Çeşitli dinlerde sayı-harf ilişkileri
Relations between numbers and letters in various religions
- Tez No: 465535
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MAHMUT SALİHOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Alfabe, Harf, Sayı, Ebced, Sembolizm, Mistisizm, Alfabet, Letter, Number, Abjad, Symbolism, Mysticism
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Gerek yazının gerek sayıların tarihi serüveni incelendiğinde kültürler arasında etkileşimin varlığını görmek mümkündür. Bu çalışmada da Akdeniz havzası ve Ortadoğu'da yer alan medeniyetlerin kullanmış olduğu sayı sistemlerinin ve alfabelerin benzerliğine dikkat çekilmiştir. Farklı kültürlerin kullandığı alfabeler ve sayı sistemlerinin benzerlik arz etmesi rastlantısal değildir. Farklı dinlerde sayı ve harf sistemlerinin eşleştirilmesi ve harflerin sayısal değerler ifade etmek için kullanılması ve bundan çeşitli anlamlar çıkartılması da dikkat çekicidir. Bu bağlamda özellikle Yahudilikte gematria olarak adlandırılan sayı-harf eşleştirilmesi ve İslam kültüründe ebced olarak bilinen sistemin kullanılması da benzerlik arz etmektedir. Sayı-harf eşleştirilmesi başlangıçta sadece ihtiyaçtan kaynaklanıyor olsa da bazen sayılara bazen de harflere yüklenen anlamlar yardımı ile boyut değiştirmiş ve daha gizemli bir hal almıştır. Bu çalışmada Antik Yunan filozoflarından Pythagoras'ın görüşlerine yer verilerek sayılara yüklenen anlamlar belirtilmiştir. Sayı-harf eşleştirmesinde Pythagoras'ın sayılara yüklemiş olduğu anlamlar daha sık kullanılan yöntem olmuştur. Yani metinde yer alan harflerin sayısal değerleri ve değerlerin manevi karşılıkları dikkate alınmıştır. Bu uygulama antik Roma'da, Hıristiyanlıkta, Yahudilikte ve İslamiyette benzerliklerle kullanılmıştır. Ancak Müslüman düşünürlerden İbn-i Arabi hâkim görüşün aksine harflerin özel anlamlar içerdiğinden bahsetmiş ve bazı eserlerinde her harfin taşıdığı anlamları tek tek belirtmiştir. Bu açıdan daha sık kullanılan sayı – harf eşleştirmesinden ayrılmıştır. İslam kültür havzasında ortaya çıkan ve geleneksel sayı – harf eşleştirmesinden başka bir ayrılışı temsil deden Hurufi anlayışın kurucusu Fazlullah-ı Hurufi'nin görüşleri de ele alınmıştır. Bu çalışmada özellikle Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam kültürlerinde var olan sayı-harf eşleştirmesi sırasıyla incelenmiş, benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The existence of an interaction between cultures is clear from the historical adventure of both writing and numbers. This study draws attention to the similarities between the numerical systems and alphabets used by the civilizations in the Mediterranean basin and the Middle East. It is not coincidental that the alphabets and number systems used by different cultures are similar. Strikingly, in different religions, numerical and alphabetical systems are mapped and letters are used to express numerical values with various meanings attributed to them. In this context, there are similarities between the use of a specific type of number-letter matching used in Judaism, which is called gematria, and a system known as abjad in Islamic culture. Number-to-letter mapping initially originated only from need; however, it changed in magnitude with more mystery to it through the meanings attributed to numbers or letters in turn. The present study reviews the views of Pythagoras, an ancient Greek philosopher, and expounds the meanings ascribed to numbers. The meanings ascribed by Pythagoras to numbers have been more frequently used for number-to-letter mapping, which focuses on the numerical values of the letters found in a text as well as the spiritual equivalents of these values. This practice was used in a similar fashion in ancient Rome, in Christianity, in Judaism and in Islam. On the other hand, Ibn Arabi, a Muslim thinker, argued, contrary to mainstream beliefs, that letters hold special meanings and expounded the meanings of each letter in some of his works. In this respect, his system is distinguished from the more commonly used number-to-letter mapping. The views of Fadlullah Hurufi, the founder of Hurufism, represent another deviation from the traditional number-to-letter mapping that emerged in İslamic cultural basin, which are also addressed in the present study. This study examines the number-to-letter mappings used in Judaism, Christianity and Islamic cultures respectively with a view to expose the similarities and differences among them.
Benzer Tezler
- İslam mezhepleri'ndeki hurûfî öğeler ve Hurufiliğin Anadolu'da yayılması
Hurufic elements in islamic sects and the spread of Hurusifm in Anatolia
AYŞE NUR ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ALİMOĞLU SÜRMELİ
- Dinlerde ve halk inançlarında sayı sembolizmi
The symbolizm of numbers in religions and in the blief of folks
HAKAN FERAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NASUH GÜNAY
- Türkçede adöbeği ve bilgi yapısı
Nominal phrases and information structure in Turkish
ECE ATAMBAY ERTÜRK
- Millî Tetebbular Mecmuası (549-750.s.) Latin alfabesine aktarımı ve incelenmesi
Research of Millî Tetebbular Magazine (pp.549-750) translation into Latin alphabet
BERNA TURBA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. MESUT TEKŞAN
- Türk dilinde derin öğrenme ile dudak okuma
Lip reading with deep learning in Turkish language
HADI POURMOUSA
Doktora
Türkçe
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAtatürk ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜSTÜN ÖZEN