Üniversite öğrencilerinde beş faktör kişilik özellikleri ile liderlik tarzları arasındaki ilişkide değerlerin aracılık rolü
Mediator role of the values on the relationship between five factor personality types and leadership styles in university students
- Tez No: 474448
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. YASEMİN ABAYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu çalışmada kişilik özellikleri (dışadönüklük, deneyime açıklık, sorumluluk, uyumluluk ve duygusal dengesizlik) ile liderlik biçimleri (dönüşümsel, yaptırımcı ve tam serbestiyetçi) arasındaki ilişkide değerlerin (öz-aşkınlık, kendini yüceltme, muhafazakarlık ve değişime açıklık) aracılık rolü araştırılmıştır. Araştırmanın bir diğer amacı da değer boyutları ile liderliğin, kişilik ile liderliğin ve kişilik ile değerlerin ilişkilerini incelemektir. Ayrıca, değer boyutlarının ve kişiliğin liderliği ne derece yordadığı ve araştırmada yer alan değişkenlerin cinsiyet değişkeni açısından farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmektedir. Araştırmanın örneklemini Ankara'da bulunan devlet üniversitelerinde okuyan 18-25 yaş aralığında toplam 539 öğrenci oluşturmuştur. Katılımcıların 416'sını kadınlar (%77.2), 123'ünü erkekler (%22.8) oluşturmuştur. Kadınların yaş ortalaması 20.83 (SS=1.70), erkeklerin yaş ortalaması ise 21.52'dir (SS=1.95). Araştırmada, Beş Faktör Kişilik Ölçeği (John, Donahue ve Kentle, 1991), Değerler Ölçeği (Schwartz, 2012) ve Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği (Avolio ve Bass, 2004) kullanılmıştır. Dışadönüklük, sorumluluk, deneyime açıklık ve uyumluluk kişilik özellikleri arttıkça dönüşümsel liderlik özelliği de artmakta; duygusal dengesizlik özelliği arttıkça da dönüşümsel liderlik özelliği azalmaktadır. Dışadönüklük, sorumluluk ve deneyime açıklık kişilik özellikleri artarken yaptırımcı liderlik biçimi de artış göstermektedir. Duygusal dengesizliğin artması durumunda artan yalnızca tam serbestiyetçi liderlik olmuştur. Değer boyutlarının hepsi için geçerli olmakla birlikte, değer boyutlarından alınan puan arttıkça dönüşümsel liderlik ve yaptırımcı liderlik puanlarının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Değişime açıklık dışındaki diğer değer boyutlarından alınan puanların azalma göstermesi durumunda da tam serbestiyetçi liderlik puanları artmaktadır. Kişilik özelliklerinden dışadönüklük, deneyime açıklık, uyumluluk ve sorumluluğun artmasıyla değer boyutlarından alınan puanların da arttığı gözlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular sonucunda, değer ve kişilik boyutlarının liderlik biçimlerini yordadığı ortaya çıkmıştır. Liderlik biçimlerini yordayan değişkenleri belirlemek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi uygulanmış, cinsiyet ve kişilik boyutları kontrol edildikten sonra denkleme değer boyutları eklenmiştir. Dönüşümsel liderlikte açıklanan toplam varyans %39, yaptırımcı liderlikte açıklanan toplam varyans %17 ve tam serbestiyetçi liderlikte açıklanan toplam varyans %19 olmuştur. Cinsiyet değişkeni hiçbir liderlik biçiminde anlamlı bir yordayıcı olmamıştır. Cinsiyet değişkeni kontrol edildikten sonra kişilik boyutları, dönüşümsel liderlikte %31, yaptırımcı liderlikte %9 ve tam serbestiyetçi liderlikte %17 varyans açıklamıştır. Ayrıca uygulanan kısmi korelasyon analizi sonucunda değer boyutlarının kişilik özelliklerinin liderlik biçimlerini etkilemesinde aracılık ve baskılayıcılık rolü üstlendiğine ilişkin bulgular da elde edilmiştir. Sonuç olarak liderlik biçimi ile değer ve kişilik boyutları arasında anlamlı ilişkiler ortaya çıkmıştır ve bu çalışmadan elde edilen bulguların alanyazına ve liderlik eğitimi veren kurumlara katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the mediating role of value dimensions (self-transcendence, self-enhancement, conservation and openness to change) in relationship between personality traits (extraversion, agreeableness, conscientiousness, openness and neuroticism) and leadership styles (transformational, transactional and laissez-faire) was investigated. Another goal of the study was to examine the relationship between value dimensions, personality traits and leadership styles. The study also examined to what extend value dimensions and personality traits predicted leadership styles, after controlling for gender. A total of 539 university students attending different Ankara state universities were included in the