Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin mükemmeliyetçiliklerinin,empati düzeyleri ve algılanan anne baba davranış biçimleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perfectionism, empathy levels and perceived parenting behaviors of gifted and talented secondary school students
- Tez No: 585685
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN BÖLÜKBAŞI MACİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Özel yetenekli öğrenci, Sosyal duygusal gelişim, Uyumlu/uyumsuz mükemmeliyetçilik, Empati, Algılanan anne baba davranış biçimleri, Gifted and talented children, Social emotional development, Adaptive / maladaptive perfectionism, Empathy, Parental behaviors
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Amaç: Bu araştırmanın amacı, özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin mükemme-liyetçiliklerinin empati düzeyleri ve algıladıkları anne babalık davranışları ile arasındaki ilişkisinin incelenmesidir. Çalışmada mükemmeliyetçilik bağımlı değişken, empati dü-zeyleri ve algılanan anne babalık davranış biçimleri bağımsız değişkendir. Yöntem:. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseni, amaçlı örnekleme yöntemlerinden; ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Araştırma, 2018- 2019 eğitim öğretim yılında İstanbul Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 12 Bilim ve Sanat Merkezi'ne ulaşılarak ortaokul öğrencisi bulunan bilim sanat merkezlerinde uygulan-mıştır. Araştırma, bilim sanat merkezlerinde özel eğitim alan yaşları 10- 14 yaş arasında olan 215'i kız ve 212'si erkek toplam 427 özel yetenekli ortaokul öğrencilerinden oluş-maktadır. Araştırmanın ölçme araçları olarak; Jolliffe ve Farrington (2006, s. 441-476) tarafından geliştirilen Topcu, Erdur-Baker ve Çapa-Aydın (2010, s. 174- 182) tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan Temel Empati Ölçeği; Soenens, Beyer, Goossens (2004) tarafından geliştirilen Seher Sevim tarafından Türkçe'ye uyarlanan Leuven Algılanan Anne Babalık Ölçeği (2014, s. 291-300), Frost, Marten, Lahart ve Rosenblate (1990, s. 449-468) tarafından geliştirilen Özbay ve Mısırlı-Taşdemir (2003, s. 1- 100) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği ve araştırmacı tara-fından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda t testi, varyans, korelasyon ve regresyon istatistiği ile analiz edilmiştir. Bulgular:. Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin empati düzeyleri ve algılanan anne-baba davranışlarının mükemmeliyetçilik düzeylerini anlamlı biçimde yordayıp yordamadığını tespit etmek amacıyla korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizi uygu-lanmıştır. Analiz sonuçlarına göre öğrencilerin genel mükemmeliyetçilik düzeylerinin yordayıcıları olan empati %7'sini açıklarken anne baba davranışları %7 oranında açık-lamaktadır. Empatinin bilişsel empati ve duygusal empati alt boyutları ile anne baba davranışının anne psikolojik kontrol ve baba psikolojik kontrol alt boyutlarının anlamlı yordadığı sonucu bulunmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan mükemmeliyetçiliğin alt boyutları; düzen, hatalara aşırı ilgi, davranışlarda şüphe, aile beklentileri, ailesel eleştiri, kişisel standart-lar şeklindedir. Bağımsız değişkenlerden empatinin alt boyutları; bilişsel ve duygusal empati; anne-baba davranış biçimlerinin alt boyutları ise duyarlık, özerklik desteği, psi-kolojik kontrol ve davranışsal denetim şeklindedir. Aşağıda çalışmanın bulguları sunu-lacaktır. Mükemmeliyetçilik düzen boyutu; bilişsel empati ve baba duyarlığı tarafından anlamlı yordandığı sonucu bulunmuştur. Hatalara aşırı ilgi boyutu, duygusal empati ve anne- baba psikolojik kontrol, baba davranışsal denetim, baba özerklik desteği tarafın-dan anlamlı yordandığı sonucu bulunmuştur. Davranışlardan şüphe boyutu, duygusal empati ve anne- baba psikolojik kontrol tarafından anlamlı yordandığı bulunmuştur. Aile beklentileri boyutu, bilişsel empati boyutu ve anne- baba psikolojik kontrol tara-fından anlamlı yordandığı sonucu bulunmuştur. Ailesel eleştiri boyutu, bilişsel empati ve anne- baba psikolojik kontrol tarafından anlamlı yordandığı sonucu bulunmuştur. Kişisel standartlar boyutu, bilişsel empati ve anne duyarlık, anne özerklik desteği, baba duyarlık tarafından anlamlı yordandığı sonucu bulunmuştur. Özel yetenekli öğrencilerin mükemmeliyetçilik boyutlarının cinsiyetlerine göre anlamlı farklılaşıp farklılaşmadığı saptayabilmek için bağımsız örneklem t testi uygu-lanmıştır. Analiz sonuçlarına göre öğrencilerin aile beklentileri ve ailesel eleştiri alt bo-yutları erkek özel yetenekli öğrencilerin lehine anlamlı biçimde daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Özel yetenekli öğrencilerin yaşlarına, anne-baba eğitim durumla-rına ve kardeş sayılarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını değerlendirebilmek amacıyla tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tekniği kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre mü-kemmeliyetçiliğin aile beklentileri boyutunda baba eğitim düzeyi ortaöğretim olan öğ-rencilerin baba eğitim düzeyi lisans olan öğrencilere göre anlamlı biçimde yüksek oldu-ğu; mükemmeliyetçiliğin ailesel eleştiri düzeylerinin, üç ve daha fazla kardeşi olan öğ-rencilerin bir kardeşi olan öğrencilerden daha yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin