Irak Türkmen Türkçesinde kalıp sözler
Molded words in Iraqi Turkmen Turkish
- Tez No: 768420
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜRCÜ SELCAN SAĞLIK ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Bu tezde Irak Türkmen Türkçesinde Kalıp Sözler araştırılmıştır. Söz varlığının önemli unsurlarından biri olan kalıp sözler, bir durum karşısında söylenmesi gelenek hâline gelmiş sözlerdir. Aynı zamanda bu sözler, bir toplumun kültürüne ışık tutmakta ve gelenek-göreneklerini yansıtmaktadırlar. Bugün Türkiye Türkçesi başta olmak üzere bu konu üzerine yapılan çalışmalarda kalıp sözler, diğer kalıplaşmış dil birimlerinden (atasözleri, deyimler, ikilemeleri, birleşikler) ayrı olarak ele alınmışlardır. Irak Türkmen Türkçesinde ise kalıp sözlerle ilgili yeterince araştırma bulunmaması, bu yapıların tam olarak tespit edilmemiş olması, kalıp sözlerin çoğunlukla atasözleri, deyimler gibi yapılarla karıştırılması ya da aynı grupta değerlendirilmesi nedeniyle, bu konunun tez konusu olarak çalışılmasına karar verilmiştir. Irak Türkmen Türkçesinde konuşma ve yazı dilindeki bu sözler, Irak Türkmenlerinin dil iletişimlerindeki ve davranışlarındaki geleneksel, ulusal ve kültürel dokuyu da göstermektedir. Bu ulusal kalıplar, ait oldukları toplumun dil ve kültürünü yansıtması açısından iletişimin önemli birer unsurudurlar. Bu tezin birinci bölümünde,“Irak'ta Türkmen Varlığın”a değinilmiştir. İkinci bölümde“Irak Türkmen Türkçesinde Anlam Bakımından ve Kültürel Bakımdan Kalıp Sözler”, Üçüncü bölümde ise“Irak Türkmen Türkçesinde Yapı Bakımından Kalıp Sözler”ele alınmış ve incelenmiştir. Anlam bakımındaki kısımda; dualar (alkışlar), beddualar (kargışlar), yeminler (antlar) ve günlük hayatta kullanılan kalıp sözler yer almaktadırlar. Yapı bakımında ise, kalıp sözlerdeki fiil kipleri, şahıs ekleri, cümle yapıları ve hoyrat yapısındaki kalıp sözlere yer verilmiştir. Irak Türkmenlerinde, diğer Türk boylarından farklı olarak, hoyrat biçiminde yazılıp söylenen dua-beddualar mevcuttur ve bunlar birer kalıp sözü teşkil etmektedirler. Bu çalışmada, hoyratlarda geçen kalıp sözlere de yer verilecek olması, bir başka deyişle hoyrat biçimli kalıp sözlerin de incelenecek olması ayrı bir önem arz etmektedir. Tezin sonuç kısmında elde edilen bulgular değerlendirilmeye çalışılmış, Irak Türkmen Türkçesindeki kalıp sözlerin türlerine göre sayıları belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, Molded Words in Iraqi Turkmen Turkish have been researched. Molded words, which are one of the important elements of vocabulary, are words that have become a tradition to be said in a response to a situation. At the same time, these words shed light on the culture of that society and reflect their traditions. Today, in studies on this subject, especially in Turkey Turkish, molded words have been handled separately from other molded words' language units (proverbs, idioms, reduplications, compound). It has been decided to study this subject as a thesis topic, since there is not enough research on molded words in Iraqi Turkmen Turkish, these structures have not been exactly determined, molded words are mostly mixed with structures such as proverbs and idioms or are considered to be part of the same group. These words in the spoken and written language of Iraqi Turkmen Turkish also show the traditional, national and cultural texture in the language, communication and, behavior of the Iraqi Turkmen. These national molded words are important elements of communication in terms of reflecting the language and culture of the society they belong to. In the first part of this thesis,“Turkmen presence in Iraq”is mentioned. In the second part,“Molded Words in terms of Meaning and Culture in Iraqi Turkmen Turkish”, In the third part,“Molded Words in terms of Structure in Iraqi Turkmen Turkish”has been discussed and analyzed. In the part regarding meanings; There are prayers (applause), curses (claps), vows (oaths) and molded words used in daily life. In terms of structure, verb moods, personal suffixes, sentence structures and hoyrats structure are included. In Iraqi Turkmens, unlike other Turkish tribes, there are prayers and curses written and sung in the form of hoyrats, and these constitute a molded word. In this study, it is of particular importance that the molded words in hoyrats words will also be included, in other words, the hoyrats phrases will also be examined. The results of the thesis were evaluated, and the number of molded words in Iraqi Turkmen Turkish according.
Benzer Tezler
- Irak Türkmen Türkçesinde soru
Question in Irak Turkmen Turkish
NOOR YALMAZ NOORALDEEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİGAR OTURAKÇI ORBAY
- Türkiye Türkçesi ve Irak Türkmen Türkçesinde çekim ekleri
Inflectional suffixes in the common Turkish and Iraqi Turkmen Turkish Language
ASAN SHARAF ABDULLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNA BEŞEN DELİCE
- Irak Türkmen Türkçesindeki atasözlerinin Türkiye, Azerbaycan ve Türkmen Türkçelerindeki atasözleriyle karşılaştırılması
Comparison of proverbs in Iraq Turkmen Turkic with proverbs in Turkey, Azerbaijan and Turkmen Turkic
AHMED ADEEB HASEEB ALHURMUZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TUNA BEŞEN DELİCE
- Irak Türkmen Türkçesi-Tuzhurmatı merkez ağzından derlemeler
Iraq Turkmen Turkish-some samples from Tuzhurmati central dialect
IBRAHIM SABAH KASIM KASIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA
- Bayır-Bucak Türkmen ağzı ile Irak türkmen türkçesinin ses ve şekil bilgisi bakımından karşılaştırması
Comparison of Bayir-Bucak turkmen dialect and Iraqi Turkmen Turkish in terms of phonetics and morphology
AYSEL ABDURREZZAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL