Özbekistan ekonomi politikası ve son ekonomik gelişmeler
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 53749
- Danışmanlar: PROF.DR. TEZER ÖCAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1996
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
IV ÖZET Özbekistan'ın yüzölçümü 447.400 km2,dir. Özbekistan arazileri Ceyhun ve Seyhun nehirleri arasındadır. Ülkenin 4/5'ini batıda düz ve kurak araziler oluşturur. Güney ve güneydogu'da çeşitli büyüklükte havzaların yer aldığı Cumhuriyet 'te, Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin dışında, Aral gölünün havzası içinde kalan 600'ü aşkın akarsu vardır. Yıllık ortalama yağış miktarının 200 mm. olduğu Özbekistan'da kurak bir kara iklim hüküm sürmektedir. Ülke, yaz sıcaklığının yüksekliği ve gün ışığının fazlalığı nedeni ile pamuk, incir gibi bazı tarımsal ürünlerin üretimine çok elverişlidir. Özbekistan topraklan birbirinden çok farklı topografik yapısı ve özellikle su rejiminin etkileri ile değişik karakterlerde oluşmuştur. Çok dar alanda bile topraklar arasında farklılıklara rastlanmaktadır. Ülkenin beşte dördünün tipik çöl karakterindeki düzlüklerle kaplı olmasına karşın çok fazla ırmak ve nehirlerin kaynaklandığı dağlardan düz çöllere doğru giden su yollarında ve vadilerde organik maddece zengin, derin çayır-mera bitki örtüsü altında oluşmuş koyu kahverengi topraklara da rastlanmaktadır. Özbekistan'ın nüfusu 1994 yılının istatistik bilgilerine göre, 22.192.000'dir. Arazi genişliği ve nüfus miktarı dikkate alındığında Özbekistan BDT ülkeleri arasında yüz ölçümü bakımından beşinci ve nüfus bakımından üçüncü sırayı almaktadır. Özbekistan nüfusunun %39'u kentlerde, %61'i köylerde yaşamaktadır. Kırsal nüfusun oranı yıllara göre artış göstermektedir. Nüfusun yaklaşık %50'sini 18 yaşın altındaki gençler oluşturmaktadır. Özbekistan tarım, sanayi ve doğal kaynaklar bakımından ileri düzeydedir. Ülkede geniş doğal gaz, petrol ve kömür yatakları vardır. Yılda 48-50 milyar m3 doğal gaz üretiminin ülke ihtiyacı dışındakikısmı dış ülkelere satılmaktadır. 48 milyar Kvh elektrik enerjisi üretiminin ülke ihtiyacı dışındaki kısmı dış ülkelere satılmaktadır. Ülkede petrol üretimi de ülke ihtiyacını karşılayacak düzeyde artırılmaktadır. Özbekistan madenler bakımından da zengindir. Altın, bakır, çinko, kurşun, tungsten, molibden ve mermer yatakları vardır. Ülkede dünyanın en saf altım çıkarılmaktadır. Ülkede sanayi geliştirme çalışanlar bulunmaktadır. iki büyük otomobil fabrikasının kuruluşu 1996'da tamamlanacaktır. Özbekistan Temmuz 1994'den itibaren“Som”adı altında kendi parasını tedavüle sunmuş, ulusal para, yabancı yatırımlar, dış ticaret ve kambiyo rejiminin liberasyonu yönünde bir dizi önlemler alınmıştır. Özbekistan'da 1991 yılında yükselmeye başlayan ve giderek artan bir enflasyon, 1992 yılında %836 olmuş, 1995 yılında hükümet ve Merkez Bankası'nın uyguladığı sıkı mali politikalar sonucunda 1994'e nazaran endeksi 1.5 kat azalmıştır. Ülkede gayrisafi yurtiçi hasıla 1995*de 1994'de nazaran, %98.8 olarak gerçekleşmiştir. Özbekistan BDT ile daha çok sanayi ürünleri ve hammadde ticareti yapmakta olup kablo, lif pamuk, çimento, traktör, ekskavatör, kompresör, dizel yağı gibi ürünlerde dış satımcı, kömür, dizel yakıtı, mineral gübre ve orman ürünlerinde dışalımcı konumundadır. BDT ile dış ticarette Rusya ön sırayı almaktadır. BDT dışı ülkelerle ticaretinde ilk sırayı İsviçre almaktadır. Bu ülkenin Özbekistan dış ticaretindeki payı %22.5'dir. Hollanda, Almanya, İngiltere, Çin, ABD ve Türkiye'nin Özbekistan dış ticaretindeki payı %5.6'dır.VI Özbekistan'ın Türkiye'ye 42.4 milyon dolar olan dışsatımının %81.6'smı pamuk ipliği ve pamuklu kumaş oluşturmaktadır. Özbekistan'ın Türkiye'den dışalımı gıda ve kimyasal maddelerden oluşmaktadır. Yıllara göre, gayrisafi yurtiçi hasılada özel işletmeler, sanayi ürünlerinin payı artmaktadır. 1995'de gayri safi hasılanın %67'si devlete ait olmayan iş yerlerinde üretilmiştir. Bu örnek, üretimde devletin monopol egemenliğine son verildiği kanıtlamaktadır. Gelişmiş ülkeler ve Türkiye'ye piyasa şartlarında çalışabilecek kadroları oluşturmak için, öğrenciler gönderilmiştir. Bu öğrenciler ülkede en çok ihtiyaç duyulan uzmanlık alanlarında üniversitelerde okumaktadırlar. Reformun ikinci etap projesine göre, Buhara, Minbulak kentlerinde petrol ve gaz üretecek fabrikalar kurulmaktadır. Bu fabrikalar faaliyete geçtikten sonra ülke dış ülkelere ihraç edebilecek duruma gelecektir. Tarımda kullanılan mineral gübreler Rusya'dan getirilmekte, ancak Kızılkum, Semerkant ve Almalık şehirlerinde kurulmakta olan gübre fabrikalar üretime başladığında, Rusya'ya bağımlılık azalacaktır. Ülkede zorunlu tüketim malları üretimini geliştirmek için, dış ülkelerle ortak şirket kurmaya yönelik projeler hazırlanmaktadır. Devlet ülke içinde tüketim malları üreten işletmeleri her yönden desteklemektedir. Reformun ikinci etap projesi hazırlanırken, uygulamanın zayıf yönlerini geliştirmek ve yanlışlıklan düzeltmek için, ülkenin dışa bağımlılığını azaltacak sektörleri geliştirme projeleri belirlemiştir.
