Otizmli bireylere sosyal öykülerin tekli sunumuyla çoklu sunumunun karşılaştırılması
A comparison between multiple and single presentation of social stories for children with autism
- Tez No: 458652
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ONUR KURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Çoklu sosyal öykü, Tekli sosyal öykü, Otizm, Sosyal beceri, Multiple social story, Single social story, Autism, Social skill
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluk olan Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) bireylerin sosyal iletişim ve sosyal etkileşim yetersizliği yaşayabileceği, sınırlı ve yineleyici davranışlar sergileyebileceği, arkadaşlık kurmakta ve akranlarla etkileşim kurmakta zorluklar yaşayabileceği, günlük yaşam becerilerinde sorunlar yaşayabilecekleri bir yaygın gelişimsel bozukluktur. Alan yazın incelendiğinde OSB tanılı bireylerin sosyal becerileri ve diğer bağımsız yaşam becerilerini kazanmalarını ve bu alanlarda yaşayabilecekleri sorunları aşmak için bu bireylere yönelik çok sayıda uygulamanın geliştirildiği görülmektedir. Bu uygulamalardan birisi de sosyal öykülerdir. Bu araştırmanın amacı OSB tanılı bireylere sosyal becerilerden teşekkür etme ve davet edilen etkinliğe katılma becerilerinin öğretiminde sosyal öykülerin tekli ve çoklu sunumunun etkililik ve verimlilik açısında farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırmanın katılımcılarını 9-17 yaş aralığında OSB tanılı 4 erkek birey oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcılara öğretilen hedef davranışlar teşekkür etme ve davet edilen etkinliğe katılma becerisidir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenlerini davet edilen etkinliğe katılma ve teşekkür etme becerisi oluşturmaktadır. Araştırmanın bağımsız değişkenlerini ise bir hedef davranış için bir öykünün yazılıp sunulduğu tekli sosyal öykü uygulaması ve bir hedef davranış için biden fazla sosyal öykünün yazılıp sunulduğu çoklu sosyal öykü uygulaması oluşturmaktadır. Araştırmanın etkililik bulguları OSB tanılı olan 4 katılımcının tamamının teşekkür etme ve davet edilen etkinliğe katılma becerilerini tekli ve çoklu sosyal öykü uygulamaları ile ölçüt karşılar düzeyde öğrendiklerini göstermektedir. Katılımcıların tamamı her iki uygulamada da kazandıkları becerileri belirli süreler sonra korumuş, farklı koşullara genellemiştir. Öğretim uygulamaların kalıcılık ve genelleme etkilerinin farklılaşmadığı görülmüştür. İki öğretim uygulaması verimlilik açısından karşılaştırıldığında bulguların tüm katılımcılarda tutarlı bir biçimde yinelenmediği belirlenmiştir. Çalışmaya katılan iki katılımcı da sosyal öykülerin tekli sunumu ile gerçekleştirilen öğretim uygulamasının daha verimli, bir katılımcı için sosyal öykülerin çoklu sunumu ile gerçekleştirilen uygulamanın daha verimli olduğu görülmüştür. Bir katılımcıda ise her iki öğretim uygulamasının verimlilik parametreleri açısından eşit düzeyde verimli olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmada katılımcıların kendilerinden, anne, baba ve öğretmenlerinden sosyal geçerlik verisi toplanmıştır. Sosyal geçerlik bulguları katılımcıların, anne, baba ve öğretmenlerin çalışma hakkında olumlu görüş ifade ettiklerini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Autism Spectrum Disorder (ASD) is a complex neurodevelopmental disorder that impairs individuals' social communication and interaction. It also includes restricted repetitive behaviors, having trouble in making friends and communicating with peers, and having difficulty in daily life skills. When the literature is examined, it can be observed that there is a variety of technics and methods for the individuals diagnosed with ASD to acquire independent life skills and overcoming the possible problems. One of these techniques is social stories. The aim of this research was to determine whether the single social story and multiple social story applications in teaching individuals with ASD behaviors of thanking and participating in an ongoing activity differed in terms of effectiveness and efficiency. The participants of the research were composed of four boys diagnosed with ASD between 9 and 17 years old. The skills tried to be taught were the skills of thanking and participating in an ongoing activity. Alternating treatments design, which is one of the single subject research models, was used in this research. Dependent variables of this study are skills of thanking and participating in the invited activity. Independent variable of this study is single social story which is writing and presenting one story for one target behavior and multiple social story which means writing and presenting more than one story for one target behavior. According to findings about effectiveness, it was found that all of four participants learnt the skills of thanking and participating in the invited activity through single and multiple social story applications at a level to meet the criteria. All participants were observed to maintain the skills, which were acquired in both applications. No difference was determined in terms of retention. When the findings of two instructional applications were compared, it was found that the findings didn't recurred consistently in all participants. For two participants, it was determined that the single social story application was more efficient while the multiple social story application was more efficient for one participant. For the other participant, two instructional applications were found to be equally efficient. In this study, data about social validity were gathered from participants, their parents and teachers. The findings about social validity showed that participants, their parents and teachers expressed positive opinions about the study.
Benzer Tezler
- Otizmli bireylere sosyal beceri öğretiminde sosyal öykülerin etkisinin incelenmesi
The examination of social stories effectiveness for social skill instruction with autism
BEHRE BALÇIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLKNUR ÇİFÇİ TEKİNARSLAN
- Otizmli bireylere yabancı kişilerden korunma becerilerinin öğretiminde sosyal öykülerin yalnız sunumuyla video modelle birlikte sunulmasının karşılaştırılması
A comparison of social stories with and without video modeling in teaching how to respond to lures of strangers to individuals with autism
METEHAN KUTLU
- Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere cinsel istismardan korunma becerilerinin öğretiminde sosyal öykü yönteminin etkililiği
Effects of soci̇al stori̇es on teachi̇ng protecti̇ng ski̇lls agai̇nst sexual abuse to individuals wi̇th auti̇sm spectrum di̇sorders
TANYEL SÜZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiUygulamalı Davranış Analizi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURGÜL AKMANOĞLU
- Tablet bilgisayar uygulamalarını kullanarak hazırlanmış etkinlik çizelgelerinin otizm spektrum bozukluğu gösteren bireylerin serbest zaman becerilerine etkisinin incelenmesi
Examining the effect of lesiure skills with prepared activity schedule by using tablet applications on individuals with autism spectrum disorders
ÜNVER DİREM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN SARI
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sosyal beceri öğretiminde temel tepki öğretiminin etkililiği
Effectiveness of pivotal response training on social skills of children with autism spectrum disorder
FURKAN AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYDA DEMİR