Belediye iktisadi teşebbüslerinin hukuki niteliği
Legal character of municipal economic enterprises
- Tez No: 564224
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. CENK YAŞAR ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Law, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: (Teşebbüs, Şirket, Kamu İktisadi Teşebbüsü, İdari İşlem, Personel, Kamu Malı, Denetim, Sorumluluk), (Enterprise, Company, Public Economic Enterprise, Administrative Transaction, Personnel, Public Good, Inspection, Liability)
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 269
Özet
Bu çalışmada belediyeler tarafından kurulan ya da ortak olunan iktisadi teşebbüslerin hukuki nitelikleri çeşitli açılardan incelenmeye çalışılmıştır. Mahalli müşterek ihtiyaçları görmek üzere kurulan yerel yönetim birimlerinden biri olan belediyeler, kendilerine kanunla verilen görevleri yerine getirirken alternatif hizmet sunma yöntemlerini de kullanabilmektedirler. Bu hizmet sunma yöntemlerinden biri de belediyelerin şirket kurmalarıdır. Belediyeler tarafından kurulan bu şirketlere uygulamada belediye iktisadi teşebbüsleri adı verilmektedir. Bu sebeple çalışmada belediye iktisadi teşebbüsleri belediye şirketleri olarak da ifade edilmiştir. Çalışmada, belediye iktisadi teşebbüslerinin hukuki niteliğini tespit edebilmek için öncelikle tarihsel gelişimleri ve ortaya çıkış gerekçeleri, devletin ekonomik faaliyetleri temelinde ele alınmıştır. Ardından iktisadi teşebbüslerin sahip oldukları tüzel kişiliğin hukuki niteliği, kuruluşlarında izlenecek usuller ve yöntemler, hareket araçları ve denetimleri ayrı bölümler halinde açıklanmıştır. Böylece belediye iktisadi teşebbüslerinin hukuki niteliği, bir tüzel kişiliğe ait tüm unsurlar açısından ayrıca incelenmiş ve her bir bölüm açısından varılan sonuçlar tüme varım yöntemiyle değerlendirilerek belediye iktisadi teşebbüslerinin hukuki niteliği açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, Cumhuriyetin ilk yıllarından beri var olan belediye iktisadi teşebbüsleri devletin ekonomik faaliyetleri temelinde incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde belediye iktisadi teşebbüslerinin kuruluş gerekçelerine de değinilmiştir. İkinci bölümde belediye iktisadi teşebbüslerinin sahip olduğu tüzel kişiliğin niteliğine ilişkin bir inceleme yapılmıştır. Üçüncü bölümde belediye iktisadi teşebbüslerinin kuruluş usulü ve yöntemleri ele alınmış, yapılan incelemede güncel mevzuatla uygulama arasında bazı çelişkiler olduğu ve şirketlerin kuruluşuna ilişkin mevzuatın yorumlanmasında hataya düşüldüğü sonucuna varılmıştır. Dördüncü bölümde ise belediye iktisadi teşebbüslerinin tesis etmiş oldukları işlemlerin, bu işlemleri tesis eden personelin ve hizmet ifasında kullandıkları malların hukuki nitelikleri ayrı ayı incelenmiştir. Yapılan incelemede belediye iktisadi teşebbüslerinin kanunla kendilerine tanınan açık bir yetkinin bulunması halinde idari işlem tesis edebildikleri görüşmüştür. İktisadi teşebbüslerde çalışan personelin hukuki niteliği incelendiğinde bu personelin statüsünün kamuya ait bir şirkette çalışmaktan başka herhangi bir ticaret şirketinde çalışan personelden farklı olmadığı anlaşılmıştır. Bu şirketlerin faaliyetlerini yürütürken kamu mallarını sıklıkları kullandıkları da gözlemlenmiştir. Nihayet son bölümde belediye şirketlerinin gerek yargı dışı gerekse yargısal yollardan denetimleri incelenmiş ve belediye iktisadi teşebbüslerinin herhangi bir ticaret şirketi gibi denetlenmelerinin yanında kamuya ait bir şirket olmaları sebebiyle başkaca denetimlere tabi tutuldukları da görülmüştür. Yargısal denetimleri ise gerek özel hukuk gerekse idare hukuku açısından incelenmiş ve bu şirketlerin faaliyetlerinden dolayı yargısal denetiminin özel hukuka göre gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. Sonuç olarak, incelenen tüm başlıklar ışığında ulaşılan bilgiler çerçevesinde değerlendirmeler yapılarak belediye iktisadi teşebbüslerinin hukuki niteliği açıklanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the legal characters of economic enterprises established or associated by the municipalities is tried to be examined from various perspectives. Municipalities, which are one of the local government units established to satisfy the local common needs, can use alternative service delivery methods while fulfilling the duties assigned to them by the law. One of these service delivery methods is to establish a company. These companies established by municipalities are called municipal economic enterprises in practice. Therefore, municipal economic enterprises are also referred to as municipal companies. In this study, in order to determine the legal quality of municipal economic enterprises, historical development and reasons of emergence are firstly discussed on the basis of economic activities of the state. Then the legal nature of the legal character owned by economic enterprises, the procedures and methods to be followed in the establishment of economic enterprises, action tools and the auditing are explained in separate sections. Thus, the legal character of the municipal economic enterprises has been examined in terms of all the elements of a legal character and has been tried to be explained by evaluating the results of each section with the inductive method. In the first chapter of the study, municipal economic enterprises which have existed since the first years of the Republic are examined on the basis of economic activities of the state. In this section, the reasons for the establishment of municipal economic enterprises are also mentioned. In the second chapter, an examination is made on the quality of legal character owned by municipal economic enterprises. In the third chapter the establishment procedure and methods of municipal economic enterprises are examined, in this examination, it is concluded that there are some contradictions between the current legislation and the implementation of the legislation and misinterpretations of the legislation regarding the establishment of the companies. In the fourth chapter, the legal characters of the transactions established by the municipal economic enterprises, the personnel who conduct these transactions and the goods they used in the service were separately examined. In the examination, it was seen that municipal economic enterprises were able to constitute administrative action if there was a clear authority granted to them by law. When the legal nature of the personnel working in economic enterprises is examined, it is understood that the status of these personnel is not different from the personnel employed in any trading company other than working in a publicly owned company. It was also observed that these companies used the public goods frequently while conducting their activities. Finally, in the last chapter, the inspection of the municipal companies both in extrajudicial and judicial ways were examined and it was seen that, in addition to being inspected as a trading company, municipal companies are also subject to other audits as they are a public company. Judicial inspections of these companies were examined in terms of both private and administrative law and it was understood that judicial review of these companies was carried out according to private law. As a result, the legal nature of the municipal companies has been tried to be explained by making evaluations within the framework of the information obtained in the light of all the headings examined.
Benzer Tezler
- Türkiye'de belediyelerin iktisadi teşebbüsleri
Municipalities economic enterprises in Turkey
NESİMİ ÖZVARIŞ
- Belediye iktisadi teşebbüslerinin mali denetimi
Financial audit of municipal economic enterprises
EGEHAN ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukManisa Celal Bayar ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZNUR AKYOL BULUT
- Belediye İktisadi Teşebbüslerinin (BİT) İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) faaliyetleri içindeki etkinliği
Istanbul Metropolitan Municipality activity in the activities of municipal enterprises
MEHMET NAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Kamu Yönetimiİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR TEKİN