Bilgi-iktidar ilişkisi çerçevesinde dünyada üniversite ve Türkiye'de Yükseköğretim Kurulu
University in the world and Higher Education Council in Turkey in the context of knowledge-power relationship
- Tez No: 466193
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM ŞİRİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Siyasal Bilimler, Education and Training, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Bilgi, İktidar, Özerklik, Darülfünun, Üniversite, YÖK, Knowledge, Potency, Autonomy, Darulfunun, University, YOK
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu çalışma 'bilgi' ve 'iktidar' kavramları üzerinden üniversitelerin tarih boyunca baskılanma biçimlerini göstermeyi amaçlamıştır. Bilgi ve iktidarın karşılıklı olarak birbirlerinden beslenmeleri ve buna muhtaç olmaları, iki kavramı bir arada düşünmeye zorlamaktadır. Bilginin, iktidar kavramına meşruiyet sağlamasında yardımcı olması ve iktidarın, kitleleri harekete geçirmek için bilgiyi üretmesi/kullanması ilişkiler yumağına yol açmaktadır. Bu ilişkiyle sadece siyasal iktidarlarda değil, toplumsal yaşamın her alanında karşılaşılır. Üniversiteler, daha geniş anlamda yükseköğretim kurumları, bilgiyi üretmede tarih boyunca etkin rol oynamıştır. İktidarlarla (din adamları ve krallar) girdiği özgürlük/özerklik mücadelesinden zaman zaman galip çıksa da, genel olarak bu güçlerin etkisi altına kalmıştır. Üniversitelerin bilgiyi üretme görevinden yararlanan iktidarlar böylece, bilgiyi kullanarak toplumsal yaşama kendi ideolojilerini dayatmaktadırlar. Bilgi ve iktidar arasındaki organik bağdan yola çıkarak, dünyada ve Türkiye'de yükseköğretim tarihine yönelik yaptığım araştırmalar, iktidarın, bilimin kurumsallaştığı üniversitelerde devlet eliyle kontrol edilebildiğini, toplumları yönlendirmede araç olarak kullanılabildiğini ve iktidarın çıkarlarına uygun üretilmeyen bilginin sekteye uğratıldığını göstermiştir. Bu bağlamda birinci bölümde, Platon ve Foucault'nun bilgi-iktidar ilişkileri üzerine düşünceleri açıklanmıştır. Kavramsal tanımlamalardan sonra aralarındaki ilişkilere değinilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünü dünyada ve Türkiye'de üniversitelerin tarihi oluşturmaktadır. Bu bölüm, Avrupa'da üniversite kavramını, İslam dünyasındaki medreseleri, Osmanlı'daki Darülfünun ve Türkiye'deki modern üniversite tarihini bilgi-iktidar ilişkisiyle incelemektedir. Üçüncü bölüme konu olan Yükseköğretim Kurulu (YÖK), bir askeri darbe sonucunda üniversitelere gerçekleştirilen müdahaleyle ortaya çıkmıştır. Bu bölüm daha çok siyasal otorite ile üniversitelerin girdiği mücadele alanına ev sahipliği yapmaktadır. Bilgi-iktidar ilişkisinin Türkiye sarmalında çözüme kavuştuğu nokta bu başlık altında incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to show the ways in which universities influenced through the concepts of 'knowledge' and 'potency' throughout history. The fact that knowledge and potency are mutually taken strenght and depend on each other, this two concepts are forced to think together. The fact that knowledge helps in the legitimacy of the concept of power, and that the power to produce/use knowledge to mobilize the masses leads to disagreements. Within this relation we are confronted not only in political power but in all spheres of social life. Universities, higher education institutions in a broader sense, have played an active role throughout history in producing knowledge. Though universities prevails over the struggle for liberty/autonomy with the powers (clergy and kings) from time to time, it is generally under the influence of these forces. The powers that take advantage of the universities' ability to produce knowledge, therefore, impose their own ideologies on social life using knowledge. Research on the history of higher education in the world and in Turkey, starting from the origin tie between knowledge and power, has shown that power can be controlled by the state in universities where science is institutionalized, used as a tool to guide societies, and informed of information not produced in accordance with the interests of potency. In this context, the first chapter explains the thoughts on Plato and Foucault's relation of knowledge and power. After the conceptual definitions, the relations between them are mentioned. The second part of the work is the history of universities both in the world and in Turkey. This section examines the concept of university in Europe, the madrasa of the Islamic world, the Darulfunun in the Ottoman Empire and the modern university history in Turkey in relation to information and power. The third division, the Council of Higher Education (YOK), has emerged as an intervention in universities as a result of a military coup. This department is mainly hosting the struggle of the political authorities and universities. The point where knowledge-power relation has solved in the spiral of Turkey has been examined under this head.
Benzer Tezler
- Le rapport des droits de l'homme au politique: Lefort et Rancière
İnsan haklarının politik-olan bağlantısı: Lefort ve Rancière
EYLEM YOLSAL MURTEZA
Doktora
Fransızca
2022
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE KARABÜK KOVANLIKAYA
- Michel Foucault'ya göre eğitim, denetim, disiplin ilişkisi ve kritiği
Education, supervision, discipline relations and critisizm according to Michel Foucault
YEŞİM ÇADIRCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiFelsefe Grubu Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK EROL ER
- Demokrasi ve halkla ilişkiler: Türkiye'de halk ve vatandaş kavramlarının tarih boyunca kırılmaları
Democracy and public relations: Breaking the concept of people and citizens from the republic to the present
REYHAN YILDIZ KAYADEVİR
Doktora
Türkçe
2024
Halkla İlişkilerGazi ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA İLKAY İŞLER
- La recepción de la poesia de Antonio Machado desde el punto de vista del 'yo poético' y la 'temporalidad' en el siglo XX
Antonio Machado'nun şiirlerinde 'şiirsel ben' ve 'zamansallık' kavramlarının XX: Yüzyıl boyunca alımlanması
OLCAY ÖZTUNALI
Doktora
İspanyolca
2005
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUKADDER YAYCIOĞLU