mü-kemmeliyetçiliklerinin empati düzeyleri ve algılanan anne babalık davranış biçimleri arasındaki ilişki ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda özel yetenekli öğrencilerin anne baba davranış biçimlerinden ebeveynin sıcak, duyarlı, samimi yaklaşım sergilemesi, çocuğunun özerkliğini destekleyici tavır sergilemesi ve kuralları çocuk ve ebeveyn ola-rak belirleyerek gereken denetimi sağlaması ile öğrencilerin sağlıklı ve uyumlu mü-kemmeliyetçilik geliştirdiği söylenebilir. Bunun yanında uyumsuz mükemmeliyetçi öğrencilerde; ebeveynin tek yönlü belirlediği istek, ölçüt ve kurallara göre düşünmesi ve davranması için zorlayan, uymadığında utandırma/ suçlama gibi yöntemlerle çocuğun düşünme süreçlerine, psikolojik sağlık haline ve duygusal gelişimine olumsuz etki eden yaklaşımlar sergiledikleri düşünülebilir. Bireyin duygu, düşünce, algı ve yaşam dene-yimleri üzerinde etkisi olan empatinin, bilişsel ve duygusal empati aracılığıyla kendini ve diğerlerini anlayıp, hissettiği düşünülebilir. Çevre, bireyin psikolojik ve duygusal gelişimini sağlıklı bir biçimde desteklemezse başkalarının istek ve beklentilerini gerçek-leştirme ya da olumsuz yaşantılardan kaçınma amacıyla diğerlerini odağına alarak uyumsuz mükemmeliyetçilik geliştirebilir. Elde edilen bulgular doğrultusunda ebeveyn-lerin; özel yetenekli çocukların gelişim özellikleri, uyumlu mükemmeliyetçilik, sağlıklı ebeveynlik davranış biçimleri ve empati becerisi geliştirme eğitim ve seminerleri düzen-lenebilir. Okul psikolojik danışmanları, öğretmenler ve okul yöneticileri özel yetenekli çocukların özel gereksinim ve gelişimi doğrultusunda bu çocukların uyumlu mükemme-liyetçilik geliştirmeleri, empati becerilerinin yanı sıra sağlıklı başa çıkma beceri eğitim-leriyle de desteklenebilir. Okul psikolojik danışmanları aracılığıyla özel yetenekli birey-lere yönelik ebeveyn ve akran ilişkileri üzerine bireysel ve grupla psikolojik danışma ya da rehberlik faaliyetleri düzenlenebilir. Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Milli Eği-tim Bakanlığı başta olmak üzere özel yetenekli bireylerin daha erken dönemlerde tespit edilerek bireye ve ailesine gerekli destek verilmesi, okul ve kurumlarda mükemmeliyet-çilik ile ilgili bilgilendirme çalışmalarının planlanması önerilebilir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of this research is to examine the relationship between the perfectionism of the gifted and talented students in secondary school with their level of empathy and the perceived parenting behaviors. In the study, perfectionism was dependent variable, level of empathy and perceived parenting behaviors were independent variables. Method: In this research, the relational survey design was one of the quantitative research methods was used along with the criterion sampling being one of the purposeful sampling methods examined. The research was conducted at the Science and Art center with secondary school students who were selected from 12 Science and Art Centers that were affiliated with the Ministry of National Education in the academic year of 2018- 2019. The research consisted of 427 gifted and talented secondary school students (215 girls and 212 boys) aged from 10-14 years old who have had special education in the arts and sciences at the center. The methods used for researching are as follows; The Basic Empathy Scale which was adapted to Turkish by Topcu, Erdur-Baker and Çapa-Aydın (2010, p.174- 182) developed by Jolliffe and Farrington (2006, p. 441-476); The Leuven Perceived Parenting Scale adapted to Turkish by Seher Sevim (2014, p. 291-300), developed by Soenens, Beyer and Goossens (2004), The Multidimensional Perfectionism Scale was adapted to Turkish by Özbay and Mısırlı-Taşdemir (2003, p.1- 100), developed by Frost, Marten, Lahart and Rosenblate (1990, p. 449-468). The personal information form was prepared and used by the researcher. For the purpose of the study, the T-Test was analyzed with variance, correlation and regression statistics. Results: Correlation and hierarchical regression analysis was applied to deter-mine whether the perfectionism of gifted and talented middle school students were sig-nificantly affected by empathetic levels along with perceived maternal and paternal be-haviors. There are many sub-dimensions of empathy, such as emotional and cognitive empathy and several sub-dimensions of parental behaviors such as autonomy support, sensitivity, behavioral control, psychological control and several sub-dimension of per-fectionism such as excessive attention to mistakes, suspicion of behaviors, family ex-pectations, familial critique, personal standards, organize. These will all be explained below. According to the results of the analysis, 7% of the perfectionism was explained by empathy, which is a predictor of students ' overall levels of perfectionisms, while another 7% were described by their parental behaviors. It was found that the sub-dimensions of empathy (cognitive and emotional) and sub-dimensions of perceived pa-rental behaviors (mother's and father's psychological control) predicted students' gene-ral perfectionism levels significantly. The order was significantly predicted by cognitive empathy and fathers' sensi-tivity. The excessive attention to mistakes is significantly