Чынгыз Айтматовдун чыгармаларында бала проблемасы
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 576821
- Danışmanlar: PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAYEVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Kırgız halkının dev yazarı Cengiz Aytmatov“un ilk eserlerinden günümüze kadarki bütün eserleri incelenmeye alındı. Bunların biri Cengiz Aytmatov'un eserlendeki ekoloji konusundan bahsetse değeri de edebiyat ile folklor arasındaki ilgiyi beraber araştırıldı. Dahası Aytmatov'un eserlerindeki ananın yeri, kadının yeri vb daha birçok konulardan ve problemlerinden bahsedildi. ”Benim ilk yapıtım“ diye belirttiği ”Yüz yüze“ hikayesinde ressam kaçak karakterini inandırıcı yaratmak için Totuy'un ve çocuklarının öfkesini dile getiren hazin hadiseyi net bir şekilde tasvir etmiştir. Bu olay yazarın kendi başından geçen yaşanmış hadisedir. Yazar çocukluk döneminin acı hayatının kendi yaratıcılığını düşünmeden hadisenin tesirli olması için her türlü edebi usulleri kullanarak yani biri temel unsur olsa diğerlerini temel olaylara ek ayrını olarak kullanmıştır. Totoy'un çocukları bugün yarın süte doyacağız tek ümitleri ineciğinden ayrıldılar. Karnımız doyacak derken onların aklın ucuna bile getirmedikleri başlarına geldi. Babalarından ayrılmaları azmış gibi bir de yokluk ve savaşa denk geldiler. Bu dönemdeki çocukların durumu onların çok ötedeki savaşın değil beri yandaki ineciğin çalınmasıyla gönül dünyalarındaki kansız savaştan kim haber verebilirdiki... Bu soruya yarın ya da sonra değil hemen cevap gerekir. Çünkü çocuk çocuktur. Onun düşünceleri çocukça üzüntüsü kısa süreli ama çabuk kırılır. Bu küçücük epizottan yazar çocukların bu kadar merhametli, temiz ve dürüst olduğunu yansıtmış. Cengiz Aytmatov'u dünyaya büyük aşkıyla beraber tanıtan ”Cemile“ hikayesi bir anda Cemile'nin de Seyit'in de aşkının gücünü tanıtan eser oldu. Seyit'in ilk aşkı Cemile'ye itiraf edilen ama açığa çıkmamış bir hikayedir. Savaşın zorluklarını babadan, anadan, ağabeyden, kardeşten ayrılık sürecinde kor gibi alevlenen Daniyar ile Cemile'nin katıksız sevgisine kim tarafsız bakabildi? Tabi ki sadece Seyit... Ressam Seyit'in karakterini dünyada kıyamet kopsa da yer yerinden oynasa da gerçek sevginin devam edeceğini, insanoğlunun hayatındaki önemli yerini koruduğu konusuyla paralel işlenmiştir. O dğnemdeki savaşın tazyikini sıkıntısını çeken daha ergenlik çağına ermemiş çocuk tiplemesi olan Seyit iki gencindupduru sevgisine tarafsız gözle bakabilen biri olduğunu göstermiştir. İlim yoluna ilkler olma şerefiyle iz bırakan ve buna benzer karakterin çocukluğuna bakmadan halka onların kolay anlayıp sindirebilecekleri bir karakter olan ilk öğretmen Düyşen hikayesi her bir öğrencinin eğitim almasını iğneyle kuyu kazmak kadar zor olduğunu belirten atasözündeki felsefeyi çözerek bize vesek yanılmayız. Eserin başkahramanı Altınay Suleymanova'yla azim, gayret, ileriye dönük atılımı eski ile savaşı aktarılır bize. Keneşbek Asanaliyev'in tamamıyla doğru tespit ettiği gibi ”Aytmaytov'un çocukları“ (Altını çizen araştırmacı) derken kendince zor problemi meselelerden birine dönmesi hiç kimseden şüphe bırakmıyor. Çünkü 1920 yılı Kırgız Edebiyatında bir kıpırdanış, haraketlilik, sıçrayış ve yenilik olarak değerlendirilen ”Beyaz Gemi“ hikayesi üzerinden uzun bir süre geçmeden 1975 yılında ise Kırgız halkıyla uzaktan yılında ”Erken Gelen Turnalar“ adlı eserini 1975 yılında ise Kırgız halkıyla uzaktan yakından hiçbir ilgisi olmayan Nivh halkının hayatından haber veren eserin başkahramanı Kirisk ile bizleri tanıştırdı. Birbirinin hiç devamı olmayan üç başka hayat tarzını çocuğun yaşamı, ailesine olan saygısı, hasreti ve tabiata olan çocukça bakışı hassasiyetle hatırlatılan eser dünyaca tanınan yazar tarafından ince bir ustalık ve zerafetle işlenildiği görülüyor. Her türlü tartışmayı beraberinde getiren ”Beyz Gemi“deki çocuk; inancın, saflığın, masumiyet gibi yüce ruhun sembolü olarak değerlendirilerek aynı zamanda burada aklın fikrin üretmesine sebep olan ruh yüceliği derin felsefesine daha küçücük 7 yaşındaki çocuğun psikolojisiyle beraber vermesi, ”Erken Gelen Turnalar“ hikayesinde körpecik Sultanmurat'ın savaş zamanında pişerek olgunlaşması, çocuklukça hayalleri, çocukça düşünce ve hassasiyeti ve çocukluk aşkı açıkça verilmiştir. ”Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek" adlı eserde Nivh halkının gelenekleri; sis içerisinde kalan erkek çocuğunun avcılığı ailesini geçindirmek için öğrenmesi gibi milli bir gelenek yer almaktadır. İşte böyle tesbih taneleri gibi sıralanmış büyük felsefi düşünceleri yanında yazar, her türlü yaşamı uygun bir tarzda öğrencilerin ruh dünyasını zenginleştirmek, eğitmek, terbiye etmek amacıyla iradeyi kullanmayı, fedakarlığı, çekingenliği aşmayı, sabırlılık gibi güzel vasıflarla donanmaya çağırarak büyük sanatkarane yeni bir Aytmatov'luk sanattı. Bu eserler hem büyüklere hem de küçüklere hitap edebilen nadide baş yapıtlar diye düşünüyorum.
