El-Haydırî'nin (894/1489) 'Kitâbü'l-Ğarâm bi Edilleti'l-Ahkâm' adlı yazma eserinin edisyon kritiği ve İbn Hacer'in 'Bülûğu'l-Merâm min Edilleti'l-Ahkâm'ı ile mukâyesesi
The critical edition of 'Kitab al-Gharam bi Adillat al-Ahkam' of al-Khaidiri (894/1489) and its comparison with 'Bulugh al-Maram min Adillat al-Ahkam' of Ibn Hajar
- Tez No: 531259
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET TAHİR DAYHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1136
Özet
Hâfız Kutbüddîn el-Haydırî (894/1489), el-Ğarâm bi edilleti'l-ahkâm adlı eserini, fukahânın metoduyla ve Şâfiî mezhebine uygun şekilde te'lif etmiştir. Eserine bir mukaddime ile başlamış, orada yöntemini ve kitabında kullandığı kaynaklarını anlatmış; ardından İslâm kavâidinin esası olduğu ifade edilen hadîsleri verdiği bir bâb ile giriş yapmıştır. Eserde 2136 hadîs içeren 28 fikhî bölüm (kitâb) zikretmiş ve bir sonuç (hâtime) bölümü ile tamamlamıştır. Hâtime'de, mükerrer hadîslerin seçiminde, onlara hüküm verilmesinde ve mânalarının açıklanmasındaki yöntemini izah etmiş, sonrasında da Câmiu'l-mehâsin adını verdiği ve güzel edeblerden bahseden hadîsleri zikrettiği bir bâb ile kitabını bitirmiştir. Müellif eserini, konuyla ilgili hacimli eserlere müracaat etmekten, temel birçok meseleyi araştırmaktan talebeyi müstağni kılacak şekilde muhtasar tutmuş ve böylece istifâde kolaylığını temine çalışmıştır. Müellif Kutbüddîn el-Haydırî, Şeyhu'l-İslâm Hâfız İbn Hacer el-Askalânî (852/1448)'nin yakın talebelerindendir. Bizzat hocası onu“Hâfız”diye vasfetmiştir. Hatta el-Haydırî, İbn Hacer'in kendilerine özel nasihatlerde bulunduğu on kişiden birisidir. Müellif kitabını, hocasının kitabı olan Bülûğu'l-merâm'ın tarzı üzere yazmıştır. Ondan hem istifâde etmiş hem de bazı önemli ilavelerde bulunmuştur. Bununla birlikte hocasının bir takım hatalarına notlar (istidrâk) düşmüştür ki biz de iki kitap arasında mukâyese yaptığımız bölümde bunlara dikkat çektik. Müellif el-Haydırî, eserine aldığı ahkâm hadîslerinin mânalarını ve garîb kelimelerini açıklamış, münekkit muhaddislerin sözlerinden istifâde ederek isnâdlardaki illetler ve râvîler hakkında değerlendirmelerde bulunmuş, çoğu yerde onların hadîsler hakkındaki hükümlerini tahkîk etmiş ve hadîslerin tahrîcinde bir takım önemli ve yararlı malumâta (letâif-fevâid) dikkat çekmiştir. Böylece tahrîc, ilel, cerh-ta'dîl ve hadîslerin mânalarını izah hususunda ilmî yöntemin gereğini hakkıyla ifa etmiştir. Bütün bunlar, el-Haydırî'nin eserine, aynı alandaki diğer çalışmaların çoğundan daha üstün bir özellik kazandırmıştır. el-Ğarâm bi edilleti'l-ahkâm üzerine yaptığımız bu çalışma, iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; müellifin hayatı, en önemli eserleri ve üstlendiği vazifeler ele alınmış, hem bu eser hem de ilgili önceki eserler ile nüshalar tanıtılmış, arkasından el-Ğarâm ile Bülûğu'l-merâm'ın“muhtevâ, kitablar, bâblar ve tahrîc”bakımından mukâyesesi yapılmıştır. İkinci bölüm ise, kitabın iki farklı yazma nüshaya dayanan tahkîkli neşrini içermektedir ki bu yazmalardan biri müellifin hattıyla, diğeri ise kendisi hayatta iken kaleme alınmıştır. Yaptığımız tahrîc çalışması, isnâdlar hakkındaki hükümleri, el-Ğarâm'daki hadîsler ile Bülûğu'l-merâm'daki hadîslerin mukâyesesini içermektedir. Bizi bu çalışmayı tamamlamaya muvaffak kılan Allah'a hamd ederiz.
Özet (Çeviri)
Al-Hafiz Qutbud-din al-Khaidiri (894/1489) has written a book named as al-Gharam bi adillat al-ahkam on the way of jurists (Fuqaha) according to the school of Imam al-Shaafi'. He started his book with a preface. In preface he described his method and his sources. After that he brought the first chapter named:“The chapter of those narrations in regard of which it is said that the laws of Islam depend on them”. He mentioned 28 legal/fiqhi chapters (kitab) that contain 2136 hadiths. He ended his book with a conclusion (hatimah) in which he again illustrated his method of being careful and selecting ahadith. He also discussed the carefulness regarding the determination of order on ahadith and their meanings. After that he wrote a subchapter (bâb) in the end of the book and named it as“A comprehensive chapter of the virtues”(Jāmi'ul-Mahāsin). He made his book a short book so that the students of this book could get rid of the search in long books and of reading the main sources and so that it could be beneficial for its readers and easy for its seekers. As we know that al-Khaidiri was one of the important students of Sheikhul-Islam Ibn Hajar al-Asqalani (852/1448) not only this but also he titled him as“Hafiz”and he was one of the ten testified students of Ibn Hajar. Khaidiri has written this book on the way of his teacher's book Bulugh al-Maram min Adillat al-Ahkam. Thus he utilized it and came with an additional information. He also amended (istidrak) the fancies (awham) of his teacher. We have determined those places while comparing both books. He has elaborated the meanings of the hadiths and untied its riddled (gharib) words. He also has given a touch to the weaknesses (ilal) of its chain (sanad) and narrators (ruwat). For this he acquired the quotations of the profound scholars of this field. Mostly he followed their verdicts (ahkam) on the ahadiths. He also indicates towards the niceness (lataif) and benefits (fawaid) of hadith while its references. Thus he benefited and done a good work in the references of hadith (tahrij) and in justification and falsification (jarh-ta'dil), and in the explanation of the meaning of the ahadith that made a clear importance for this book which made it superior than rest of the book written in this field. For the purpose to fulfill these benefits, we have divided the work on al-Gharam bi Adillat al-Ahkam into two parts. The first part is specified for the introduction of the author, his important writings, works, the study of the book written before it, description of its scripts, after that we presented a comparison between the book al-Gharam and the book of his teacher named Bulugh al-Maram in the context of their content and subject, chapters and their subchapters and lastly on the references of the hadiths (tahrij). As far as the second part is concerned, it contains the investigation depending on two of the hand scriptures. One of them is written by the author himself another one was written by someone else in his life. This part also includes the reference of hadiths and the order of their chain (asanid) in addition to the comparison with ahadith those of Bulugh al-Maram.
Benzer Tezler
- شخح رسالة الدو ا رء لجلال الجین الجواني
El-Hayderî'nin Şerh Ala ez-Zevrâ li'Devvanî adlı eserinin edisyon kritiği ve muhtevasının değerlendirmesi - The edition criitique of al-Haydarî's book called 'Sharh Ala al-Zavrâ li Dawanî' and its content analysis
MAHIR ZAKVAN RAMZI
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KESKİN
- El-Hayderî'nin Ed-Devvânî'nin 'Risâletu Ef'âli'l-'İbâd' adlı eserine yazdığı 'Gayetu't-Tahkik' adlı şerhe göre kulların fiilleri ve şerhin tahkiki
Acording to Ad-Dawani's 'Risâletu Ef'ali'l-'iİbâd' actions of servants and the enquiry of al-Hayderi's 'Gayetu't-Tahkik'
SAMAN SMAEL QADER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET KESKİN
- Haydar b. Ahmed el-Mâverânî'nin, Et-teftazânî'ye ait 'Nesefî Akaidi' şerhine, Hayâlî'nın yazdığı haşiye üzerine kaleme aldığı Ta'lîkâtındaki ilahiyat ile ilgili görüşleri
Haydar b. Ahmad al-Maverani's opinions about the theology in his annotation on al-Hayali's postscript about commentary of 'Nesefi Akaidi' written by al-Taftazani
HISHYAR TAHER OMAR OMAR
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM ÖZARSLAN
- تعليقات على سورة الفاتحة من تفسير القاضي البيضاوي للشَّيخ صبغة الله الحيدري (ت: 1187ه)دراسة وتحقيق
Şeyh SabğatülAllah El-Hayderi, (Ö. 1187 AH) tarafından El-Kazi El-Beyzavi'nin Fatiha Suresi'nin yorumlanması hakkında yorumlar
ALFAROK OMAR KHEDHRE ALI ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YACOUB
- صبغة الله الأوّل الحيدري ومنهجه في حاشيته على تفسير سورة الفاتحة للبيضاوي
Sibgatullâh el-Evvel el-Haydarî ve menhecuhu fî hâşiyetihi 'alâ tefsîri sûretil-Fâtiha lil-Beydâvî
WSHYAR QADER KHUDHUR KHUDHUR
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTefsir Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SELİM AYDAY