Gagauzların menşeî meselesi
A matter of Gagauz origin
- Tez No: 505129
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜRAY KIRPIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Bugün, başta Gagauziya (Gagauz Yeri Özerk Bölgesi-Moldova) olmak üzere Moldova, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Yunanistan, Türkiye, Kazakistan, Özbekistan hatta Brezilya'da yaşayan, Gagauz olarak bilinen bir Türk milleti bulunmaktadır. Gagauzlar, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine mensup olup, anadil olarak Anadolu Türkçesine çok yakın bir Türkçe konuşmaktadırlar. Vaktiyle onların, Osmanlı Devleti tarafından asimile edilerek Türkçe konuşmaya zorlanan Bulgar ya da Rum oldukları iddia edilmişse de bugün Gagauzların Türk oldukları kesinlik kazanmıştır. Ancak Gagauz isminin nereden geldiği ve Gagauzların hangi Türk boyuna mensup oldukları bugün hala tartışma konusudur. Gagauzların, IX-XI. yüzyıllarda Karadeniz'in kuzeyinden gelen Peçenek, Uz (Oğuz), Kuman (Kıpçak) Türk boylarının ahfadı ya da 1261 yılında, Moğolların baskısıyla tahtını terk ederek, Bizans'a sığınan Anadolu Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykâvus'u takiben Dobruca'ya yerleştirilen Türkmenlerin ahfadı olduğu iddia edilmektedir. Gagauz isminin nereden geldiği konusundaysa pek çok farklı iddia ve yorumlarda bulunulmuştur. Genel kanı Gagauz isminin“Gaga”ve“Uz”eklerinden oluşmuş olduğudur ki kelimenin birinci kısmı olan“Gaga/Gag”değişik şekil ve telaffuzlarla birçok farklı anlamlara gelmekte, kelimenin ikinci kısmı olan“Uz”ise Oğuzları ifade etmekte ve Gagauz ismi Oğuzlarda bir boy ya da topluluğun adı veya unvanını ifade etmektedir. Bu bakımdan Gagauz isminin Gök Oğuz'dan geldiği görüşü ön plana çıkmaktadır. Ancak son yapılan araştırmalar neticesinde Gagauz isminin Anadolu Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykâvus'tan geldiği görüşü ağırlık kazanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Today, there is a Turkish nation known as Gagauz, who lives especially in Gagauzia (Gagauzia Autonomous Region-Moldova) including Bulgaria, Romania, Ukraine, Greece, Turkey, Kazakhstan, Uzbekistan even Brazil. Gagauz are the members of the Orthodox sect of Christianity and speak Turkish very close to Anatolian Turkic as their mother tongue. It was once claimed that they were Bulgarians or Greeks who were forced to speak Turkish by being assimilated by the Ottoman State, but today it is certain that the Gagauz are Turks. However, where the Gagauz name derives from and which Turkic tribe they belong to is still a matter of debate. It is claimed that Gagauz are descandants of Turkic tribes, Patzinaks, Uz (Oghuz), Cuman (Kypchak) coming from North of the Black Sea in IX-XI. centuries or the descandants of Turkmens settled Dobruja following the abdication of Anatolian Seljuk Sultan, İzzeddin Keykuvas II. who took refuge to Byzantine because of Mongol's Pressure in 1261. Many different claims and comments have been made about where Gagauz name derives from. The general opinion is that the Gagauz name consists of the suffixes“Gaga”and“Uz”. The first part of the“Gaga / Gag”comes in many different meanings with different shapes and pronunciations, while the second part of the word“Uz”refers to the Oghuzs and Gagauz refers an Oghuz tribe or the name or title of the community. In this respect, it is thought that Gagauz derives from Gök Oğuz, but as a result of the recent researches it is the common view that the name Gagauz comes from Anatolian Seljuk Sultan, İzzeddin Keykuvas II.
Benzer Tezler
- The origin of Gagauzes in the early historical periods
Erken tarihi dönemlerde Gagauzların menşei
SİNAN ALPER SAKA
- The Gagauz: Past and present
Gagauzlar: Geçmiş ve bugün
AYTEN KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
1997
Uluslararası İlişkilerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN KIRIMLI
- Komrat kasabasının monografisi
Monography of Komrat town
NINA PETROVICI
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAKİZE AYTAÇ
- Gagauzların dil durumu üzerine toplumdilbilimsel bir inceleme
A sociolinguistic study on the language situation of Gagauz people
CEMRE DİLEKTAŞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- Gagauz yazar Mina Köse'nin şiirleri üzerine inceleme
Gagauz analysis on the poems of Mina Köse
TUBA ÇİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİNA PETROVICI