları- (İnceleme-metin)
'Three manuscript of the story of Bey Böyrek' -versions of Egypt, İstanbul University and Turkish Language Institution- (Analysis-text)
NESLİHAN DELİCE
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Bamsı Beyrek boyunun Alpamıs Destanı ile Deli Dumrul boyunun Er töstik destanı ile mukayeseli incelenmesi
Compartive investigation of Alpamis epic with Bamsi Beyerek tribe and er tostik epic with eli Dumrul tribe
LAURA BOLATOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ESRA AKBALIK
- Türk anlatı geleneğinde kahraman, mitoloji, iktidar ilişkisi
The relationship between mythology, power and the hero in Turkish narrative tradition
EVRİM ÖLÇER ÖZÜNEL
- Bamsı Beyrek Hikayesi'nin Türkiye varyantları üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma
A comparative study on Turkey variants of ''Bamsı Beyrek story''
MUSA ÇİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLAVER DÜZGÜN