Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel konulara yönelik informal akıl yürütme türleri ve argüman kalitelerinin incelenmesi
Examining gifted secondary school students' informal reasoning types and argument quality on socioscientific issues
- Tez No: 862084
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT SELVİ, PROF. DR. OKTAY ASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 449
Özet
Bu çalışmanın amacı özel yetenekli öğrencilerin sosyobilimsel konulara yönelik informal akıl yürütme türleri ve argüman kalitelerini incelemektir. Bu amaçla araştırmada iç içe geçmiş çoklu durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenen sekiz özel yetenekli öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada ön veri toplama amacıyla“Katılımcı Bilgi Formu”ve“Epistemolojik İnançlar Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmada özel yetenekli öğrencilerin sosyobilimsel konulara yönelik informal akıl yürütme türlerini ve argüman kalitelerini belirlemek amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen“Sosyobilimsel Konu Senaryoları”ve“Görüşmeler”kullanılmıştır. Veri toplama araçlarının uygulanması, araştırmanın gerçekleştirildiğinde dönemde yaşanan Covid-19 salgını sebebiyle çevrimiçi olarak yürütülmüştür. Katılımcı bilgi formundan elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Epistemolojik İnançlar Ölçeği'nden elde edilen verilerin analizinde SPSS programı aracılığıyla betimsel istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Sosyobilimsel konu senaryoları ve görüşmeler aracılığıyla elde edilen verilerin analizinde ise içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma boyunca çalışma grubunda yer alan öğrencilerin gerçek kimlikleri gizli tutularak, verilerin analizi ve bulguların sunum sürecinde katılımcılara verilen kod isimler kullanılmıştır. Araştırma bulguları, katılımcı öğrencilerin aynı sosyobilimsel konunun içerdiği ikilemlerin farklı uçlarında konumlanabildiklerini ve katılımcıların sosyobilimsel konularla ilgili karar verme sürecinde daha çok rasyonel informal akıl yürütme eğiliminde olduklarını göstermiştir. Ayrıca araştırma kapsamında duygusal informal akıl yürütmenin diğer akıl yürütme türlerine göre daha düşük oranda ortaya çıktığı görülmüştür. Diğer yandan, katılımcıların bazı sosyobilimsel konularla ilgili karar verme sürecinde bütünleşik informal akıl yürütme türlerine başvurdukları belirlenmiştir. Bu bulgular özel yetenekli öğrencilerin bu araştırma kapsamında ele alınan sosyobilimsel konuların birçoğunun duygusal yönlerini henüz keşfedemediklerini ve bu konulara çok yönlü bir bakış açısı ile yaklaşamadıklarını göstermiştir. Araştırmanın argüman kalitesine odaklanan bulguları, katılımcıların çoğunluğunun zayıf ya da güçlü çürütmeler içeren argümanlar geliştirdiklerini ve argümanların kalite düzeyinin farklı sosyobilimsel konulara göre değiştiğini göstermiştir. Böylece özel yetenekli öğrencilerin yüksek kalitede informal akıl yürütmeler sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Özel yetenekli öğrencilerin epistemolojik inanç ölçeğinden aldıkları puanlar, tüm katılımcıların gerek ölçeğin tamamı gerekse alt boyutları için karmaşık düzeyde epistemolojik inançlara sahip olduklarını göstermiştir. Buna karşılık, katılımcıların karar verme sürecinde başvurdukları informal akıl yürütme desenleri birbirinden farklılık göstermiştir. Bu doğrultuda özel yetenekli öğrencilerin bilimsel bilginin genel özellikleri ve üretim süreci ile ilgili derin bir anlayışa sahip olmasına karşılık, sosyobilimsel konular ile ilgili karar verme sürecinde sadece mantığa dayalı akıl yürütmeler sergilemedikleri, bazen içgüdüsel düzeydeki tepkilerine bazen de empatik ve sempatik tepkilerine güvendikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine gifted students' informal reasoning types and argument quality on socioscientific issues. For this purpose, an embedded multiple-case study design was used in the research. The study group of the research consisted of eight students determined through the criterion sampling method. For the preliminary data collection in the research, the“Participant Information Form”and the“The Epistemological Beliefs Scale”were utilized. To identify gifted students' informal reasoning types and argument quality on socioscientific issues,“Socioscientific Issue Scenarios”developed by the researcher and“Interviews”were employed in the research. The implementation of data collection tools was carried out online due to the Covid-19 pandemic prevalent during the period when the research was conducted. The data obtained from the Participant Information Form were analyzed descriptively. For the analysis of the data obtained from the Epistemological Beliefs Survey, descriptive statistical methods were employed using the SPSS program. The content analysis method was employed for the analysis of data obtained through socioscientific issue scenarios and interviews. Throughout the research, the real identities of the students in the study group were kept confidential, and code names assigned to participants were used during the data analysis and presentation of findings process. The research findings showed that participant students can be positioned at different extremes of dilemmas involving the same socioscientific issue, and participants tend to engage in more rational informal reasoning during the decision-making process related to socioscientific issues. Additionally, within the scope of the research, it was observed that emotional informal reasoning appeared at a lower rate compared to other types of reasoning. On the other hand, participants were found to employ integrated informal reasoning patterns in the decision-making process for certain socioscientific issues. These findings indicate that many of the socioscientific issues addressed within the scope of this research have not yet been explored emotionally by gifted students, and they have not approached these issues with a multidimensional perspective. The findings of the research focusing on the argument quality indicate that the majority of participants developed arguments containing weak or strong rebuttals, and the quality of arguments varied depending on different socioscientific issues. Thus, it was concluded that gifted students exhibit high-quality informal reasoning. The scores that gifted students received from the epistemological belief scale indicated that all participants possessed epistemological beliefs at a complex level for both the entire scale and its sub-dimensions. In contrast, the informal reasoning patterns employed by the participants varied in the decision-making process. In this regard, it was concluded that despite gifted students having a deep understanding of the general characteristics of scientific knowledge and the production process, they do not only exhibit logic-based reasoning in the decision-making process related to socioscientific issues but also they sometimes trust instinctive reactions and other times to their empathic and sympathetic responses
Benzer Tezler
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin mükemmeliyetçiliklerinin,empati düzeyleri ve algılanan anne baba davranış biçimleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perfectionism, empathy levels and perceived parenting behaviors of gifted and talented secondary school students
ŞEYMA BOYDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN BÖLÜKBAŞI MACİT
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin umut kavramına yönelik algılarının metaforla incelenmesi
Metaphor investigation of talented secondary school students' perceptions of hope
LEYLA DENİZ UYGUR YOLÇUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİFE IŞIK
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
The investigation of the special talented middle school students with school burnout in various factors
ZEYNEP DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NÜKET AFAT
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin arkadaşlık ilişkilerinin ve zorbalığa uğrama durumlarının incelenmesi
An examination of the friendship relationships and bullying experiences of gifted secondary school students
NİDA KORAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBiruni ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞULE GÜÇYETER
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin problem çözme süreçlerinde dinamik matematik yazılımının rolü
The role of dynamic mathematics software in the problem solving process of gifted middle school students
AZRA ERGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve TeknolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REZAN YILMAZ