Mütercim tercümanlık öğrencilerinin özel alan çevirisi kapsamında yazılı çeviri edinçlerinin ölçülmesi
Assessment of translation trainees' translation competences within the scope of specialized translation
- Tez No: 451518
- Danışmanlar: PROF. DR. MİNE YAZICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 362
Özet
Çeviri edinci, son 20 yıldır süreç-odaklı ve bilişsel çalışmaların odağı haline gelmiştir. Bu sürede çeviri edincine değgin birbiriyle örtüşen veya çelişen bulgular elde edilmiştir. Bu araştırmaların büyük bir çoğunluğunun Türkiye dışında gerçekleştirilmesi ve Türkiye'de çeviri eğitimi alan öğrencilerin çeviri edinç profillerini yansıtmayacağı hipotezi bu tez çalışmasının arkasında yatan ana güdüdür. Bu tez çalışmasının amacı, Türkiye'de çeviri eğitimi alan öğrencilerin çeviri edinçlerini çözümlemek, ölçmek ve değerlendirmektir. Öncelikle yapılan alan yazın taraması ile çeviri edincini bütünsel olarak veya altbileşenleri odağında betimlemeyi amaçlayan çalışmalar incelenmiş; çeviri edincinin çeşitli altedinçlerden oluştuğu, çeviri edinci ölçme yöntem ve araçlarının yetkin olmadığı ve çalışmaların odak noktalarıın genelde acemi/öğrenci çevirmen ve profesyonel çevirmen karşılaştırması üzerinde durduğu anlaşılmıştır. Çalışmaların genel olarak dil edinci, stratejik edinç, araştırma edinci, araç kullanma edinci, metinsel edinç ve alan uzmanlık bilgisi gibi bileşenler üzerinde durduğu ve araştırmacıların altedinç türlerini çoğaltma eğiliminde olduğu görülmüştür. Bu tez kapsamında, İngilizce Mütercim-Tercümanlık lisans öğrencilerinin yazılı çeviri edinçleri ölçülmüş ve yazılı çeviri edincinin altbileşenleri olarak kaynak ve erek dil edinci, metinsel edinç, araştırma edinci, stratejik edinç ve teknolojik araç kullanma edinci çalışmaya dahil edilmiştir. Bu bileşenlerden stratejik edinç, araştırma edinci ve teknolojik araç kullanma edinci“bilgi okuryazarlığı”ile ilişkili olarak ele alınmıştır. Öğrencilerin çeviri edinçlerini ölçmek amacıyla alan yazın temel alınarak bir değerlendirme şablonu geliştirilmiş ve Türkiye'de eğitim ve mesleki yeterlilik kurumlarında kullanılmak üzere öneri niteliğinde bir ölçek modeli geliştirilmesi hedeflenmiştir. Şablon, araştırmanın birincil veri toplama aracı olan Camtasia'nın nitel verilerinden nicel üstveri oluşturmak üzere kullanılmıştır. Veri çözümleme bölümünde şablonla elde edilen nicel üstveriler ve Translog'tan elde edilen nicel veriler, SPSS'te çözümlenerek katılımcıların çeviri edinçleri betimlenmiştir. Tez çalışmasında alan yazında araştırılan yabancı çevirmenlerin çeviri edinçlerine ilişkin bulgularla Translog II, Camtasia 8, Çeviri Edinci Değerlendirme Şablonu ve SPSS 21 ile elde edilen veriler karşılaştırılmış ve incelenen çalışmaların örneklemini oluşturan çevirmenler ile bu tez çalışmasının katılımcılarının çeviri edinçleri arasında benzerlikler olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Over the last two decades, translation competence has become the focal concern of process-oriented and cognitive studies. So far, overlapping or contradicting data have been obtained on the nature of translation competence. The fact that a vast majority of these studies has been conducted outside of Turkey and the hypothesis that their findings would fall short of accurately describing the translation competence of Turkish translation students are the primary motives of this dissertation. Thus, it aims to analyze, assess and evaluate the translation competence of Turkish trainee translators. To this end, the relevant literature intended to describe translation competence as a whole and on the basis of its subcomponents was reviwed. The review revealed that translation competence consists of subcompetences, assessment methods and tools incompetently describe translation competence and previous studies mainly focus on the comparison between novice and professional translators. It was also concluded that these studies primarily deal with linguistic competence, strategic competence, research competence, instrumental competence, textual competence, and specialized knowledge and that researchers tend to proliferate subcompetences. In this study, the translation competences of students in an undergraduate program of translation studies in English were assessed. Thus, source and target language competence, textual competence, research competence, strategic competence, and technological-instrumental competence as subcomponents were included in the study. Of these, strategic, research, and technological-instrumental competences were tackled in relation to“information literacy”. In the light of the literature review, the researcher developed a template to assess translation competences of the participants. This template is belived to lay the groundwork for future scales to be used at educational and professional certification institutions. It was utilized to create quantitative metadata out of the qualitative data of Camtasia. Accordingly, the translation competence of the participants was assessed and described by analyzing these metadata and the quantitative data of Translog on SPSS 21. In the present research, the data from Translog II, Camtasia 8, Translation Competence Assessment Template and SPSS 21 were compared with the findings concerning foreign translators. The comparison disclosed significant similarities between the translation competences of Turkish trainee translators of this dissertation and of participants of international studies.
Benzer Tezler
- The experimental study examining the effect of subject area knowledge on translation quality
Özel alan bilgisinin çeviri kalitesi üzerindeki etkisini inceleyen deneysel çalışma
UTKU BAYDAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mütercim-TercümanlıkHacettepe Üniversitesiİngilizce Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELENA ANTONOVA ÜNLÜ
- İkinci yabancı dil olarak Almanca okutulan Anadolu liselerinde çevirinin rolü (Adapazarı örneklemi)
The role of translation in Anatolian high schools teaching German as a second foreign language (Adapazarı sample)
HAYRİYE YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS ÖZTÜRK
- Çeviri eğitiminde terimbilim ve terim yönetim araçlarının kullanımı
Terminology and the use of the term management tools in translation training
DİLBER ZEYTİNKAYA
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FÜSUN SARAÇ
- The significance of developing the sociolinguistic competence: A practical guide for translation and interpretation students
Toplum dilbilim yeterliliğini geliştirmenin önemi: Mütercim tercümanlık öğrencileri için pratik bir rehber
ASIIAT SHABAZGERIEVA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkAtılım ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
Assoc. Prof. Dr. HALİL İSMAİL ERTON
- The required interpretation skills for undergraduate students in Iraqi universities: Teachers' and experts' perspectives
Öğretmen ve uzman perspektifinden Irak'taki lisans öğrencileri için gerekli tercüme becerileri
MAHA AL-OKAIDAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Eğitim ve ÖğretimAtılım ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İSMAİL ERTON