Irak Türkmen Türkçesinde soru
Question in Irak Turkmen Turkish
- Tez No: 545084
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NİGAR OTURAKÇI ORBAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Irak Türkmen Türkçesi, Soru Sözcükleri, Ezgi Soruları, Sözdizimi, Anlam, Iraq Turkmen Turkish, Question Sentences, Melody Questions, Syntax, Semantics
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 368
Özet
Bu çalışmada Irak Türkmen Türkçesinde soru cümleleri; soru işaretleyicileri, sözdizimi ve anlam bakımından incelenmiştir. İncelenen metinlerde haḫsı, hanı, hara, harda, hardan, hayza, kim, nanca, ne, nece, neçe, nerede, neçi, nişi, niye ve yav̇ı/yav̇u, Irak Türkmen Türkçesinde kullanılan soru sözcükleri tespit edilmiştir. Çalışmamız, beş bölümden oluşmuştur. İlk bölümde“Giriş”, İkinci bölümde“Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Araştırmalar”, üçüncü bölümde“Yöntem”, dördüncü bölümde“Bulgular”ve beşinci bölümde ise“Sonuç”yer almıştır. Birinci bölüm olan Giriş'te çalışmanın problemi, amacı, önemi, sınırlılıkları ve tanımı yer almıştır. İkinci bölümde,“Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Araştırmalar”başlığı altında Irak Türkmen Türklerinin tarihçesi, yaşadıkları coğrafya, ağızları ve edebiyatı ile ilgili bilgiler yer aldıktan sonra Türkiye Türkçesindeki ve Irak Türkmen Türkçesindeki soru türleri ortaya konmuştur. Daha sonra da soru ile ilgili araştırmalara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise çalışmanın Yöntem'i yer almıştır. Dördüncü bölümde,“Bulgular”başlığı altında Irak Türkmen Türkçesindeki sorular üç açıdan değerlendirilmiştir.“Soru İşaretleyicileri Bakımından”,“sözdizimi bakımdan”ve“anlam bakımından”sorular olmak üzere tasnif edilmiştir. Bu bölümün birinci kısmını oluşturan“Soru İşaretleyicileri Bakımından Soru”,“Sözcük Türü ile Kurulan Soru Cümleleri”ve“Ezgi Soruları”olarak sınıflandırılmıştır. Sözcük türü ile kurulan sorular, zamir, sıfat ve zarf işlevinde kullanılışlarına göre değerlendirilmiştir. Ezgi Soruları ise“I. tip ezgi soruları”ve“II. tip ezgi soruları”olarak sınıflandırılmıştır. Bulgular bölümünün ikinci kısmında ise soru sözcükleri sözdizimsel bakımdan incelenmiştir. Soru sözcükleri, cümle ögelerinde ve söz öbeklerinde yer almaları bakımından iki temel gruba ayrılmıştır. Soru sözcüklerinin anlamsal özellikleri ise Bulgular bölümünün üçüncü kısmını oluşturmuştur. Bu kısımda soru sözcüklü cümleler, doğrudan ve dolaylı olarak iki ana gruba ayrıldıktan sonra gerçek veya sözde oluşlarına göre incelenmiş, ardından da olumlu ve olumsuz anlamları bakımından dört grupta değerlendirilmiştir. Irak Türkmen Türkçesinde soru sözcüklü cümlelerde dolaylı soru örneğine rastlanılmamıştır, ancak gizli dolaylı soru olarak incelediğimiz cümleler bu bölümün diğer kısmını oluşturmuştur. Ayrıca bu kısımda soru sözcüğü olup da soru anlamı taşımayan cümlelere de yer verilmiştir. Çalışmanın beşinci ve son bölümünü ise“Sonuç”oluşturmuştur. Her bölümde yapılan sınıflandırmalar sonucunda sayısal verilerin dökümü tablolar ile belirtilerek Irak Türkmen Türkçesinde soruların kullanım sıklığı ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
In this thesis, questions sentences, question marks in Iraq Turkmen Turkish are examined in the framework of syntax and semantics. In study haḫsı, hanı, hara, harda, hardan, hayza, kim, nanca, ne, nece, neçe, nerede, neçi, nişi, niye ve yav̇ı/yav̇u are question sentences in Iraq Turkmen Turkish. This thesis is divided into five groups:“Introduction”,“Theoretical Explanations and Investigations”,“Method”,“Findings”,“Conclusion”. In introduction we explained the main purpose of thesis, it's boundedness, aim and it's importance. In the second part,“Theoretical Explanations and Investigations”it is examined the history of Turkmen Turkish's their geography, dialects and their literacy. After that the kind of questions both Turkey Turkish and Iraq Turkmen Turkish are clarified. Later we gave place to studies about questions. In third part the method of thesis takes place. Under the name of“Findings”questions in Iraq Turkmen Turkish are examined in framework of“questions marks”,“syntax”and“semantics”. In this first part of this chapter“Questions with Question Marks”,“Questions with the Question Sentences”,“Melody Questions”are taken place. Questions with question sentences are clarified as a pronoun, adjective, adverb. Melody questions are divided into“I. type melody questions”,“II. type melody questions”. In the second of this chapter, question sentences are examined in the framework of syntax. In the third part, questions are examined in the framework of semantics. Question sentences are classified as direct and indirect questions and positive and negative. In Iraq Turkmen Turkish, we did not find indirect questions. Also in this chapter, some questions who do not imply any questioning meaning take place. In conclusion chapter, we come up with the summit of the whole thesis.
Benzer Tezler
- İki dilli ırak Türkmenlerinin yabancı dil olarak Türkiye Türkçesi öğreniminde televizyonun rolü
The role of television in the learning of Turkish language as a foreign language of bilingual Iraqi Turkmens
FATIMAH JUMAAH BAHLOL JAMRJI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ELMALI
- Irak Türkmenlerinin yaygın eğitim yoluyla Latin harfli Türkçe öğrenimi
Turkish-learning in Latin letters through non-formal education of Iraqi Turkmens
MANAL SHAMS ALDEEN BAHAULDDİN WINDAWI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAMZA KOLUKISA
- Arzu ile Kanber Hikâyesi (Milli Kütüphane Nüshası 06 Mil Yz A 8618 ve Konya Nüshası 42 Kon 1882/2) (İnceleme-Metin-Çeviri-Dizin-Tıpkıbasım)
'The Tale of Arzu and Kanber' (National Library Copy 06 Mil Yz A 8618 and Konya Library Copy 42 Kon 1882/2) (Analysis- text-traslation-index-facsimile)
TÜRKAN KORKMAZ
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE AKİLE NASKALİ
- Irak Türkmen Türkçesinde kalıp sözler
Molded words in Iraqi Turkmen Turkish
NOOR GHAZI ELIAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRCÜ SELCAN SAĞLIK ŞAHİN
- Türkiye Türkçesi ve Irak Türkmen Türkçesinde çekim ekleri
Inflectional suffixes in the common Turkish and Iraqi Turkmen Turkish Language
ASAN SHARAF ABDULLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNA BEŞEN DELİCE