Dernekler ve vakıflar bağlamında Türkiye'de dinsel örgütlenme (1980-2010)
Religious organization in Turkey in the context of associations and foundations (1980-2010)
- Tez No: 448273
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. DOĞAN DUMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 369
Özet
Din, kişilerin inancını ve bu inanç doğrultusunda şekillenen ibadetlerini içine alan ve hayatın her alanını etkileyen önemli bir kurumdur. Ancak din genel olarak kişinin iç dünyasına ilişkin inanç esaslarına dayandığından, bir kişinin inançlı olup olmadığını kesin olarak değerlendirmek mümkün olmamaktadır. Bu nedenle din olgusu, birçok konuda çok kolay bir şekilde bir araç olarak kullanılabilmektedir.“Dernekler ve Vakıflar Bağlamında Türkiye'de Dinsel Örgütlenme (1980-2010)”başlıklı bu tezde, Türkiye'de sivil toplum örgütlenmesinin iki önemli örneği olan dernek ve vakıflardan, dini amaçlar doğrultusunda faaliyet gösterenlerin 1980-2010 yılları arasındaki gelişimi incelenecektir. 1980 sonrası süreç Türkiye'de yeni siyasi aktörlerin ortaya çıktığı bir dönem olmuştur. Bu nedenle 1980-2010 arasında siyasal alanda yaşanan gelişmeler de sivil toplum örgütlerini de etkilemiştir. 1980 darbesiyle, özgürlüklerin kısıtlanmasının sonucu olarak, dini dernek sayılarında da azalma meydana gelmiş; ancak, 1983-1993 arasında ANAP iktidarı döneminde de dini dernek ve vakıf sayılarında önemli bir artış olmuştur. Bu artış 1996-1997 arasında RP-DYP Koalisyon hükümeti döneminde de devam etmiştir. Artışın yaşanmasında, özelde kentlere yoğun göç ile başlayan aidiyet sorunu, yoksul kesimlerde ekonomik sıkıntıların neden olduğu çözüm arayışı, genelde ise 1990'lardan sonra sivil toplumun önem kazanması ve AB'ye uyum süreci etkili olmuştur. Ancak dini dernek ve vakıfların artışı, irticanın devleti tehdit eden önemli sorun olarak görüldüğü 28 Şubat (1997) süreciyle kesintiye uğrarken, 2004'te 5253 sayılı Dernekler Kanunu ve 2008'de 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ile sivil toplum kuruluşları açısından yaşanan olumlu gelişmeden dini dernek ve vakıflarda yararlanmış ve sayılarında yeniden artış olmuştur. Bu süreçte vakıflar ile ilgili gündeme gelen en önemli konu, gayri Müslim vatandaşlara ait cemaat vakıflarının taşınmaz mal edinmeleri olmuştur. Çünkü 1936 Beyannamesi bu cemaat vakıflarının mal edinmelerini olanaksızlaştırırken; 2001, 2003 ve 2008 yıllarında yapılan değişikliklerle onların da taşınmaz mal edinmeleri kolaylaşmıştır. İslami vakıflar ise sadece belli bir kesime yönelik amaçları gerçekleştirmek için okul, yurt ve dershane gibi kurumlarla faaliyetlerini yürütmüşlerdir.
Özet (Çeviri)
Religion is an important institution that comprises of people's faith; their worships shaped by this faith and affect every aspects of life. It is not possible to evaluate whether a person is religious or not since religion is depended on the principles of faith related one's inner world. Therefore the phenomenon of religion can be used easily as a tool for many issues. This thesis aims to examine one of the important examples of civil society organizations in Turkey; associations and foundations especially the ones operates in accordance with religious purpose between the years 1980-2010. The post-1980 period has been a period in which new political actors emerged in Turkey. Therefore the developments in the political sphere between 1980 and 2010 affected non-governmental organizations as well. There has been a decrease in the number of religious associations as a result of restriction of freedom following the 1980 military intervention; where there has been a significant increase in the number of religious associations and foundations when the Motherland Party (ANAP) was in power in between 1983-1993. This increase continued during the coalition government of Welfare Party (RP) and True Path Party (DYP) between 1996 and 1997. This rise originated both from social belonging problem started with heavy migration to urban areas and the poor' search for solution to solve their economic problems in particular and increasing importance of civil society after the 1990s and the EU integration process in general. However while the increase of religious associations and foundations was interrupted by the military memorandum of 1997 so-called February 28 process since religious reaction was seen as a threat to state, it continued when the Associations Law numbered 5253 was accepted in 2004 and the Foundation Law numbered 5737 was accepted in 2008 eased the foundations of these organizations. The most important issue on the agenda with these changes was the acquisition of immovable assets by the community foundations of the non-Muslim citizens. Because while the Property Declaration of 1936 making it impossible for these communities to acquire these assets, the amendments made in 2001, 2003 and in 2008 made it easier for them to acquire them as well. The Islamic foundations however could conduct their activities with the institutions such as school, dormitory and training center to achieve their objectives for a certain segment of society.
Benzer Tezler
- Kamu yönetimi bağlamında Diyanet İşleri Başkanlığı'na paydaşların etkileri
Influence of stakeholders on the Presidency of Religious Affairs in the context of public administration
OSMAN NURİ BEDİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ESEN
- Türkiye'de kamu hizmetlerinin gönüllü kuruluşlar aracılığıyla yerine getirilmesi
Execution of public services through voluntary organizations in Turkey
İSMAİL KAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Kamu YönetimiKarabük ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİT AŞGIN
- NGOs as the link between state and society? women's community centers in Southeastern Turkey
Devlet ile toplum arasındakı bağ olarak sivil toplum örgütleri: Güneydoğu Anadolu'daki çok amaçlı toplum merkezleri
SEMA GENEL
Doktora
İngilizce
2002
Siyasal Bilimlerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET İÇDUYGU
- Türkiye'de vatandaşların sivil toplum kuruluşları ve hayırseverlik algısı: Bandırma örneği
Perception of non-profit organisations and philantropy of citizens in Turkey: A field study in bandirma
ÖMER FARUK ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiYalova ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACİ YUNUS TAŞ