Çeviri metinlerde konu sürekliliği
Thematic development in translated texts
- Tez No: 162523
- Danışmanlar: PROF.DR. LÜTFİYE OKTAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Son yıllarda Metindilbilim ve Dizgeci-İşlevsel Dilbilgisi alanında gerçekleştirilen çalışmalar, çeviri metinleri üzerine de yoğunlaşmış ve Dizgeci- İşlevsel Dilbilgisi' nin çeviribilim alanındaki önemli rolüne dikkatleri çekmiştir. Bu çalışmalar, özellikle tema yapısının çeviri süreci aşamasında üstlendiği önemli işlevi göz önüne sermiştir. Kaynak metin üzerinde gerçekleştirilecek tema yapısı çözümlemesinin, metnin nasıl kurgulandığı ve metinde bağdaşıklığın nasıl sağlandığı konusunda, çevirmene yararlı bilgiler sunacağına inanılmaktadır. Bu savı temel alarak, bu çalışma bilimsel ve bilimsel olmayan çeviri metinlerde konu sürekliliğinin nasıl oluşturulduğunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda, 1. Bir metindeki konu sürekliliğinin çeviri süreci sonunda değişikliğe uğrayıp uğramadığı ve eğer bir değişikliğe uğruyorsa nasıl bir değişiklik olduğu, 2. Erek metin okuyucusunun kaynak metin okuyucusunun ulaştığı bilgiye ulaşması için erek metinde nasıl bir konu sürekliliği oluşturulması gerektiği sorularının yanıtları aranmıştır. Bu araştırmanın kuramsal çerçevesini Halliday'in Dizgeci-İşlevsel Dilbilgisi modeli oluşturmaktadır. Çalışmanın araştırma yöntemi olarak da, kaynak metni ve çeviri ürününü karşılaştırma olanağı sağlayan Karşılaştırmalı Metin Çözümleme Yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri tabanı, ikisi bilimsel diğer ikisi de bilimsel olmayan İngilizce özgün metinlerden ve bu metinlerin Türkçe çeviri metinlerinden oluşmaktadır. Kaynak metinde okuyucuyu yönlendiren ve okuyucuya bilgiye ulaşmada yardımcı olan konu sürekliliği erek metinde aynı işlevleri yerine getirecek biçimde oluşturulmadığında, erek metnin okuyucuyu yanlış yönlendirebileceği savımız veri tabanını oluşturan metinlerin çözümlemelerinden elde edilen bulgular ile doğrulanmıştır. Dolayısıyla, erek metinlerde metinsel eşdeğerliğin oluşturulabilmesi için çevirmenin metinlerde konu sürekliliğini kodlayan yapıları bilmesinin, erek metinlerin kurgulamasında bağdaşıklığın sağlanmasının temel ölçütlerden biri olduğu ileri sürülebilir.
Özet (Çeviri)
In recent years, various research projects on text linguistics and systemic-functional grammar have contributed to the study of translated texts and have stimulated interest in the role that systemic-functional grammar might play in translation studies. These projects have demonstrated the importance of thematic structure in the translation process. It is believed that an analysis of the thematic development in the source text allows translators to construct their target text more efficiently. The information regarding thematic development helps the translator to see how information is gradually constructed in the text and how the text hangs together. Based on these claims, the present study aims to describe the thematic development of academic and non-academic texts in translations. By exploring how the theme-rheme structures are treated in the process of translation, this study tries to answer the following questions: 1. Do the thematic patterns and thematic developments of a text change when it goes through a translation process? If changes do occur, what kind of changes are they? 2. In order to enable the target text reader to reach the meaning of the text just as the source text reader does how should the thematic development in the target text be established? Halliday's Systemic Functional Grammar forms the theoretical framework of this study. The corpus of the study consists of eight texts: Two academic and two non-academic texts written originally in English and the translated versions of these four texts into Turkish. The method of Contrastive Text Analysis is chosen as the analytic tool in the present study. The textual analysis shows overall similarities and differences with respect to the organization of the texts. The research findings based on the analyses of the original texts and the translations confirm that if the thematic development which guides the source text reader does not function equally in the target text, the reader may be disoriented. Thus, translators must be aware of the thematic development in texts to be able to construct textually equivalent target texts.
Benzer Tezler
- Tarih ders kitaplarında İslam tarihi öğretiminin ülkeler arası karşılaştırmalı analizi ve bir model önerisi
Comparative analysis of teaching Islamic history in history textbooks between countries and a model proposal
YUSUF ZİYA AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiSosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR ÜNAL
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki çeviri metinlerin zihniyet yansımaları bakımından incelenmesi (1923-2015)
Examining the translated texts in middle school Turkish textbooks in terms of mental reflections (1923-2015)
EMİNE DAMLA TURAN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. N. NAZAN BEKİROĞLU
- Jane Austen'ın İkna romanının Türkçe çevirilerinin yeniden çeviri kuramı açısından karşılaştırmalı incelemesi
A comparative study of Turkish translations of Jane Austen's Persuasion within the context of retranslation theory
GÜNEŞNAZ KURU PAZARLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN YURTDAŞ
- Türkçeye çevrilmiş edebî metinlerde anlam ve biçim kırılmaları
Semantic and stylistic deviations in literary texts translated into Turkish
NAGİHAN ŞENYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DilbilimErzincan ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FARUK GÜRBÜZ
- An analysis of Turkish audiovisual translation (Subtitling) in a pun-friendly context: A relevance theoretical approach towards the American TV show modern family
Sözcük oyunları bağlamında Türkçe görsel-işitsel çeviri (Altyazı çevirisi) incelemesi: Bağıntı kuramı çerçevesinde Amerikan dizisi modern family örneği
GÜLŞEN KOCAEVLİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜVEN MENGÜ