Şiir çevirisine karşılaştırmalı bir yaklaşım: W. B. Yeats'in iki şiirinin Türkçe çevirilerinde yöntem farklılıkları
A comparative approach to poetry translation: Methodological differences in the turkish translations of W. B. Yeats' two poems
- Tez No: 578559
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE DİLEK ERBORA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: şiir çevirisi, yeniden yazın, işlevsel model, yerelleştirme, yabancılaştırma, William Butler Yeats, Cevat Çapan, Can Yücel, poetry translation, rewriting, text-funtions, domestication, foreignization, William Butler Yeats, Cevat Çapan, Can Yücel
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Şiir çevirisine yönelik çalışmalar, şiirdeki anlam ile biçimi arasındaki uyumu vurgular. Bu iki unsur arasındaki bağ, şiirin yorumlanmasında ve çevirisinde bütünlüklü bir yöntem uygulanmasını gerekli kılar, çünkü şiire özgü unsurların birbiriyle ilişkisi temel alınır. Şiir çevirisinde, şiire özgü unsurlar arasındaki bu ilişkinin nasıl yorumlandığı önemlidir. Böylelikle, özellikle bu ilişkiye dikkati çekerek şiirin bir“bütün”olarak okunmasından yola çıktığımız çalışmamızda, şiir çevirisinde benzer bir yaklaşımın nasıl sergilendiğinin izini sürmeye çalıştık. Bu bağlamda, şiirin okunma, yorumlanma ve bir başka dile aktarılma aşamaları esas alındı. Şiir çevirisindeki aktarımın bir“yaratıcı aktarım”olduğunu göz önüne alarak bu aktarımın erek dilde bir yeniden yazın olduğunu vurguladık. Dolayısıyla, çevirmenin kendi üslubunu, içinde bulunduğu zaman, coğrafya ve edebiyat geleneği etkisinde erek metne aktarıp aktarmadığı sorusu çalışmamızda önem kazandı. Jean Boase-Beier'in edebiyat çevirilerinde üslubun nasıl yorumlandığı ve bir başka dile aktarımında nasıl kararları beraberinde getirdiğine yönelik yöntemini üslubun erek metinde yeniden yaratılmasında bir yöntem olarak göz önüne aldık. André Lefevere'in, şiir çevirisinde dil kadar üzerinde durduğu zaman-mekân-gelenek unsurlarının şiirin çözümlenmesinde ve erek dilde üretiminde önemine dikkati çektik. Her çeviri gibi şiir çevirisinin de bir amacı, yani“skopos”u vardır. Okur üzerinde yaratılan etkiyi şiir çevirisinin“skopos”u, yani işlevi olarak görebiliriz. Böylelikle, şiir çevirisinde kaynak ve erek diller arasında bir eşdeğerlik kaygısından çok bizleri Christiane Nord'un metinlerin işlevselliği modeline götürdü. Bu bağlamda, ilk modern şairlerden William Butler Yeats'in Türkçeye iki şair çevirmen tarafından yapılan çevirilerini örnek çeviriler olarak aldık. Cevat Çapan ve Can Yücel'in bu çevirilerinde benimsedikleri stratejilerin onların okuma, yorumlama ve metni erek dilde yeniden üretme aşamalarında kararlarını nasıl şekillendirdiğini sorguladık. Son olarak, iki şair-çevirmenin uyguladıkları çeviri stratejilerini André Lefevere'in ortaya attığı yedi çeviri stratejisiyle açıkladık. Uygulanan çeviri stratejilerinin şair-çevirmenleri erek metinde ne derece“görünür”kıldığını değerlendirdik.
Özet (Çeviri)
Researches on poetry translation emphasizes the harmony between meaning and form of poems. The bond between these two elements necessitates a unified approach in the interpretation and the translation of a certain poem, since the interaction of the elements of a poem is taken as a basis. In poetry translation, how the interaction between these elements of a poem is interpreted is critical. As a result, we have tried to trace how an approach based on reading a poem in terms of its“unity”can be demonstrated in a similar way in the translation of poetry. In this respect, we have taken the processes of reading and interpreting a poem as well as transferring it into another language as the basis. Considering that the act of transfer is a“creative transposition”, we have highlighted the fact that this transfer is an act of rewriting in the target language. Thus, the question whether the poet-translator transfers his own style within the influence of their own time, geography and literary tradition into the target text has been of importance in this research. We have considered how Jean Boase-Beier's method of interpreting the style in the translation of literary texts and what decisions are brought together with it in translating, and we have taken it as an approach in recreating the style in the target text. We have also pointed out the importance of analysis and creation the elements of time-place-tradition, which are emphasized as much as language by André Lefevere in poetry translation. Like all other translations, poetry translation also has a purpose, in other words“skopos”. We can see the effect of the text on the reader as the function, or“skopos”of poetry translation. Thus, that lead us to the Christiane Nord's model, which deals with the text-functions rather than an language based equivalence. In this respect, we have taken one of the first modern poets, William Butler Yeats' poems, which were translated into Turkish by two different poet-translators, as samples. We have questioned how the translation strategies of these two translators, Cevat Çapan and Can Yücel, in their translation poetics structured their reading, interpretation and reproduction of the poems in the target language. Last but not least, we have explained the translation strategies of the poet-translators in the light of André Lefevere's seven strategies in poetry translation. We have discussed how far their strategies enabled them to be“visible”in the target text.
Benzer Tezler
- A comparative criticism of the translations of Shakespeare's play Othello into Turkish
Shakespeare'in Othello oyunun Türkçeye çevirilerinin karşılaştırmalı eleştirisi
ERSOY GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
İngiliz Dili ve EdebiyatıCumhuriyet Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAKAN DEMİRÖZ
- Étude de la traduisibilité des fables analyse comparée des traductions en turc des fables de Jean de la Fontaine par Nazım Hikmet Ran, Orhan Veli Kanık et Sabahatti̇n Eyüboğlu
Öyküncelerin çevrilebilirliğinin incelenmesi Jean de la Fontaine'in öyküncelerinin (fabllarının), Nazım Hikmet Ran, Orhan Veli Kanık ve Sabahattin Eyüboğlu tarafından Türkçeye çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlemesi
SERKAN DEMİRAL
Doktora
Fransızca
2012
Mütercim-TercümanlıkÇukurova ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURAN ASLAN
- A comparative study on the translation of the metaphorical representations of 'object of love' in Rumi's 'Divan-ı Kebir' and Dante's 'Divine Comedy'
Mevlânâ'nın Divan-ı Kebir'i ile Dante'nin İlahi Komedya'sında 'aşk nesnesinin' metaforik temsillerinin çevirisine ilişkin karşılaştırmalı bir çalışma
EDA YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU
- Analyse comparative des figures de style dans 'Un Certain Plume' de Henri Michaux et dans sa traduction en Turc
Henri Michaux'nun 'Un Certain Plume''ü ile Türkçe çevirisinde söz sanatlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi
SELİM YILMAZ
- L'analyse semiotique des traductions de l'œuvre intitulée Les Misérables de Victor Hugo dans le contexte Turc du point de vue de la sémiotique de la traduction
Vıctor Hugo'nun Sefiller adlı romanının Türkçe çevirilerinin göstergebilimsel analizi
SERPİL ÖZBÜKER
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
Fransız Dili ve EdebiyatıGalatasaray ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜNDÜZ ÖZTÜRK KASAR