Tezkiretü'l-Evliya tercümesi (100b-140b) dil incelemesi
Translation of Tezkiretül Evliya (101-140) research of language
- Tez No: 577419
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLAL AKTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Tezkiretü'l-Evliya, İran tasavvuf şairi Feridüddin Attâr tarafından 1200-1230 yıllarında Farsça yazılmış bir eserdir. Eser evliyaların, şeyhlerin yaşamlarını kerametlerini, fikir dünyalarını, hâllerini konu edinmektedir. Dini konuları ele almasından dolayı bu eser özellikle Türklerin yazı diline geçmesiyle birlikte dini yönden halkı aydınlatmak için birçok kez farklı kişilerce Anadolu Türkçesine tercüme edilmiş önemli bir eserdir. Yurt içi ve yurt dışındaki kütüphanelerde tercümeleri mevcuttur. Üzerinde çalıştığımız Tezkiretü'l-Evliya adlı eser de, Aydınoğlu Mehmet Bey döneminde yapılan tercümenin Amerikan Kongre Kütüphanesi (Library of Congress) Mansuri Koleksiyonu (Mansuri collection) Turkish Manuscript No.3'te kayıtlı bulunan nüshasıdır. 1528 yılında Muhammed Hirevi tarafından intinsah edilen bu nüshanın 100b-140b yaprakları üzerinde yaptığımız çalışma giriş, dil özellikleri, transkripsiyonlu metin ve dizin-sözlük bölümünden oluşmaktadır. Girişte Feridüddin Attar'ın hayatı, ve eserleri, Tezkiretü'l-Evliya adlı eser, bu eserin tercümeleri, mütercimleri ve eserin nüshaları hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Eski Anadolu Türkçesinin dil özelliklerini taşıyan eserin imlası, ses bilgisi ve şekil bilgisi incelenmiş ve metinden verilen örneklerle açıklanmıştır. Üçüncü bölümde eserin günümüz alfabesine transkripsiyonlu çevirisi yapılmıştır. Çeviri yaparken gerekli görülen yerlerde cümlenin bağlamından hareketle düzeltmeler yapılmış ve dipnotta gösterilmiştir. Dördüncü bölümde ise dizin-sözlük yer almaktadır. Bu bölümde eserde geçen bütün kelimeler alfabetik sıraya göre dizinlenmiştir. Ayrıca eserin söz varlığını ortaya koymak için kelimelerin metinde geçen anlamları verilmiş ve yabancı kelimelerin ait oldukları dil belirtilmiştir. Eserin incelenen bölümünün tıpkıbasımı tezin sonuna eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
Tezkiretü'l Evliya is Persian written work by Feridüddin Attar who is a Sufi poet of Iran, between 1200-1230. The work is about the lifes of the saints, sheikhs, miracles , idea worlds. Due to the fact that it handles the religious issues, this work especially right after the Turks started to use written language was translated into the Anatolian Turkish by different people to enlighten the society in terms of religious aspects. The work called Tezkiretü'l Evliya, which we work on, is the copy of the translation conduct on by Aydınoğlu Mehmet Bey during his period in American Library of Congress, the Mansuri collection in Number 3 of Turkish manuscript. In 1528, the study conducted on the 100th(b) and 140th(b) leaves of the manuscripts, which was copied by Muhammad Hirevi, it consists of introduction, language features, transcribed text and index-dictionary section. In introduction section, it was informed about life of Feriddüddin Attar and his works, work which is called Tezkiretü'l Evliya, translations, interpreters and copies of this work. In second part , the dictation of the work that consist of feature language of Old Anatolian Turkish languages features, sonics and morphology were analyzed and it was explained by examples given from the text. In third part, transcriptional translation of the work was made to modern-day alphabet. In due course of translation, in the parts where necessary, it was made corrections according to context of sentence and it was indicated in footnote. As for fourth part, index-dictionary took part. In this chapter all words in the work were indexed according to alphabetical order. Also, the meanings of the words are given in the text to reveal the vocabulary of the work and the language of foreign vocabulary belong to was indicated. The facsimile section of inspected of the work has been added to the end of thesis.
Benzer Tezler
- Tezkiretü'l-Evliyâ tercümesi
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSU ATA
- Tezkiretü'l-Evliyâ tercümesi (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Tezkiretü'l-Evliyâ tercümesi (Introduction-review-text-index)
DİLAN ADAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN SALAN
- Tezkiretü'l-Evliya tercümesi (giriş-metin-disizin)103b-207a
Tezkiretü'l-evliyâ
HARUN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA CANPOLAT
- Bir Teẕkiretüʼl Evliyā tercümesi (İnceleme-metin-sözlük) [06 mil yz a 7986]
A translation of Teẕkiretüʾl Evliyā (examine-text-dictionary) [06 mil yz a 7986]
NAMIK SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ BAYRAM
- Bir Tezkiretü'l-Evliya tercümesi (Giriş-inceleme-metin-söz)
A Translation of Tezkiretü'l-Evliya (Introduction-analysis-text-dictionary)
ULUHAN ÖZALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DilbilimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. İ.GÜLSEL SEV