Özet (Çeviri)
VX1 ABSTRACT The field of Uzbekistan is 447.400 square km.s. It is located between Seyhun nd Ceyhun rivers. The four fifth of the land is flat and dry in the west. Except from the Seyhun and Ceyhun rivers there are more than 600 rivers in the Aral basin, of the Republic where there are many basins in different sizes in the south and Southeast. There is a dry continental climate in Uzbekistan where the awerage rain qualitity is 200 mm a year. The country is very suitable to raise agricultural products as cotton and fig because of the wourm and sunlight in summer. The grand of Uzbekistan consist of different kinds of soil with different topographical structures especially caused bsy the effects of the water regimes. Differences can be seen even in very narrow places. The four fifth of the country is typical deserts but where fhany rivers come out of the mountains and go to the deserts, brown and mineral rich soil can lso be seen.b The population of Uzbekistan is 22.192.000 according to the statistics in 1994. Uzbekistan is the 5 th in field, the 3 rd in population aong the CIS countries. %39 of the Uzbekistan population lives in cities and the %61 in the rural areas. The population of the rural areas increases year by year, %50 of the population exists of young people under 18 years old. Aqriculture, manufacture and natural regources are in a high level in Uzbekistan. There are large gaz, petroleum, and coal reseurces. The gas production of 48-50 billiard m3 is sold to other countries except from the needs of Uzbekistn and the electricity production of 48 billiard kvh is sold to other countries except fromvııı the reeds of Uzbekistan. The production of petroleum is getting increased according to the requirements. Uzbekistan has also rich mines; Golden, copper, zink, lead, tungsten, molybdenum and marble. The purest golden of the world exists in Uzbekistan. There are activities of developing the industry. The large motor car factories will be finis had by 1996. The Republic of Uzbekistan in July 1994 introduced its own currency-som, took measures and several lows to liberalize national currency, foreign investment, foreign trade, and foreign exchange. Inflation in Uzbekistan began to increase in 1991 and becme %836 in 1992. The government and Central bank applied some hard financial policies and the inflation decreased 1,5 times in 1994. The gross domestic product increased %98.8 in 1995 as to 1994. The trade in Uzbekistan with the other BDT countries is made mostly on industriel products and raw material. Uzbekistan sells cables, cotton fibre, tractor, excavator, compressor, diesel oil etc and buys coal, diesel fuel, mineral fertilizer and wood stuff. In foreign Trade Russia cames first among the other BDT countries.b Except the BDT countries, Switerland cames first in trade. It's share in Uzbekistan trade is %22.5. The share of ands Germany, England, Clina, USA, and Turkey is %5.6. The %81.6 of the exportations of Uzbekistan to Turkey is Cotton fibre and Cotton fabric. Uzbekistan imports food and chemicals from Turkey.IX The share of the privte companies and industrial products in the gross domestic product increses year by year. The %67 of the gross domestic products in 1995 has been produced by the companies aapart from the state. This proved that the state monopoly of th production has been finished. Student are gone to the developed cantries and Turkey to be able to work under the market standards. These students are educated on the most needed fields of Uzbekistan. According to the 2nd stage project of the reform, factories are build in Bahara and Minbulak to produce petroleum nd gaz. After these factories are activated Uzbekistan will be able to export these products. Nowadays the mineral fertilizers are imported from Russia, but after the activtion of the factories in Kızükum Semerkant and Almahk, the dependence to Russia will be decreased. Projects an etablishing companies with other countries are prepared in order to develop the production of the consuming goods. The government supports the companies producing consuming goods in the country. While preparing the 2nd stage project of the reform to improve the weak sides and to correct the arong sides in the application, the projects of the sectors which will increase the dependence to the other countries are made.
Benzer Tezler
- Türk Cumhuriyetleri'nin ekonomik dönüşüm süreci ve bu süreçte uygulanan iktisat politikaları
The Process of economic transformation in Turkish republics and the economic policies
MEHMET DİKKAYA
- Dış ticarette teslim ve ödeme şekillerinde eğitim gereklerinin belirlenmesi
Determination needs of education in terms of payment and delivery in foreign trade
YADIGARJON GAYİPOV
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Özbekistan'ın geçiş döneminde uyguladığı politikaların makroekonomik performansa etkisi
The effect on macroeconomic performance of Uzbekistan's transformation policies
DÖNDÜ KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ÖZTÜRK ÇETENAK
- La coopération entre les pays Turcophones et le nouveau régionalisme
Türk dili konuşan ülkeler arasinda işbirliği ve yeni bölgeselcilik
PELİN MUSABAY BAKİ
Doktora
Fransızca
2020
Uluslararası İlişkilerGalatasaray ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ FAİK DEMİR