Özet (Çeviri)
Almost every work (beginning from the very first) of the great Kyrgyz author Chyngyz Aitmatov has been thoroughly discussed and investigated. In his novel“Face to face”, which is considered to be the“first”by the author, he clearly depicted the anger of the Totoi's children in order to clarify the character of the villain. And then the question arises: who is responsible for the bloodless war living in the hearts of the children, who is responsible for the war that is more upsetting than the one in the front? Theses questions needed to be answered as soon as possible, as children are very quick in thought and forgetting their sadness, however, they're quick to be upset at the same time. The small episode above explained is enough to reflect the children's being merciful, pure and trusting everybody. Aitmatov's“Dzamila”, famous and great love-story ever written, puts on pedestal not only Dzamila's love, but Seit's at the same time. Seit's first love was devoted to Dzamila, thus it was not shown. The hard process of losing the closest relatives like brothers and fathers were going on. The war was going on. Who could be able to judge objectively the love of Daniar and Dzamila that was getting bigger like a flame. The author's idea love will live even there is chaos existing speak through the artist Seit's experiences. Seit was given as a witness for the pure love between two young people despite the difficulties brought by the war.“The first teacher”is another novel with another idea that stands for“obtaining the knowledge is like digging the well with a needle”. The author managed to give this philosophy to his readers inspite of the great amount of works written on the basis of education. Altynai Sulaimanova is a dlilgent, hardworking herone fighting with the dogma of the past. As K. Asanaliev noticed“ Aitmatov's Children ”( underlined-Nezahat Turk) is going to be the problem mostly discussed in the near future. The auther introduced“ White Ship”in 1970, which was considered a new keap in the literature; then in 1975 : Earely coning birds“ ; in 1977 the theme totally different and far from Kyrgyz culture – the Nihvs and Kirisk. These 3 charakters are from different cultures. The author was able to reflect these children's attitudes towaed kife; their parents, missing them; nature; in totally unsimilar situations. Nameless boy in the the ”Whitw Ship“ is symbolizing purity, great spiritual power; the greatness is given though the 7 yer old boy's views/ ”Early Coming Birds " depicts the Childs inner power, the Child's sweat dreams, the Child's hatred and at the same time Child's first love. Kirisk had to learn catching the fish in order to be able to earn life for his family. The author created a specila art involving necklace like lined great philasophies that call readers for improving their life-under standings, self educating, self motivation, patience. These masterpieces are wonderful models to follow for all people.
Benzer Tezler
- Чыңгыз айтматовдун чыгармаларында кыргыз этномаданиятынын деформацияланышы жана трансформацияланышы
Cengiz Aytmatov'un eserlerinde Kırgız etno-kültürünün deformasyonu ve transformasyonu
SAFA KIRVELİ
Doktora
Kırgızca
2017
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA
- Тема: кыргыз элинин этномаданиятынын совет доорундагы абалы чыңгыз айтматовдун көркөм иликтөөсүндө
Kırgız halkının etnokültürel yapısının Sovyet dönemindeki durumu ve Cengiz Aytmatov'un eserlerine yansıması
AİDA SMAİLOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAEVA
- Cengiz Aytmatov'un uzun hikâyelerinde hümanizm meselesinin edebî yönden incelenmesi
Чыңгыз Айтматовдун повесттеринде гуманизм маселесинин көркөм иликтениши
SAFA KIRVELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAYEVA
PROF. DR. ORHAN SÖYLEMEZ
- Cengiz Aytmatov hakkında Kırgızistan ve Türkiye'de yapılan araştırmalar üzerine bir değerlendirme
Чыңгыз айтматов боюнча кыргызстан жана түркиядагы изилдөөлөр
SELMAN BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Layli ÜKÜBAYEVA
PROF. DR. Orhan SÖYLEMEZ
- Чыңгыз айтматовдун чыгармаларындагы адеп-ахлак идеяларын өспүрүмдөрдү тарбиялоодо колдонуунун педагогикалык шарттары
Cengiz Aytmatov'un eserlerındeki edep-ahlak düşüncelerini ergenlik öncesi çocuk eğitiminde kullanmanın pedagojik şartları
İBARAT TOKULOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2016
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURBÜBÜ ASİPOVA