Küçük ölçekli parkların etki alanlarına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin irdelenmesi: İstanbul-Beşiktaş ilçesi örneği
Study of the value that small scale parks add to the service areas and their potential for use, the case of Besiktas district in Istanbul province
- Tez No: 512343
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Landscape Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Endüstri devrimi ile kırsal alanlardan kentsel alanlara doğru olan göç hareketleri büyük şehirlerde hızlı nüfus artışına sebep olmuştur. Kentlerin büyümesi plansız yapılaşmalarla devam etmiş ve bu da günümüz de dahil olmak üzere engellenemeyen bir problem olmuştur. UNWUP (2014) verilerine göre dünya nüfusunun yaklaşık %54'ü kasaba ve şehirlerde yaşamaktadır ve bu oranın 2050'li yıllarda %70'e çıkacağı öngörülmektedir. Türkiye'de 1950li yıllarda yaşanan ekonomik gelişmeler ile gerçekleşen göç sonrası büyük şehirlerde nüfus artışı yaşanmıştır. The World Bank verilerine göre ülkemizde 1990 yılında %59 olan kentleşme oranı 2015 yılında %73 olmuştur. Yaşanan bu nüfus artışları ile kişi başına düşen yeşil alan oranları azalmakta, imar planlarında ve çeşitli literatürlerde söz konusu olan normlar sağlanamamaktadır. Türkiye kentleri için 14.06.2014 Resmî Gazete'de yayımlanan 'Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'ne göre hizmet etki alanı 500 m. olan Sosyal Açık ve Yeşil Alanların kişi başına 10m² olarak belirlenmesine rağmen İstanbul'da bu oran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 2010-2011 İstanbul Çevre Durum Raporu'na göre 6,05 m²'dir. Kentleşme ile beraber şehirlerdeki mevcut yeşil alanlar her geçen gün tahribata uğramakta, yeşil alanların maddi ve manevi değeri artmakta fakat miktarı azalmakta, yeşil alana erişim giderek daha güç olmaktadır. Kentsel yeşil alanlar kentlilerin günlük rekreasyon ihtiyacını karşılarken, insan ve doğa arasında bozulan ilişkiyi onarmaktadır. Yoğun yapılaşmaya maruz kalan kentlerde büyük ölçekli yeni yeşil alanların oluşturulması güçleşirken birbirinden bağımsız çok sayıda küçük ölçekli yeşil alan bulunabilmektedir. Bu küçük ölçekli yeşil alanlar kentlilerin dinlenme amacıyla kullandığı, çocuklarının oynadığı, salıncakta sallandığı veya geçerken fark etmediği alanlar olabilmektedir. Kentlilerin kolaylıkla erişebileceği bu yeşil alanlar büyük ölçekli parkların uygulamaya konulamadığı alanlarda hizmet verebilmektedir. Küçük ölçekli parkların hizmet etki alanına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin incelendiği bu tez çalışmasının birinci bölümde küçük ölçekli parkların kent ve kentliler için önemine dair bir giriş yapılmış, tezin amacı belirlenmiş, kapsamı ve yöntemi tarif edilmiştir. İkinci bölümde kentsel yeşil alan ve park kavramının tanımları yapılmış, farklı ülkelerde yapılan park sınıflandırmaları incelenmiştir. Parkların hizmet etki alanlarına kattıkları sosyo-ekonomik, ekolojik ve sağlık işlevlere değinilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde küçük ölçekli parkların etki alanına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin incelenmesi için Beşiktaş İlçesi çalışma alanı olarak seçilmiştir. İlk olarak Beşiktaş İlçesi'nin genel özellikleri, kentsel gelişimi araştırılmıştır. Beşiktaş'ta yer alan parklar incelenmiş, hizmet etki alanları ölçülmüştür. Tezde araştırma yöntemi olarak 1.000 m²'nin altında park bulunan her mahalleden bir park seçilerek 15 parkta toplam 375 adet kişi ile yüz yüze anket yapılmıştır. Elde edilen veriler ile küçük ölçekli parkların kullanıcı profilleri, kullanım amaçları, hizmet etki alanı ve çevresine kattıkları değerler saptanmıştır. Çalışmanın son bölümünde küçük ölçekli yeşil alanların kullanıcıları, kulanım şekilleri, kullanım amaçları hakkında yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir. Bu parkların çevresine kattıkları sosyo-ekonomik, ekolojik ve fiziksel işlevlere değinilmiştir. Yapılan gözlemler ve anket sonuçlarına göre küçük ölçekli parkların geliştirilmesi ile ilgili hem genel ve hem de Beşiktaş özelinde önerilerde bulunulmuştur. Sonuç olarak akademik literatürde yer almayan fakat yerel yönetimler tarafından yapılan sınıflandırmalarda yer alan küçük ölçekli parklar hizmet etki alanlarına sosyo-ekonomik, ekolojik, fiziksel ve sağlık yönünden çok sayıda fayda sağlamaktadır. Alan çalışmasının verileri Kopenhag'da yapılan benzer araştırmayla kıyaslanınca kullanıcıların yaş aralıkları, parkı kullanım saatleri, günleri ve sıklığı, parkta geçirdikleri süre, parka ulaşım şekilleri ve mesafeleri, parkı kullanım türleri ile ilgili benzer sonuçlar ortaya çıktığı görülmektedir. Küçük ölçekli parklar tüm yaş gruplarına hitap etmesine rağmen daha çok 25-44 yaş grubu tarafından kullanılmaktadır. Parklar hafta içleri tercih edilirken, kullanım saatleri genelde öğleden sonralarıdır. Kullanıcılar parka ortalama 300 m. mesafeden yürüyerek gelmektedir. Parklarda çeşitli kullanımlar yer almasına rağmen kullanıcılar daha çok dinlenme ve sosyalleşme amacıyla bu alanları kullanmaktadır. Araştırma sonucunda, kentlerde artan yapılaşmaya karşı küçük ölçekli yeşil alanların daha etkin kullanılması önerilmektedir. Bu kapsamda yapılacak planlamaların kullanıcıların ve kentin ihtiyacına yönelik olması gerekmektedir. Küçük ölçekli parklar kullanıcıların 300m. içerisinde ulaşabildiği dinlenme ve sosyalleşme alanlarıdır. Yeni yapılacak olan uygulamaların parkların hizmet etki alanında yer almayan bölgelerde olması ve çok çeşitli fonksiyonlar yerine yeşil alan dokusunun ortaya çıkarılması önerilmektedir. Parkların ekolojik faydalarını arttırmak için uzmanlar ile iş birliği yapılmalıdır. Yol kenarında yer alan parklarda araç gürültüsünü ve egzozunu absorbe edecek bitkilendirmeler tasarlanmalıdır. Kentlilerin artan yeşil alan ihtiyacını karşılamak için, kullanılmayan ve terk edilmiş alanların küçük ölçekli parklara dönüştürülmesi kentlerin yaşam kalitesini arttırmak için önemli bir rol oynayacaktır.