predicted by emotional empa-thy and mothers' and fathers' psychological control, father's behavioral control, father's autonomy support. The suspicion of behavior was also significantly predicted by emo-tional empathy and mothers' and fathers' psychological control. The family expecta-tions were significantly predicted by cognitive empathy and mother's and father's psy-chological control. The familial critique was significantly predicted by the cognitive empathy and mothers' and fathers' psychological control. The personal standards was significantly predicted by the cognitive empathy and mother's sensitivity, mother's autonomy support and father's sensitivity. Independent sample t test was used to determine whether the perfectionism di-mensions of the gifted students differ significantly according to their gender. In view of the results of the analysis, it was concluded that the students' family expectations and familial criticism sub-dimensions were significantly higher in favor of the male stu-dents. The One-Way Analysis of Variance (ANOVA) technique was used to evaluate whether gifted students differ according to their age, parent's education and number of siblings. According to the results of this, it was found that perfectionism was signifi-cantly higher in the family expectations in terms of fathers' high school education level than the students' fathers' university education level. It was concluded that the levels of familial criticism of perfectionism who has only one sibling was higher than that of stu-dents who had three or more siblings. Conclusion and Suggestions: In this study, the relationship between perfection-ism of gifted and talented middle school students with their empathetic levels and per-ceived parental behaviors were revealed. In this direction, it can be said that the students who develop healthy and harmonious perfectionism along with the ability to become students to behave in a warm, sensitive, sincere approach with a supportive attitude when the parents provide the necessary supervision of the rules between the child and themselves. In addition, incompatible perfectionist students; may have parents who ex-hibits negative approaches to the students thinking processes, the according to the one way wishes, criteria and rules and then face embarrassment/blame to when the students do not comply. It can be thought empathy, which has an effect on emotions, thoughts, perception and the life experiences of the individual can feel him or herself through cognitive and emotional empathy. If the environment does not support the psychologi-cal and emotional development of the individual in e healthy way, it may develop in-compatible perfectionism by focusing on the others in order to fulfill the wishes and expectations of others or to avoid negative experiences. According to the findings, em-pathetic trainings and seminars can be organized for development of gifted and talented children and their families who will have harmonious perfectionism and healthy parent-ing behavior. School psychological counselors, teachers and school administrators can develop harmonious perfectionism in line with special needs and development of gifted and talented children, as well as learning empath skills and healthy coping skill training. Through school psychological counselors, individual and/or group counseling and guid-ance activities can be organized on gifted and talented students and the relationships between parents/peers It may be suggested that special talented individuals, particularly the Ministry of Family Social Policies and the Ministry of National Education, can be identified at an earlier stage, providing the necessary support to the individual and his / her family, and planning information studies on excellence in schools and institutions.
Benzer Tezler
- Özel yetenek tanısı alan ve almayan öğrencilerin mükemmeliyetçilik nedenlerinin incelenmesi
Examination of the reasons of perfectionism of gifted and nongifted students
KADİR ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYÇA KÖKSAL KONİK
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin umut kavramına yönelik algılarının metaforla incelenmesi
Metaphor investigation of talented secondary school students' perceptions of hope
LEYLA DENİZ UYGUR YOLÇUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİFE IŞIK
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
The investigation of the special talented middle school students with school burnout in various factors
ZEYNEP DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NÜKET AFAT
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin arkadaşlık ilişkilerinin ve zorbalığa uğrama durumlarının incelenmesi
An examination of the friendship relationships and bullying experiences of gifted secondary school students
NİDA KORAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBiruni ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞULE GÜÇYETER
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel konulara yönelik informal akıl yürütme türleri ve argüman kalitelerinin incelenmesi
Examining gifted secondary school students' informal reasoning types and argument quality on socioscientific issues
TUBA ŞENEL ZOR
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT SELVİ
PROF. DR. OKTAY ASLAN