Biçimsel açıdan Türk mûsikîsinde kâr formu
In terms of formal kâr form in Turkish music
- Tez No: 446248
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HASAN TAHSİN SÜMBÜLLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Kâr, Biçim, Form, Türk Mûsikîsi, Kâr, Style, Form, Turkish Music
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 373
Özet
Türk mûsikîsi Din dışı sözlü eser formları içerisinde unutulmaya yüz tutmuş bir form olan Kâr Formu, hacim bakımından uzun soluklu olup içerik bakımından da kapsamlı makâmsal bilgiye sâhip en büyük formdur. Türk mûsikîsi dağarı içerisinde onlarca eser örneği mevcut olan kâr formu, günümüze kadar gelmeyi başarmış olmasına rağmen geçmiş dönemlerde gördüğü ilgiyi günümüzde pek görmemekte ve uygulamada ender icrâ edilen türler arasında bulunmaktadır. Araştırmada Kâr formuna yönelik yazılmış kuramsal veriler ile biçimsel açıdan form özelliklerinin tespit edildiği eserlerden elde edilen veriler karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda kuramsal ve icrâ açısından benzerlikler, farklılıklar ortaya konmuş ve kâr formuna yönelik durum değerlendirmesi yapmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda kâr formundaki eserlerin tahlîli yapılmış, ilk evreden son evreye kadarki örneklerinin form açısından incelenerek taşıdığı özellikleri gösteren form şemaları belirlenmiş ve eserler form, usûl, güfte bakımından ele alınarak forma yönelik biçimsel açıdan kapsamlı bir kaynak oluşturulmuştur. Araştırmada tarama modelinden yararlanılmış, belirlenen konunun temellendirilmesi ve yönlendirilmesi için literatür taraması yapılarak konuyla ilgili bilgiler toplanmıştır. İhtiyaç duyulan veriler; ilgili tezler, kütüphaneler, TRT Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repertuarı (TRT), Dârü'l-Elhân Külliyâtı (DEK), Kültür Bakanlığı Devlet Korosu Arşivi (KBA) ve TRT Târihî Türk Müziği Arşivleri (TTMA) taranarak elde edilmiştir. Örneklem doğrultusunda incelenen 57 kâr içerisinde makâmsal olarak en fazla Rast makâmının kullanıldığı, kâr bestelemede büyük usûllerin tercih edildiği ve Hafîf usûlünün en fazla kullanılan usûl olduğu tespit edilmiştir. Kârların en fazla Hezeç ve Remel bahrinde yazılmış güfteler ile bestelendiği ve en fazla Hâfız Şirâzî'nin güftelerinin kâr bestelemekte kullanıldığı belirlenmiştir. Bestelendiği döneme yönelik yapılan incelemede en fazla kârın 18-19.yy' da bestelendiği ve kâr repertuarı içerisinde en fazla bestesi bulunan bestekârın Abdülkâdir Merâgî olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca biçimsel açıdan toplam 57 kâr içerisinde 31 kârın düzenli bir form şeması oluşturduğu belirlenmiştir. Bu açıdan kuramsal bilgilerde ifâde edilen“kâr formunun belirli bir biçimi yoktur”ifâdesinin yanlış olduğu ve bu form şemaları içerisinde en çok tercih edilenlerin ise A+B+C+B ve A+B+A+C+A biçimlerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Kâr form, a sank into oblivion in the forms of secular vocal works Turkish music is the most precious form which is long-running in the point of volume and has the extensive knowledge of maqam. Kâr form has plenty works samples in the repertoire of Turkish music and achieved to reach these days. Notwithstanding it has not been given attract attention in the past and used rarely performed in varieties. Compared with works searched about the formal characteristic and written notional datas about Kâr form in thesis. At the end of this comparison, similarities and differences are showed up in respect to hypothetical and performal. The aim is opinion of what is going on about Kâr form. At this point, the works of Kâr form is analyzed, The form diagrams get the characteristic sample of the forms from the first phase till the last phase. By interpreting the works on account of form, rhythm, lyric gets formal comprehensive sources intended for form. Taken advantage of scanning model in thesis, the datas are picked up about the subject by using literature search. The datas needed, get by examining relevant thesis, libraries, TRT Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repertuarı (TRT), Dârü'l-Elhân Külliyâtı (DEK), Kültür Bakanlığı Devlet Korosu Arşivi (KBA) and TRT Târihî Türk Müziği Arşivi (TTMA). Examined samples show that the most used maqam Rast in 57 kâr samples, the big rhythm is preferred to compose Kâr and it is established that the most favored rhythm is Hafif. Written with lyrics Hezeç and Remel, kâr are composed and utmost it is remarked that Hâfız Şirâzî's lyrics used to compose Kâr. The examination which is about the period of composition, the most Kâr is composed between 18 and 19 century. It is made out that Abdülkâdir Merâgî has the big portion and composer in Kâr repertoire. Besides, it is reported that 31 Kâr create a regular form diagram in respect to stylistic in total 57 Kâr. At this point, Kâr form has not a definite shape expression which is stated in notional knowledge is wrong and it is come through that the most favored schemas in these styles are A+B+C+B and A+B+A+C+A.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Tanbur icrasında kullanılan mızrabın fiziksel özelliklerinin, vuruş açılarının ve vuruş bölgelerinin akustik açıdan incelenmesi
Acoustic analysis of the physical characteristics of the plectrum, stroke angles and playing regions in tanbur performance
FURKAN KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİR DEĞİRMENLİ
- Mevlevî mûsikîsinde kullanılan enstrümanların tarihsel gelişimi ve anatomik yapısı
The Historical development and anatomical structures of instruments used in Mevlevi music
NAİM İYİGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKPINAR
- Cinuçen Tanrıkorur' un aksak semai ve lenk fahte usulünde bestelediği sözlü eserlerin makamsal analizi
Maqam analysis of songs composed by Cinuçen Tanrikorur in aksak semai and lenk fahte rhythms
HALİL CAN ÇETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikSelçuk ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET NURİ PARMAKSIZ