Özet (Çeviri)
Migration activities, which have been from rural areas to urban areas with the industrial revolution, have caused a rapid increase in population in the big cities. The growth of the cities has continued with unplanned settlements, and this has been an unpreventable problem until now. According to UNWUP (2014) data, about 54% of the world's population live in towns and cities, and it is predicted that this ratio will increase to 70% in 2050's. In the 1950s population growth was observed in big cities due to the migration that took place as a result of the economic growth experienced in Turkey. According to the World Bank data, the urbanization rate, which was 59% in our country in 1990, has become 73% in 2015. With these population increases, the proportion of green areas per capita is decreasing. Istanbul is a mega-metropolitan city with the highest population density in Turkey. It is observed that the need for green areas as defined by the existent by-laws in this city cannot be realized. Despite the increasing need for more green areas, there is a continuous decline in the size of such areas because of both the unplanned urbanization and the violation of the existing regulations. Norms that are mentioned in development plans and various literature cannot be achieved. Although 'Spatial Plans published in the Official Gazette on 14.06.2014 for the provinces of Turkey state that the Social Open and Green Areas with a service area of 500 m should be 10 m² per person according to the Construction Regulations, in Istanbul this ratio has been determined as 6.05 m² according to the 2010-2011 İstanbul Environmental Status Report of the Ministry of Environment and Urbanization. There is a dense development in the present-day urban district of Besiktas. Although it has a relatively low population density, Besiktas is heavily utilized daily because of its central location at the intersection of important routes and of its commercial and business centers. Hence, with all these features, there is an ever-increasing need for green recreational areas in Besiktas. With the urbanization, the existing green areas in the cities are undergoing destruction day by day; the material and spiritual values of the green areas are increasing; however, its amount is decreasing, access to green space is becoming increasingly difficult. While the urban green spaces meet the daily recreation needs of the urbanites, they repair the relationship between human and nature. Final declaration of Habitat 3 Urban Agenda 2016 states: We commit ourselves to promoting safe, inclusive, accessible, green and quality public spaces, including streets, sidewalks and cycling lanes, squares, waterfront areas, gardens and parks, that are multifunctional areas for social interaction and inclusion, human health and well-being, economic exchange and cultural expression and dialogue among a wide diversity of people and cultures, and that are designed and managed to ensure human development and build peaceful, inclusive and participatory societies, as well as to promote living together, connectivity and social inclusion. In cities exposed to intensive construction, while the creation of new large-scale green areas becomes difficult, a large number of independent small green areas can be found. These small-scale areas may be green areas where urbanites rest, children play, swing and maybe not noticeable while passing by. These green areas, which can be easily accessed by urbanites may serve in the areas where large-scale parks cannot be put into practice. In the first part of this thesis study in which the values the small-scale parks add to the service areas, and their potential for usage are reviewed, an introduction has been made on the importance of small-scale parks for the city and urbanites, the purpose of the thesis has been determined, its scope and method have been described. This study aims to propose recommendations for obtaining maximum benefits from small-scale city parks and for their improvement to the expected level. It is hoped that these recommendations will contribute to the optimal use of the green areas with their economical, ecological, social and physical values, and to help in planning and creation of cities with a good quality of life. In the second part, definitions of urban green space and park concept have been made, park classifications in different countries have been examined. The socio-economic, ecological and health functions that parks bring into service areas have been addressed. This study addresses the importance of parks, a type of urban green areas developed in empty quarters within the cities, for the city and its settlers. Using the past to present definitions of park, it is emphasized that besides being green areas, parks are social areas open to the