Şanlıurfa tepme keçeciliğinin yeni tasarımlarda kullanılması
Using the new design of the recoil felt craft Şanluurfa
- Tez No: 447625
- Danışmanlar: PROF. DR. H .FERİHA AKPINARLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Tekstil ve Tekstil Mühendisliği, Crafts, Fine Arts, Textile and Textile Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tekstil Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 324
Özet
Keçe yaşam koşullarından dolayı Orta Asya dolaylarında kullanılan ve insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip, ilk tekstil ürünü özelliğini taşımaktadır. Türkler tarafından dünyanın farklı yerlerine taşınmış olan bu el sanatı, Anadolu 'ya da Türkler aracılığıyla geldiği düşünülmektedir. Keçe; pullu yapıda olan yün lifinin ısı, nem, basınç altında, sabun, yağ, asit gibi bileşenlerin sıralı ve teknik bir şekilde uygulanmasıyla keçeleştirilerek yapılan tekstil yüzeyidir. Günümüzde Anadolu'da geleneksel yöntemle üretimine devam eden illerimizden biride Şanlıurfa'dır. Bu çalışmada Şanlıurfa merkez, Birecik ve Siverek deki keçe atölyeleri evren olarak seçilmiştir. Yöredeki 5 usta ve 70 adet keçe ürün örneklem olarak ele alınmıştır. Veri toplama aracı olarak; ustalarla yapılan görüşme formu ve keçe ürünlerin teknik ve özelliklerini yansıtan bilgi formları kullanılmıştır. Yapılan araştırmada bu mesleğin aile bireyleri tarafında aktarıldığı ve erkek bireyler tarafından yapıldığı görülmüştür. Ustaların keçe üretiminde geleneksel yöntemin yanında makine kullandıkları tespit edilmiştir. Ustaların ilk başvurdukları gereç ise kuzu doğduktan sonraki ilk kırkımdan elde dilen yündür. Ustaların keçeyi, sipariş doğrultusunda ya da kendileri için ürettikleri, keçe ürünün özelliğinin müşteri tarafından belirlendiği ve keçe yaygıların her birinin bir ismi olduğu tespit edilmiştir. Alanda yapılan araştırmada keçe yaygıların boylarının ortalamasının 305,5/95,5 arasında, kalınlığının 1,488 mm olduğu ve ortalama ağırlığının da 6.642 gr olduğu tespit edilmiştir. Keçe yaygıların genellikle dikdörtgen formdadır. Bu formdan dolayı ise genellikle geometrik şekillerden elde edilen soyut bezemeler ve diğer bezeme türlerini birlikte kullandıkları görülmüştür. Ustaların genellikle keçede koyun yünlerinin doğal renklerini kullandıkları ve bunu sırasıyla yörede önem arz eden renklerin takip ettiği görülmüştür. Her ustanın kendine has bir kompozisyon şeklinin olduğu ve bu kompozisyon şeklinin ustanın kimliğini yansıtan özelliği olduğu belirtilmiştir. Yörede yapılan araştırmalar sırasında yörenin sosyal ve kültürel yaşamında önemli yeri olan esin kaynakları not edilmiştir. Bu esin kaynakları yörenin tarihi ve mimari eserleri, yiyecek, hayvanları ve mesleklerinden seçilmiştir. Bu esin kaynaklarından yararlanılarak 10 adet tasarım oluşturulmuştur. Yapılan tasarım çalışmalarından 3 adet seçilerek üretilmiş ve üretimde yeni tekniklere de yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Keçe, tepme keçe, yeni tasarım
Özet (Çeviri)
The felt has the feature of being the first textile product that is used around the Central Asia and it has an old history as the history of human beings. It is thought that this handcraft was carried to the different parts of the world by Turkish people and also introduced to Anatolia thanks to them. Felt is a textile surface which is produced by applying some components such as soap, oil and acid to wool fiber that has scaly structure within a serial and technical way under heat, humid and pressure. Nowadays, Şanlıurfa is one of the provinces in Anatolia where traditional manufacturing of felt continues. In this study, Şanlıurfa is chosen as the research area, Birecik and Siverek as research universes. 5 artisans and 70 felt handcrafts of this region are studied as samples. Interview forms of the artisans and information forms reflecting the technic and features of felt crafts are used as data collection tools. It is seen in the study that this craftsmanship is transferred via family members and practiced by men. Besides, it is identified that the artisans use machinery in addition to traditional methods to manufacture felt. The initial material used by all artisans is the wool taken from the first shearing of the sheep after it's birth. While artisans are manufacturing felt, it is found that each of the felt mats has a name and artisans manufacture in accordance with orders or the features of felt manufacture determined by customers. It is revealed in the field study that the length of felt mats is approximately between 305.5 and 95.5, the thickness of them is approximately 1,488 mm and their kilogram is approximately 6.642. Felt mats generally have rectangular form; and as a result of this form it is seen that they are generally used as abstract ornaments made by geometrical shapes together with other ornament types. In felt manufacturing, all the artisans generally use the natural colors of sheep's wool and respectively other colors that are important for the region. Moreover, it is seen that each artisan has his own composition form and this composition form reflects the identity of the artisan. During the field study of the region, inspiration sources which have an important place in the social and cultural lifestyle of the region were noted. These inspiration sources were chosen from the history, architectural buildings, animals, foods, and professions of the region. 10 designs were made by making use of these inspiration sources. 3 designs were chosen from design works and produced. New methods were also used during manufacturing. Key Words : Felt, conventional felt, new design
Benzer Tezler
- 19. yy askeri keçe başlıkların tespiti ve yeni tasarımlarda yorumlanması
19th military felt hoods determination and interpretation of today
SABRİYE ARPAÖZÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA GENÇ
- Arkeolojik sit alanlarının destinasyon pazarlamasındaki önemi: Şanlıurfa Göbekli Tepe
The importance of the archaeological sites in destination marketing: Gobekli Tepe in Şanliurfa
MEHMET YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiHarran Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT NEDİM BAYUK
- Neolitik Dönem Akarçay Tepe yerleşmesinde küçük buluntular ışığında zanaat ürünleri
Crafts of the Neolithic Settlement of Akarçay Tepe in the light of the small finds
HEVAL BOZBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİHRİBAN ÖZBAŞARAN
- Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunan Seramiksiz Neolitik Döneme ait bir buluntu merkezi Karahan Tepe
The pre Pottery Neolithic Period of Southeastern Anatolia region central one finds: Karahan Tepe
GÜLTEKİN ÇALĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH SEMİH GÜNERİ
- Şanlıurfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Sefer Tepe ve Hamzan Tepe yerleşimlerinin ışığı altında Güneydoğu Anadolu bölgesinde çanak çömleksiz neolitik dönem
Pre-pottery neolithic period in southeastern Anatolia under the light of Şanlıurfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Sefer Tepe ve Hamzan Tepe settlements
BAHATTİN ÇELİK