Tatar Türkçesinde fiillerin istemi
Valency of verbs in Tatar Turkish
- Tez No: 460607
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NUH DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İstem, fiil, Tatar Türkçesi, Valency, verb, Tatar Turkish
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ordu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 416
Özet
Bu çalışmada Tatar Türkçesindeki fiillerin istem durumları incelenmiştir. Fiilin sözlüksel unsurlar arasında kendine bağımlı kılabildiği ya da yönetebildiği eyleyenler fiilin istemi olarak adlandırılırlar. Bu eyleyenler yüzey yapıya çıkarken farklı durum ekli tamlayıcılar isterler. Fiiller, aynı anlamda kullanılmalarına rağmen farklı dillerde hatta aynı kökten gelen lehçelerde bile farklı durum ekli tamlayıcılar almaktadır. Bu tez çalışmasında, sözlüksel bir unsur olan fiillerin istem durumları incelenirken modern istem dil bilgisi kuramından hareket edilecektir. Tatar Türkçesindeki fiillerin anlam değişikliklerine bağlı olarak gerçekleşen mantıksal ve sentaktik istem durumları ortaya konulacaktır. Fiillerin seçiminde“TATAR TİLİNİÑ AÑLATMALI SÜZLİGİ”, Kazan 1979(3 cilt)“ adlı eserden yararlanılmıştır. Araştırmacıların çalışmayı daha rahat takip edebilmeleri için tezde kullanılan fiiller Kiril Alfabesinden Latin alfabesine aktarılmıştır. Ayrıca Latin alfabesine aktarılan fiillerin anlamlarının daha rahat anlaşılabilmesi için, fiillerin anlamları parantez içinde Tatar Türkçesinden Türkiye Türkçesine çevrilmiştir. Bu çeviri sırasında Mustafa Öner'in ”Kazan Tatar Türkçesi Sözlüğü" esas alınmıştır. Böylece Tatar Türkçesindeki fiillerin istem potansiyelleri değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, valency information of Tatar Turkish was handled. Valency means actions which verb can make self-dependent or manage among lexical elements. These actions require subordinatives with different case suffixes while arising surface structure. Verbs take subordinatives with different case suffixes in different languages-even in paranymous dialects in spite of being used in the same meaning. In this thesis, starting point was the Theory of Modern Valency Grammar while valency of verbs that is a lexial element was being examined. It will be presented logical and syntactical valency states which occur depending on the meaning changes of the verbs in Tatar Turkish. In the choice of Tatar Turkish verbs,“ ”TATAR TİLİNİÑ AÑLATMALI SÜZLİGİ (Kazan, 1979)“ was taken into account. Verbs in the thesis were transferred from Cyrillic Alphabet to Latin alphabet so that researcherscould succeed easily. Additionaly the meanings of verbs were translated from Tatar Turkish to Turkey Turkish into the paranthesis so that the meanings of verbs transferredto Latin alphabetcould be understandable. During this translation ”Kazan Tatar Turkish Dictionary of Mustafa Öner was based on. In this way, the valency potentials of verbs in Tatar Turkish were examined.
Benzer Tezler
- Kazan-Tatar Türkçesinde birleşik fiiller
The compound verbs in Kazan-Tatar language
MURAT UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DilbilimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. A. MEVHİBE COŞAR
- Kırım Tatar Türkçesinde anlamca kaynaşmış-deyimleşmiş birleşik fiiller ve bu fiillerin öğretimdeki yeri
The Combined verbs united in meaning idiomized in the Turkish in Kırım tatar and the location of these verbs in teaching
ARZU SEMA ERTANE BAYDAR
Doktora
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MUKİM SAĞIR
- Tatar Türkçesinde dönüşlü çatı
Reflexive voice in Tatar Turkish
GAMZE ÇİMEN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN ÇELİKBAY
- Tatar destanlarındaki zarf-fiil ekleri
Adverbial suffixes in the Tatar epics
MEHMET ARPACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRER GÜLSEVİN
- W. Radloff'un derlemelerinde Kırım Tatar Türkçesinin özellikleri
The characteristics of Crimean Tatar Turkish in W. Radloff?s folk literature collections
IŞILAY IŞIKTAŞ SAVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DilbilimGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZÛHAL YÜKSEL