sample. The age range was between 18 and 25 years. There were 416 females (77.2%) and 123 males (22.8%) in the sample. The mean age of the females was 20.83 (SD = 1.70) and the mean age of the males was 21.52 (SD = 1.95). In the study, the Big Five Inventory (John, Donahue, ve Kentle, 1991), Portre Value Questioannaire-57 item Form (Schwartz, 2012) Multifactor Leadership Questionnaire-5X (Avolio ve Bass, 2004) were used to measure study variables. As extraversion, conscientiousness, openness and agreeableness personality traits increase, the transformational leadership style also increases; but there is a negative relationship between neuroticism and transformational leadership style. As extraversion, conscientiousness, and openness personality trait scores increase, transactional leadership style increases. Only in the case of laissez-faire leadership, as neuroticism personality trait increases, laissez-faire leadership style increases. As validated for all value dimensions, the higher the score from each value dimension, the higher transformational and transactional leadership style scores. Except openness to change, as the scores of value dimensions decrease, there is an increase in laissez-faire leadership style score. It was observed that there are positive relationships between value dimensions and extraversion, agreeableness and openness personality traits. The results of the regression analyses revealed that value dimensions and personality traits predicted leadership styles. Hierarchical regression analysis was applied to determine the variables that predicted leadership styles, and after the gender and personality dimensions were controlled, the value dimensions were added to the equation. The total variance explained in the transformational leadership was 39%, the total variance explained in the transactional leadership was 17% and the total variance explained in the laissez-faire leadership was 19%. Gender was not a significant predictor in any leadership style. After controlling for gender, personality dimensions accounted for 31% of variance in transformational leadership, 9% of variance in transactional leadership, and 17% of variance in laissez-faire leadership style. In addition, partial correlation analysis showed that value dimensions played a mediating and suppressing role in the relationship between personality traits and leadership styles. Results of the study showed significant relationships between leadership styles, value dimensions and personality traits. The results of the study were considered to contribute to the leadership literature and work of institutions that provide leadership education.
Benzer Tezler
- Kariyer kararı verme yetkinliği ve kişilik ilişkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma
Career decision making competency and personality relationship: A research on Süleyman Demirel University Faculty of Economics and Administrative Sciences students
ARZU GÜÇLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeSüleyman Demirel Üniversitesiİnsan Kaynakları Yönetimi ve Liderlik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL İBRAHİM ÖZMEN
- Y kuşağı üniversite öğrencilerinin beş faktör kişilik özellikleri ve liderlik algıları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of relationships between personality traits and leadership perceptions of Y generation members
HATİCE ZEYBEK SAYIN
- Invitational leadership practices at a school of foreign languages from a gendered perspective: A case study
Bir yabancı diller yüksek okulundaki katılımcı liderlik uygulamalarının toplumsal cinsiyet çerçevesinde incelenmesi: Bir durum çalışması
ZÜBEYDE DURNA
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖLGE SEFEROĞLU
- Üniversite öğrencilerinde beş faktör kişilik özelliklerinin yaşam doyumu ve depresyon belirtileriyle arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between life satisfaction and depression symptoms of five factors in university students
İLAYDA TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Gedik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURGÜL YAVUZER
- Üniversite öğrencilerinde kişilik özellikleri depresif belirtiler ve öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between personality traits, anger expressi̇on styles and depressive symptoms in university students
EVRİM TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE NEVZAT MUHTAR