Orta fırat bölgesi erken ve orta tunç çağı'na ait bir grup seramiğin arkeometrik yöntemlerle incelenmesi
Investigation of a ceramic group belonging to the early and middle bronze age (middle euphrates region) by means of archaeometric methods
- Tez No: 554387
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT BAYAZİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Batman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Bu tez çalışmasında, Tilbaşar Höyük (Gaziantep), Erken Tunç Çağı yalın basit seramikler (üç ayaklı çömlek) ve Orta Tunç Çağı tarak bezemeli ağzı yivli seramiklerin arkeometrik karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir. İncelenen seramiklerin hammadde içerikleri ve üretim teknolojileri farklı analiz teknikleri kullanılarak belirlenmiştir. Karakterizasyon sürecinde XRD (X-Ray Difraksiyon), ince kesit (optik mikroskop), SEM/EDX (Taramalı Elektron Mikroskobu/Enerji Saçınımlı X-ışını spektroskopisi), FTIR (Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi) ve TG-DTA (Termogravimetri Diferansiyel Termal Analiz) yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar her iki örnek grubunun da kalkerli kil içeren hammadde kaynaklarından üretildiğine işaret etmektedir. Bölgenin jeolojik formasyonuna bakıldığında, incelenen seramiklerin yerel üretim olma olasılığının yüksek olduğu görülmüştür. Belirlenen mineral ve faz içerikleri seramiklerin genel itibariyle üç farklı sıcaklık aralığında piştiğine işaret etmiştir; 700-800oC, 800-900oC ve 900-950oC. Petrografik analiz sonuçları Erken Tunç Çağı (üç ayaklı çömlek) yalın basit seramik buluntularda minerallerin bazalt kayaç kökenliği olduğuna, Orta Tunç Çağı tarak bezemeli ağzı yivli seramiklerdeki minerallerin ise bazalta ek olarak silt taşı, kum taşı ve marn kökenli olduğuna işaret etmiştir. Çalışmada tamamlayıcı teknik olarak kullanılan FTIR ve TG-DTA analizleri seramiklerin kimyasal ve mineralojik içeriklerini teyit eden sonuçlar vermiştir. Seramiklerin SEM görüntülerinde genel olarak zayıf vitrifikasyon saptanırken, bazı numunelerde kısmi olarak bölgesel vitrifikasyon davranışı olduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, plain simple wares (tripod vessels, Early Bronze Age) and ripple-combed grooved rim ceramics (Middle Bronze Age) from Tilbaşar Mound (Gaziantep, Turkey) have been archaeometrically investigated. The raw material contents and production technologies of the ceramics studied were determined using different analysis techniques. XRD (X-Ray diffraction), thin section (optical microscope), SEM/EDX (scanning electron microscope/energy dispersive X-ray Spectroscopy), FTIR (Fourier Transform Infrared Spectrometer) and TG-DTA (thermogravimetric-differential thermal analysis) methods were used in characterization process. The results showed that both sample groups were produced from raw material sources containing calcareous clay. Considering the geological formation of the region, it was seen that the ceramics examined had a high probability of local production. The determined mineral and phase contents indicated that ceramics were generally fired at three different temperature ranges; 700-800oC, 800-900oC and 900-950oC. The results of petrographic analysis indicated that the Early Bronze Age plain simple ceramics (tripod vessels) included minerals originated mainly from basaltic rocks, and the Middle Bronze Age ripple-combed grooved rim ceramics were of minerals originated not only from basalt but also siltstone, sandstone and marl. FTIR and TG-DTA analyzes, which were used as complementary techniques in the study, yielded results confirming the chemical and mineralogical contents of ceramics. A poor vitrification was observed on SEM images of the ceramics, whereas partial vitrification behavior was observed for some samples.
Benzer Tezler
- M.Ö. 2. binde Batı Anadolu'nun deniz ticareti
Sea trade of Western Anatolia during the second Millennium B.C.
DİLŞAD SILA VOTRUBA MANGALOĞLU
- Şanlıurfa Müzesi'ne satın alma yoluyla gelen M. Ö. 3. bin yıla tarihlenen yüksek ayaklı çanaklar ve Orta Fırat havzasındaki dağılımı
Examining of high footed bowls which are dated to 3rd B. C. and purchased by Şanlıurfa Museum and their distributrion on Middle Euphrates region
NEDİM DERVİŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
ArkeolojiMustafa Kemal ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR ÖZFIRAT
- Yeni buluntular ışığında Orta Batı Anadolu kalkolitik dönem kültürü
Chalcolithic culture of West Central Anatolia in the light of new discoveries
TAYFUN CAYMAZ
- Yazılı ve arkeolojik kaynaklar ışığında Demir Çağı'nda Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nin ulaşım ağı
Transportation network of Northeastern Anatolia in the Iron Age in the light of written and archaeological sources
BURAK BİNGÖL
- Gaziantep müzesindeki Tunç Çağı iğnelikleri
Metal pins of Bronze Age in the Gaziantep Museum
FATMA BULGAN