Anksiyete duyarlılığının ve sosyal anksiyeteye eşlik eden anksiyete duyarlılığının azaltılmasında bilişsel-davranışçı müdahale programının etkisi
The effect of cognitive behavioral intervention program for reducing anxiety sensitivity and anxiety sensitivity accompanying social anxiety
- Tez No: 511238
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET YAZICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Anksiyete psikolojik problemlere eşlik eden ve birçok psikopatolojik formun kökeninde yer alan temel belirtilerdendir. Normal sınırlar içerisindeki anksiyete bireyi harekete geçirici bir duygu olarak işlev görürken, anormal düzeydeki anksiyete bireyin kişisel, sosyal, akademik veya mesleki işlevselliğini bozar. Bu durum anksiyeteye yol açan faktörlerin incelenmesi ve anksiyeteyi azaltmaya dönük müdahale programlarının geliştirilip uygulanması ile ilgili araştırmalara ivme kazandırmıştır. Anksiyete ile ilişkisi olan anksiyete duyarlılığı yüksek anksiyete duyumlarından korkma olarak ifade edilen bir durumdur. Bilişsel-davranışçı yaklaşım psikolojik belirtiler ve ruhsal problemlere müdahalede etkililiği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış bir müdahale yöntemidir. Bu yaklaşım anksiyeteyle ilişkili sorunlarda da sıklıkla tercih edilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, anksiyete duyarlılığının ve sosyal anksiyeteye eşlik eden anksiyete duyarlılığının azaltılmasında bilişsel-davranışçı müdahale programının etkisini incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama ve ön test-son test-kontrol gruplu yarı deneysel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklemi üniversite öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın pilot uygulama aşaması için 710 kişiye (Kadın=515, Erkek=195), asıl uygulama aşaması için 920 kişiye (Kadın=684, Erkek=236) ölçek takımı uygulanmıştır. Veri toplama araçları olarak Kısa Semptom Envanteri, Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3, Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği ve Bilgi Toplama Formu kullanılmıştır. Araştırmanın pilot ve asıl uygulamaları için iki deney ve iki kontrol grubu oluşturulmuştur. Araştırmada yer alan deney gruplarına bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı 10 oturum süren müdahale programı uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarından ön test-son test ve izleme ölçümleri alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, bilişsel-davranışçı müdahale programı anksiyete duyarlılığının azaltılması üzerinde etkilidir. Sosyal anksiyetesi ve anksiyete duyarlılığı yüksek bireylerden oluşan deney gruplarında anksiyete duyarlılığı azaldığında sosyal anksiyetenin de azaldığı görülmüştür. Bilişsel-davranışçı müdahale programının etkisi pilot uygulamada müdahale bittikten dört ay sonra; asıl uygulamada müdahale bittikten üç ve altı ay sonra devam etmiştir. Anksiyete duyarlılığının bilişsel, fiziksel ve sosyal belirtilerden korkma bileşenlerinin sosyal anksiyeteyi yordama düzeyini belirlemek amacıyla yapılan çoklu regresyon analizinde, kurulan regresyon modelinin sosyal anksiyetedeki toplam varyansın %18'ini anlamlı olarak açıkladığı bulunmuştur (p
Özet (Çeviri)
Anxiety is a main symptom that accompanies psychological problems and is considered as an origin of many psychopathological forms. Anxiety, within the normal limits, can serve as a motivational drive for human funcitioning; if the individual feel higher level anxiety, he/ she can have difficulties in maintaining personal, social, or occupational functioning during these problematic times. In this sense, it is critical to examine the role of cause-effect factors that might lead to anxiety and to develop necessary intervention and prevention programs to tackle with this problem. Therefore, there is growing research trend to scrutinize anxiety and its predictors. Anxiety sensitivity refers to the fear of anxiety related sensations. Growing body of research show the effectiveness of the cognitive-behavioral approaches on dealing with anxiety problems through effective intervention and prevention programs. In fact, the cognitive-behavioral apprach is widely used to overcome anxiety related problems. The main goal of the current research is to examine the role of cognitive-behavioral intervention program in reducing anxiety sensitivty and anxiety sensitivity accompanying social anxiety. The researcher use the correlational and pretest-posttest-control group quasi-experimental research design. The sample of the current study consists of university students. For the pilot study of the research the data were collected from 710 (Female = 515, Male = 195) college students, for the main study 920 college students (Female = 684, Male = 236) rated the set of inventory for data collection. The study employed Brief-Symptoms Inventory, Anxiety Sensitivity Index-3, Liebowitz Social Anxiety Scale, and Demographic Information Form. During the implementation process, the researcher selected two control and two experimental groups for both pilot and main studies. For the experimental groups, the researcher conducted a 10-weeks long cognitive-behavioral intervention program. Accordingly, the researcher employeed pre-post tests and follow-up to collect the data. The current research findings showed that the cognitive-behavioral intervention program had statistically and significantly effect on reducing anxiety sensitivity. In experimental groups consisting of individuals with high social anxiety and anxiety sensitivity, when the participants' anxiety sensitivity reduces during the intervention, there was also a decrease in their social anxiety as well. Follow-up findings yielded that the pilot group participants exhibit lower level anxiety sensitivity even after 4 months following the intervention. For the main study, participants showed the same trend even after 3 to 6 months following the intervention. The multiple regression method was also used to examine the role of anxiety sensitivity (i.e., fear of social symptoms, fear of cognitive symptoms, and fear of physical sypmtoms) in social anxiety. The results demonstrated that the predictors explained 18 % variance of social anxiety (p
Benzer Tezler
- Anksiyete duyarlılığı indeksi?3'ün türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışması
The validity and reliability of turkish version of anxiety sensitivity index-3
ATIL MANTAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2008
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEYAZIT YEMEZ
- Anti-nöbet ilaç kullanan epilepsi tanılı çocuklarda, interiktal anksiyete düzeyi ve anksiyete ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of interictal anxiety level and anxiety-related factors in children with epilepsy using anti-seizure drugs
BUSE YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ÜNAY
- Sosyal anksiyetede anksiyete duyarlılığı, çocukluk çağı travmaları ve erken dönem uyumsuz şemalar
Anxiety sensitivity, childhood trauma and early maladaptive schemas in social anxiety
ASENA HATİCE KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFİYE SÖĞÜTLÜ
- Çocuklarda anksiyete duyarlılık ölçeği uyarlama ve geçerlik güvenirlik çalışması ve depremzedelerde anksiyete duyarlılığı
Validity and reliability of childhood anxiety sensitivity index and anxiety sensitivity in who were faced with earthquake
SAVAŞ YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. EMİNE ZİNNUR KILIÇ
- Social interaction anxiety among university students: The role of risk and protective factors
Üniversite öğrencilerinde sosyal etkileşim kaygısı: Risk ve koruyucu faktörlerin rolü
AYŞE IRKÖRÜCÜ KÜÇÜK
Doktora
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OYA GÜNERİ