Ok-yayın mitik ve yazınsal temsilleri
Mythical and literary representations of the arrow-bow
- Tez No: 907964
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Comparative Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Bu çalışmada, ilk bilişsel alet icadımız olan ok-yayın, çağlar boyunca bir sembolle dönüşerek, mitik yaratılış doktrinlerinden, teolojik kavramsallaştırmalara dek nasıl yansıtıldığı ve nihayetinde bir diğer önemli bilişsel icadımız olan yazının temsilinde yer alma biçiminin ve bunun dönüşümlerinin farklı kültürlerdeki ve eserlerdeki ortak yanları saptanmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde, ok-yayın icadının insan türünün bilişsel gelişimindeki önemi; okur yazarlık mefhumu ile göstergesel ilişkisi ve kozmogoni öğretilerindeki sembolik yansıması yer almaktadır. İkinci bölümde, tarihsel olarak ok-yayın en önemli savunma ve saldırı aleti olarak kullanıldığı Paleolitik çağdaki inançların bir kalıtı olarak, ok-yay taşıyan avcılar olan, adlarında Sümerce yaşam ve ok anlamına gelen Tİ ses birimine sahip ilksel ana tanrıçalar tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde, Neolitik çağdan, ilk kentlerin kurulduğu ve bunların devletleşmeye evrildiği süreçte yazının icadıyla, eski avcı tanrıçaların, yeni paradigmaya uygun şekilde kültürün temsilcileri haline gelmeleri ve ok-yay sembolizminin ağaç tapıncına dönüşümü ve bunun, tanrısallık kavramının temsilinde kullanımı gösterilmiştir. Bu süreç, Sümerlilerden itibaren, Sami ve Avrasya halklarından Yunan-Anadolu, Druidler ve Türkler üzerinden örneklendirilmiştir. Dördüncü bölümde, yazının icadından sonra, yazı ve yazgı arasında kurulan paralellik uyarınca,“yazgıya hükmeden tanrı”kavramından,“yazan tanrı”ya dönüşüm ve bunun mitik figürlere nasıl yansıdığı, Sümer, Mısır ve Yunan uygarlıklarındaki örnekleri üzerinden çözümlenmiştir. Son bölümünde ise, Yunan ve Türk uygarlıklarının kurucu metinlerinden Homeros'un Odysseia Destanı'nın Odysseus ile Penelopeia'nın kavuştuğu XVII-XXIII. Bölümleri ile Dede Korkut Hikayeleri' nden Kam Büre'nin oğlu Bamsı Beyrek öyküsü, ok-yayın ve ilişkili mitik sembollerin kullanımı açısından karşılaştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, it was tried to determine how the bow-arrow, the first cognitive tool invention, transformed into a symbol throughout the ages and how it was used in mythological creation doctrines, theological conceptualizations and finally the common aspects of its representation in writing, another important cognitive invention, and its transformations in different cultures and their texts. The first section includes the importance of the invention of the bow-arrow in the cognitive advancement of the human species, its semiotic relationship with the concept of literacy and its reflection on cosmogonic doctrines. In the second part, the primordial mother goddesses, who were hunters carrying arrows and bows and whose names contained the phoneme Tİ, meaning both life and arrow in Sumerian, were introduced as a legacy of the beliefs of the Paleolithic age, when the arrow and bow were historically used as the most important defense and attack tool. In the third section, the invention of writing and the transformation of former hunter goddesses into cultural representatives in accordance with the new paradigm and the transformation of bow and arrow into tree worship and their effects on the conceptualization of divinity are determined in the period from the Neolithic Age to the formation of cities and states. This process is exemplified through the Sumerians, Semites and Greek-Anatolians, Druids and Turks from Eurasian peoples. In the fourth section, in accordance with the parallelism established between writing and fate after the invention of writing, the transformation from the concept of“god who rules fate”to“god who writes”and how this is reflected in mythical figures is analyzed through examples in the Sumerian, Egyptian and Greek civilizations. In the last section, Homer's Odysseia (Chapters XVII-XXIII, where Odysseus and Penelopeia meet) and Dede Korkut Stories (the story of Kam Büre's Son Bamsı Beyrek), which are identity-constructing text of Greek and Turkish civilizations, are compared in terms of the use of arrow and bow and related mythical symbols.
Benzer Tezler
- Neolitik dönemden Tunç Çağı'na kadar Anadolu'da sapan ve sapan taneleri
Sling and sling missiles in Anatolia from the Neolithic period to the Bronze Age
AYDIN CURA
- Mehmed Emin Vahîd Paşa'nın Minhâcü'r-Rumât adlı eseri (inceleme-metin)
The work of 'Minhâcü'r Rumât' By Mehmed Emin Vahîd Pasha (analysis-text)
FUAT GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ TURAN
- Çukadâr-ı Şehriyârî Kemânkeş Ahmed'in İrşâdü'r-Rumât adlı eseri transkripsiyon ve değerlendirilme
Çukadâr-ı Şehriyârî Kemânkeş Ahmed's Irşâdü'r-Rumât - evaluation and transcription
SÜMEYRA KARASU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT HANİLÇE
- İbrahim Hanîf Efendi ve Kırk Hadis risaleleri
Ibrahim Hanif Efendi and the Forty Hadith treatises
MEHMET KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinKocaeli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ZİYA KESKİN