İlkokul yapılarındaki iç ve dış mekan arayüzlerinin serbest zaman deneyimi bağlamında anlamsal ve mekan dizimsel olarak irdelenmesi
Semantic and syntactic analysis of internal and external interfaces of primary schools in the context of free time experience
- Tez No: 563166
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EMİN ŞALGAMCIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Birey doğumundan itibaren mekan ile etkileşim halinde olan bir varlıktır. Bu etkileşim algılamadan davranışa kadar uzanan yapısıyla farklı dinamiklere bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu bağlamda kişinin içinde bulunduğu fiziksel çevreyle ilişkisi ve etkileşiminde yaşadığı çevre ve buna bağlı olarak değişim gösteren sosyolojik ve kültürel yapısının yanında, gelişim dönemleri de önemli rol oynamaktadır. Bu bağlamda ele alınan çocukluk dönemi gelişim süreçleri ve dolayısıyla bireyin mekan ile etkileşimi bakımından önemli bir noktada konumlanmaktadır. Bu dönemde çocuk, çevresini kavramaya, tanımaya ve sahiplenmeye başlar. Böylece içinde bulunduğu çevreyi kavrar, deneyimler ve öğrenir. Çocuğun ev ile başlayan yakın çevresi okul çağı ile birlikte daha geniş alanlara doğru yayılım gösterir. Okula başlayan çocuk bu süreçte yeni çevresini tanımaya ve öğrenmeye başlar. Bu aşamada önce anaokulu ve ardından ilkokul çocuğun evden bağımsız olan yeni çevresini öğrenmesi ve bu çevrede sosyal ilişkiler kurarak fiziksel, bilişsel ve psiko-sosyal açıdan kendisini geliştirmesi bakımından önemlidir. İlkokula başlayan çocuk anaokuluna kıyasla içinde bulunduğu mekanı fiziksel ya da görünmez mekansal/zamansal sınırlar olmasına rağmen daha serbest keşfeder ve deneyimler. Bu mekansal ve zamansal sınırlar çocuğun mekan algısını ve mekanı keşfetme, deneyimleme ve hatırlama süreçlerini şekillendirir. Aynı zamanda bu çalışmanın zamansal çerçevesini oluşturan serbest zaman kavramı ders saatine kıyasla çocuğun ilkokul mekanını daha bağımsız deneyimlemesine olanak sağlar. Çocuk bu zamanlarda mekanı keşfetmesi, ve deneyimlemesinin yanında en önemli öğrenme yolu olan oyun ile mekanı yeniden üretir. Bu bağlamda ilkokulların plan konfigürasyonu, iç ve dış mekan arayüzleri ve bu mekanların bir araya geliş şekillerinin çocuğun mekanı algılamasında, bu mekanları hatırlamasında ve bu mekanlardaki davranışında/oyun deneyiminde farklılıklara neden olduğu söylenebilir. Bu nedenle tez çalışması kapsamında, ilkokulların farklılaşan mekansal özellikleri, plan konfigürasyonları ve iç-dış mekan arayüzlerine bağlı olarak bu durumların çocuğun algısal, bilişsel ve davranışsal süreçlerindeki karşılığı ortaya çıkarılarak tüm bu süreçlerin birbirleri ve mekan ile ilişkilerinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda ilkokul mekanının kendi içindeki ilişkileri mekan dizimsel olarak elde edilen verileri ile bellek-davranış-oyun bağlamında çocuğun mekan kullanımı, mekanı hatırlama durumları ve mekanların oyun düzeylerini ortaya koyan veriler arasındaki ilişkiler okunmaya çalışılmaktadır. Çevre-davranış çalışmaları temelinde ele alınan algı, bilişim, davranış kalıpları kavramları, çocuğun mekan algısı, bilişsel süreçleri, davranışı ve oyun deneyimi ile tezin yönteminin bir kolunu oluşturacak mekan dizimi kuramı tezin kavramsal çerçevesini oluşturmaktadır. Tezin kuramsal arkaplanı çerçevesinde ele alınan kavramlardan bilişsel harita ve davranış kalıpları aynı zamanda alan çalışmasında kullanım ve hatırlanma durumlarının anlaşılması için kullanılan analiz yöntemlerini oluşturmaktadır. Tezin kavramsal çerçevesine ek olarak ilkokullarda çocuk ve mekan ilişkisi önceden yapılan çalışmalar üzerinden ele alınarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda tez çalışması mekansal özellikleri ve iç mekan dış mekan ilişkisi bakımından birbirinden ayrışan, eğitim modeli ve sosyoekonomik durum parametreleri açısından benzer olan iki ilkokulda yapılan alan çalışmaları ile irdelenmiştir. Alan çalışması kapsamında mekana, kullanıma ve hatırlanma durumlarına ilişkin veriler üç farklı şekilde elde edilmiştir. İ.T.Ü. Geliştirme Vakfı Beylerbeyi İlkokulu ve İ.T.Ü. Geliştirme Vakfı Natuk Birkan İlkokulu'nda yapılan alan çalışmalarının bellek-davranış-oyun kapsamında ele alınan analiz verileri 1. ve 2. sınıfta okuyan toplam 110 çocuk ile birlikte yapılan bilişsel harita çalışması ve bu yaş aralığının serbest zamanlarındaki mekan kullanım durumlarını içeren iç ve dış dolaşım mekanlarındaki davranış haritaları yöntemi ile elde edilmiştir. Mekana ait sentaktik veriler ise Syntax 2D programında yapılan erişilebilirlik (accessibility) ve görünebilirlik (visibility) analizleri ile elde edilmiştir. Kullanım, hatırlanma ve mekan dizimsel verilerin analiz süreci iki aşamalı olarak yürütülmüştür. İlk aşamada bellek-davranış-oyun kapsamında elde edilen verilerin birbirleri ile ilişkisi, ikinci aşamada ise mekana ve arayüz gruplarına ait mekan dizimsel veriler ile bellek-davranış-oyun kapsamında ele alınan verilerin ilişkisi kikare ve basit regresyon analizleri ile irdelenmiştir. Yapılan analizler ile ortaya çıkan önemli sonuçlar değerlendirildiğinde, okul mekanının plan şemasının kullanım, hatırlanma ve mekanların oyun üretme potansiyelleri üzerinde etkili olduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The individual is an entity that interacts with the space since its birth. This interaction can vary from person to person depending on different dynamics with its structure ranging from perception to behavior. In this context, in addition to the sociological and cultural structure of the person's relationship with the physical environment and the environment in which he / she interacted, development periods also play an important role. In this context, the childhood period is positioned at an important point in terms of the development processes and therefore the interaction of the individual with the space. In this period, the child begins to understand, recognize and own the environment. Thus, the environment in which he is, he understands, experiences and learns. The close environment of the child, starting with the home, is spreading towards larger areas with the school age. In this process, child starting the go to the school starts to learn and learn about the new environment. At this stage, first the kindergarten then the elementary school is important for the child to learn the new environment independent from home and develop himself in physical, cognitive and psycho-social aspects. The children who start primary school discover and experience more freely even though there are physical or invisible spatial/temporal boundaries compared to kindergarten. These spatial and temporal boundaries shape the child's perception of space and processes of exploring, experiencing and recalling. At the same time, the concept of free time, which constitutes the temporal framework of this study, allows the child to experience the elementary school space more independently than the lesson time. In these times, the child is able to re-create the space with the most important learning method which is play, as well as to discover and experience the space. In this context, it can be said that the plan configuration of the primary schools, the internal and external interfaces and the ways in which these spaces come together cause differences in the child's perception of place, the recalling of these places and the behavior/play experience in these places. For this reason, in the context of this thesis study, regarding the differentiating spatial characteristics of primary schools, plan configurations and internal and external interfaces, it is aimed to examine the relationship of these processes with each other and space by revealing the equivalence of these situations in the perceptual, cognitive and behavioral processes of the child. In this context, the relations within the elemantary school spaces, data obtained syntactically, space usage of child in the memory-behaviour-game context, child's recalling of the space and relationship between data showing play levels of spaces are tried to be read. The conceptual framework of the thesis consists of the concepts of perception, cognition, behavioral patterns, child's perception of space, cognitive processes, behavior, play experience and space syntax theory that form a branch of the method of the thesis. Cognitive mapping and behavior patterns from the concepts discussed within the framework of the theoretical background of the thesis form the analysis methods used to understand the usage and recalling status of the field study. In addition to the conceptual framework of the thesis, the relationship between child and space in primary schools has been tried to be evaluated by means of the studies done before. In this context, the thesis study was analyzed with field studies in two primary schools which are different in terms of spatial characteristics and indoor outdoor relationship but similar in terms of education model and socioeconomic status parameters. Within the scope of the field study, data on space, usage and recalling were obtained in three different ways. The analysis data of the field studies performed at the İ.T.Ü. Geliştirme Vakfı Beylerbeyi İlkokulu and İ.T.Ü. Geliştirme Vakfı Natuk Birkan İlkokulu in the context of memory-behavior-play are obtained from cognitive map study performed with a total of 109 children studying in first and second grade and the method of behavior maps in internal and external circulation spaces, including the use of space in free time of this age range. The syntactic data of the space were obtained by accessibility and visibility analysis in Syntax 2D program. The analysis process of usage, recalling and spatial data was carried out in two stages. In the first stage, the relationship between the data obtained within the context of memory-behavior-play and in the second stage, the relationship of space syntax data, belonging to the space and interface groups, and memory-behaviour-play data are examined using chi-square and correlation analysis. Considering the important results of the analyzes, it is seen that the plan scheme of the school space has an effect on usage, recalling and game production potential of spaces.
Benzer Tezler
- Flexible learning spaces: Insights from use patterns in public primary schools
Esnek öğrenme mekanları: Devlet ilkokul yapılarında mekan kullanım örüntülerinden içgörüler
YASEMİN BURCU BALOĞLU
Doktora
İngilizce
2020
MimarlıkBahçeşehir ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA ESEN SOYGENİŞ
- Çocuklarda mekansal algı ve tercihler: İlkokul derslikleri örneği
Spatial perception and preferences in children: Primary school classrooms example
İMRAN KAVAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İç Mimari ve DekorasyonKaradeniz Teknik Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ZORLU
- İlkokul yapılarında iç mekan tasarımı ve öğrenci ilişkisi:Mareşal Fevzi Çakmak Pakmaya İlkokulu örneği
Interior design and interior design student relationship: Mareşal Fevzi Cakmak Pakmaya
TUĞBA ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve DekorasyonBeykent Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RENGİN EGE ÇORAKÇI
- Eğitim mekanları ve güncel yaklaşımlar: Esnek öğrenme alanları
Educational spaces and current approches: Flexible learning areas
İNCİ PÜRLÜSOY
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÇİN CANKIZ ELİBOL
- İlköğretim sınıf mekanlarının iç ortam hava kalitesi bakımından değerlendirilmesi
Evaluation of primary school spaces in terms of indoor air quality
CEYDA GÜNEYLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAMLA ALTUNCU