Erken dönem aerofonlarda polygenesis referansları: Okarina örneğinden hareketle çömlekten yapılmış çalgılarda çoklu köken incelemesi
References of polygenesis of aerophones in earlier periods: A polygenic analysis of musical instruments made of earthenware through the sample of Ocarina
- Tez No: 553746
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI ALPER MARAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Müzik, Sanat Tarihi, Anthropology, Music, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik ve Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu tez çalışması çalgıların tek bir kökenden var olma ön kabulünün tersine; farklı coğrafyalarda, farklı ya da aynı zaman dilimlerinde, benzer kültürlerin günlük yaşam pratikleri içerisinde var olabilme ihtimalini araştıran bir çalışmadır. Değişik isimlerle ve küçük yapısal farklılıklarla da olsa bazı kadim çalgılar aynı anda farklı coğrafyalarda ortaya çıkabilmişler, benzer özellikleri dolayısıyla da çalgı sınıflandırma sistemlerinde de aynı gruplamaların içerisine girmişlerdir. Müzikal özelliklerinin yanı sıra kültürel yaşam pratiklerinde de kapladığı muazzam alan dolayısıyla çalgılar, toplum bilimlerininde üzerinde çokça durduğu kültürel ögelerden olmuşlardır. Arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkarılan çalgı örnekleri sayesinde söz konusu kültürlerin günlük yaşamları ile ilgili nitelikli bulgular elde edilirken, aynı zamanda kültürel ve sosyal alanlardaki gelişmişlik seviyeleri ile teknolojik alanlarda kat ettikleri yollar da kolayca gözlemlenebilmektedir. Birden farklı yerde ve zamanda ortaya çıkan birbirine benzer kültürel ögeler ve bu çalışma özelinde benzer çalgılar; insanın kültürel evriminin belirli safhaları, zaman dizgeleri ve birbirine neredeyse tıpatıp benzeyen medeniyetleşme süreçleri konusunda adeta kanıt niteliğindedir. Buradan hareketle bu çalışma; çalgıların kökenine 17. Yüzyıldan itibaren monogenetik (tekil köken) metodoloji ile yaklaşan organoloji bilimine alternatif bir metodoloji önerisi sunmayı amaçlamakta ve poligenetik (çoklu köken) yaklaşım için gerekli olan doğru kültürel okumanın nasıl yapılabileceği konusunda öneriler sunmaktadır. Çalışmaya ideal bir örnek olması dolayısıyla aerofonların erken dönem örneklerinden biri olan“okarina”çalgısı üzerinden tarihi bir okuma yapılırken bu çalgının farklı versiyonlarına sahip toplumlar; sahip oldukları tarih, bulundukları coğrafya ve kendi kültürel özellikleri baz alınarak incelenmiştir. Bu çalışmada müzikoloji ve organoloji dallarının yanı sıra antropoloji, arkeoloji, etnoloji ve tarih alanlarında da açıklayıcı bölümler bulmak mümkündür. Çalışma sonucunda okarina çalgısı ve benzer aerofonların birden fazla kökeni olabileceği kanıtlarıyla ortaya koyulmuş, çalgıların köken araştırmalarında poligenetik yaklaşımın farklı bir metodolojik yaklaşımı mümkün kıldığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the question if musical instruments might exist in same or different periods of time, regarding daily life practices in similar cultures but in different geographies, contrary to the belief arguing musical instruments spring off and spread out from one, single, respective origin. In spite of different names and small structural differences, most of the ancient musical instruments recovered in different geographies reflect their pasts from close or sometimes even same time brackets. Moreover, they could be put into the same categorization in the classification system of musical instruments thanks to their many similar features. In addition to their musical characteristics, due to their extremely widespread usage in cultural life practices, musical instruments have become one of the most important cultural signifiers social sciences put great emphasis on, as well. Regarding cultural and social developments reflected by the specific stages of human cultural evolution, time periods and civilization processes, a bunch of common or similar cultural elements might be observed. Such as, similar musical instruments in the present study—or those almost identical to each other—provide evidence to this argument. Therefore, the main aims of the present study are to present an alternative methodology to the organology which used to approach to the origins of the musical instruments with a monogenetic (singular origin) methodology since the 17th century and to provide recommendations for the procedures of cultural reading/evaluation required for a polygenetic (multiple origin) approach. As it creates an ideal example for the present study,“Ocarina”is selected. One of the most important and wide-spread prehistoric aerophones, it gives the chance to study societies with different versions of this instrument—thus with their own history, geography and cultural features. Also, in addition to the branches of musicology and organology, in the current study, there are supporting explanatory sections in anthropology, archeology, ethnology and history. According to results of the study, it was clearly revealed that the instrument“Ocarina”—and similar aerophones—may easily have more than one origin—a hint to polygenetic approach welcoming a different methodology in the origin studies of the musical instruments.
Benzer Tezler
- Erken Dönem Osmanlı mihrabları: XIV - XV. yüzyıl
Mihrabs in Early Ottoman: 14. - 15. century
MEHMET TOP
Doktora
Türkçe
1997
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ULUÇAM
- Erken dönem Osmanlı mimarisinde yazının kullanımı (2 cilt)
The Usage of writting in early Ottoman architecture
ABDÜLHAMİT TÜFEKÇİOĞLU
Doktora
Türkçe
1997
El SanatlarıYüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ULUÇAM
- Erken dönem İslam tarihinde Mezhic Kabilesi
The Madhhidj Tribe in early Islamic history
FATMA ZEHRA GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM APAK
- Erken dönem stüdyo eğitiminde soyutlama ve parametrik tasarımla form üretimi: KTÜ Peyzaj Mimarlığı örneği
Form production with abstraction and parametric design in early studio education: KTÜ Landscape Architecture example
SELÇUK ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Peyzaj MimarlığıKaradeniz Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU KALIN
- Erken dönem uyum bozucu şemalar ile romantik ilişki inançları arasındaki ilişkide kendilik algısının aracı rolü
The mediating role of self-perception in the relationship between early maladaptive schemas and romantic relationship beliefs
MELİS ZABUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN DEMİRLİ YILDIZ