Sosyal hizmet uzmanlarının etik değerlendirme ve karar alma süreçleri üzerine fenomenolojik bir inceleme
A phenomenological examination on ethical assessment and decision making processes of social workers
- Tez No: 464686
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyal Hizmetler, Social Services
- Anahtar Kelimeler: Sosyal Hizmet, Etik, Değer, Değerlendirme, Karar, Social Work, Ethics, Value, Assessment, Decision
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Sosyal hizmette değerlendirme, uygulamanın en önemli aşamasını oluşturmaktadır. Değerlendirmenin nasıl yapıldığı beraberinde alınacak kararın doğruluğunda ya da yanlışlığında temel belirleyicidir. Bu araştırmada amaç; sosyal hizmet uzmanlarının değerlendirme ve karar alma süreçlerinin etik değerlendirme ve karar alma unsurları açısından değerlendirilmesidir. Araştırma, farklı alanlarda çalışmakta olan en az beş yıl deneyimli 22 sosyal hizmet uzmanıyla gerçekleştirilmiştir. Sosyal hizmet uzmanlarına kişisel bilgi formu ile üç vakadan oluşan örnek vaka formu verilmiş ve değerlendirmelerini yazılı hale getirmeleri istenmiştir. Elde edilen bu dokümanların analizinde nitel araştırma modelinin fenomenolojik deseninden yararlanılmıştır. Analizin nesnelliği açısından araştırmacı tarafından etik değerlendirme ve karar almaya ilişkin literatüre dayanılarak Kodlama Yönergesi oluşturulmuştur. Araştırmaya katılan sosyal hizmet uzmanlarının 8'i kadın, 14'ü erkek olup doğum yılları 1954 -1986 yılları arasında değişmiştir. Sosyal hizmet uzmanlarının hemen hemen tümü, Hacettepe Üniversitesi mezunu olup mezuniyet yılları 1980–2011 yılları arasında değişmektedir. Sosyal hizmet uzmanlarının 12'si lisans döneminde etikle ilgili bir ders almış, etik ve etik ikilemlerle ilgili etkinliklere katılmıştır. Sosyal hizmet uzmanlarının 13'ü tıbbi sosyal hizmet, 5'i adli sosyal hizmet, 4'ü ise çocuk refahı alanında çalışmaktadır. Farklı alanlarda çalışmalarına karşın kurumsal sorumlulukları benzerlik taşımaktadır. Araştırmada sosyal hizmet uzmanlarının değerlendirme ve karar alma süreçleri Kodlama Yönergesi temel alınarak değerlendirilmiştir. Bu yönde ilk olarak, sosyal hizmet uzmanlarının değerlendirme süreçlerinin anlama etkinliği, insanın değeri, bilgi ve yaşantı özelliği ile olan ilişkisi ele alınmış, ardından aldıkları kararların, doğru değerlendirmeye dayanıp dayanmadığı, bir diğer deyişle etik olup olmadığı incelenmiştir. Değerlendirme sürecinin anlama etkinliği ile ilişkisi bağlamında; sosyal hizmet uzmanları, durumu ve müracaatçının yaşantısını anlamaya yönelmişlerdir. Durumu anlamada, genel olarak ahlaki ve yasal normlar çerçevesinde değer biçmeler söz konusu iken; müracaatçının yaşantısını anlamada ise; sosyal incelemeden edinilen bilgiler çerçevesinde bütünüyle olmasa da bilgisel tavırlar söz konusudur. Fakat buradaki bilgisel tavır, amaçsal değil, araçsaldır; çünkü bilgilerin, değer koruma amacıyla değil yasa, mevzuat ve yönetmeliğe uyma amacıyla ve bunların sunduğu imkanlar sınırında kullanıldığı görülmüştür. Değerlendirme sürecinin insanın değeriyle ve bilgiyle olan ilişkisine yönelik vakalarda pek fazla bulguya rastlanmamıştır. Yalnızca çok az sosyal hizmet uzmanı, vakalarda birkaç etik ilkeye değinmiştir. Bunun yanı sıra sosyal hizmet uzmanlarının birçoğu 'değer' kavramına 'yarar' anlamını yükleyerek etik bilgisel tavırdan uzaklaşmışlardır. Değerlendirme sürecinin yaşantı özelliğiyle ilişkisi bağlamında; bir değerlendiren olarak sosyal hizmet uzmanlarının ağırlıklı olarak ahlaki (kamu ve kişisel) tutumlarıyla karşılaşılmıştır. Sosyal hizmet uzmanlarının değerlendirme süreçlerinde kullandıkları öznel ve genel değer yargıları; onların ahlaki yaşantı özelliklerini ön plana çıkarmıştır. Sosyal hizmet uzmanları, genel olarak değerlendirme süreçleriyle tutarlı şekilde kararlarını almışlardır. Kararları, değerlendirme sürecinde izledikleri ahlaki ve yasal adımlarla örtüşmüştür; fakat ahlaklar ve normlar, bilgi olmadıklarından dolayı etik bilgisel tavır söz konusu değildir. Bunun yanı sıra sosyal hizmet uzmanları, kararlarını müracaatçının yararına yönelik aldıklarını belirtmişlerdir; fakat müracaatçı yararının insanın değeri temelinde korunduğuna ilişkin hiçbir bulguya rastlanmamıştır. Bu nedenle vakalara ilişkin alınan kararların etik özellik taşıdıkları söylenememektedir.
Özet (Çeviri)
Assessment in social work consists of the most important stage of the application. How to do the assessment is the main determinative for correctness or incorrectness and this is affected by the decision. The aim of the research is to examine the assessment and decision-making processes of social workers in terms of ethical assessment and decision making criterions. The study was conducted with 22 social workers experienced at least five years of working in different fields. The personal information form and the example case form which consists of three cases were given to the social workers and wanted to make their assessments in written form. The analysis of these documents has benefited from the phenomenological pattern of the qualitative research model. In terms of objectivity of the analysis, Coding Directive was formed by the researcher based on the literature on ethical assessment and decision-making. 8 female and 14 male sociak workers participated in the study. The social workers' year of birth ranged from 1954 -1986 year. Almost all of the social workers are a graduate of Hacettepe University and their graduation years changes in 1980–2011 years. 12 of social workers have taken a course on ethics during undergraduate education and have participated in activities related to ethics and ethical dilemmas. 13 of social workers in the medical social work, 5 of social workers in the judicial social work and 4 of social workers in the child welfare field are working. Although the social workers are in different areas, their institutional responsibilities are similar. In the research the assessment and decision-making processes of social workers were examined based on the Coding Directive. In this way, firstly, the assessment processes of social workers have been dealt with in relation to understanding activity, the value of human, knowledge and experience. Then, they were examined whether the decisions they make are based on correct assessment, in other words whether they are ethical. In the context of the assessment process with regard to understanding activity, the social workers have turned to the situation and the life of the client. While, there are size of value in the framework of moral and legal norms in the understanding of the situation in general, entirely in the understanding of client's life there are knowledge attitudes in the frame of knowledges acquired from the social examination. However, the knowledge attitude is instrumental, not objective; because the knowledge has been used for the purpose of complying with laws, regulations and instructions not for the purpose of protecting value, but for the possibilities provided by them. There were not many findings related to the relationship with the value of human and knowledge of the assessment process. Only very few social workers have mentioned a few ethical principle in the cases. Besides, many of the social workers have moved away from the ethical knowledge attitude by putting the meaning of 'benefit' into the concept of 'value'. In the context of the assessment process in relation to life was encountered the social workers's moral attitudes (public and personal) as an assessor. The subjective and general value judgments that social workers use in the assessment process foregrounded their moral life features. Social workers have generally taken their decisions consistently with the assessment process. Their decisions have overlapped with the moral and legal steps they followed in the assessment process; but there is not ethical knowledge manner because morals and norms are not knowledge. In addition, social workers have indicated that they are taking their decisions for the benefit of the client; but there was no evidence that the benefit of the client was protected on the basis of the value of human. For this reason, it can not be said that decisions about the case are ethical.
Benzer Tezler
- İnsan hakları perspektifinden çocuk refahı alanındaki sosyal hizmet uygulamalarında değerlendirme sorunu
The problem of assestment in social work practices in the field of child welfare from a human rights perspective
MANSUR SEYİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sosyal HizmetlerMaltepe Üniversitesiİnsan Hakları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NEŞE ŞAHİN TAŞĞIN
- Sosyal hizmet etkinliği olarak sosyal inceleme ve Türkiye'de sosyal yardımların sunumunda 'muhtaçlık' değerlendirmesi
Social assessment as a social work activity and needs assesssment in the field of social assistance in Turkey
ASUMAN TAŞ
Doktora
Türkçe
2022
Sosyal HizmetHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KARATAŞ
- Sosyal hizmet ve etik
Social work and ethics
GÜLŞAH DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
FelsefeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ KILIÇ
- Afet okuryazarlığı bağlamında gazeteci-okur pratikleri: Geliştirilmesi gereken bir uzmanlık alanı olarak afet gazeteciliği
Journalist-reader practices in the context of disaster literacy: Disaster journalism as a field of expertise that needs development
TOLGA ŞAHİN
- The convergence of science, technology, society (STS) and artistic research
Bilim, teknoloji, toplum çalışmaları ile sanatsal araştırmanın yakınsaması
İSMAİL YİĞİT
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim, Teknoloji ve Toplum Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU BELGİN YETİŞKİN DOĞRUSÖZ