use of public at large, with an important function to develop the sense of community among the users. It is therefore important to focus on the economic and environmental uses of green areas and integrate these uses into the spatial planning process. In the third part of the study, to examine the values of the small-scale parks and their use potential Beşiktaş District was selected as the study area. Firstly, the general features of Beşiktaş District and its urban development have been researched. The parks in Beşiktaş have been reviewed, and service areas have been measured. As a research method in the thesis, a park below 1,000 m² was selected from every neighborhood, and a total of 375 people in 15 parks were interviewed. With the data collected, small-scale parks' user profiles, intended uses, service areas and the values they add to their surroundings have been examined. In the last part of the study, users of small-scale green areas, usage types and usage purposes have been evaluated. The socio-economic, ecological and physical functions that these parks provide to their environments have been addressed. According to observations and survey results, suggestions have been made about the development of small-scale parks both in general and in Beşiktaş. Consequently, small-scale parks, which are not included in the academic literature but are included in classifications made by local governments, provide several benefits to service areas such as socio-economic, ecological, physical and health benefits. When the data of the space study is compared to a similar study done in Copenhagen, it is seen that similar results have been found regarding the age ranges of users, hours, days and frequency of use, time spent in the park, types of transportation and distances to the park, types of park use. Small-scale parks are mostly used by the age group of 25-44, although they appeal to all age groups. While parks are preferred during the week, they are mostly busy usually in the afternoons. Users come on foot from an average distance of 300 meters from the park. Although there is a variety of uses regarding parks, users are more likely to use these areas for recreation and socialization. Conversion of unused abandoned areas into small-scale parks for recreational need of the urbanites are important for future development of sustainable cities. In the metropole cities, where the urbanites have restricted access to nature, it is crucial to properly plan, design and use such areas for the recreational purposes. As a result of the research, it is suggested to use small-scale green areas more efficiently against the increasing construction in the cities. In this context, the planning to be done should be according to the needs of the users and the city. Small-scale parks are within reach of 300m for users, and they are the areas of rest and socialization. In new applications, it is recommended that the parks are located in areas that are already not included in the service areas of other parks and that the green field texture is revealed more instead of various functions. To increase the ecological benefits of parks, cooperation with experts should be made. Planting must be designed in roadside parks to absorb the vehicle noise and exhaust. To meet the increasing green area need of urbanites', converting unused and abandoned areas into small-scale parks will play an important role in increasing the quality of life in cities. As the urbanization continues at a rapid rate, it is very important to effectively plan for green areas for creating healthy and sustainable cities. One significant criteria to make cities safe and sustainable is to create green public areas and to improve city planning and management with participation and inclusion of all the stake holders. During the planning stage, it is of utmost importance to benefit from the green areas of all scales, because of the great need for such areas.
Benzer Tezler
- Beşiktaş ilçesi parklarında yeşil alan kalitesi belirlenmesine ve rekreasyonel eğilim saptanması üzerine bir araştırma
A research on the determination of green area quality and detection of recreational trends in Beşiktaş district parks
BURCU ŞALİKOĞLU GİRGİN
Doktora
Türkçe
2021
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİK HAKAN ALTINÇEKİÇ
- A novel gripper design based on series elastic actuator for object recognition and manipulation
Nesne tanıma ve manipülasyon için seri elastik eyleyici çalışma prensibine dayanan yeni bir uç eyleyici tasarımı
OZAN KAYA
Doktora
İngilizce
2023
Mekatronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENİZ ERTUĞRUL
- Numerical simulation of a magnetoplasmadynamic arcjet thruster
Eksenel simetrik bir manyetoplazmadinamik itici içindeki akışın sayısal simülasyonu
MELİH ALTINÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
1993
Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. UMUR DAYBELGE
- Türkiye'de ve Dünya'da mevduat sigorta sistemi
Deposit protection system in Turkey and in the world
ÖZGÜR DÖKDÖK
- Odun esaslı levha ürünlerinin ebatlanmasında ortaya çıkan tozların ölçümü: Gaziantep ili örneği
Measurement of dust emerged in the sizing of wood-based board products: sample of Gaziantep province
AHMET GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ağaç İşleriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN SERİN